Van kıraç şartlarında dört farklı adi fiğ`e (Vicia Sative L.) uygulanan değişik sıra arlığı ve gübre dozunun verim ve kaliteye etkileri üzerine bir araştırma

Abstract

96 6. ÖZET Bu araştırma Van kıraç şartlarında dört Adi fiğ (L-147, Ankara populasyon, Adana populasyon, L-2635), üç sıra aralığı (20, 40, 60 cm), üç gübre dozu (Gübresiz, 2 N - 10 PaOs, 4 N -20 P205 kg/da ) ile 1991 yılında Y.Y.Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri bölümü deneme alanında Bölünen - bölünmüş parseller (Split-Split plot) deneme planına göre yürütülmüş tür. Araştırmada; bitki boyu (cm), yeşil ot verimi (kg/da), kuru ot oranı (%), kuru ot verimi (kg/da), kuru madde oranı (%}, kuru madde verimi (kg/da), ham protein oranı {%), ham kül oranı {%), tohum verimi (kg/da), meyve uzunluğu (cm), meyvede tohum sayısı (tane) ve meyvede tohum oranı (%) tesbit edilmiştir. Yörenin uzun yıllar ortalama yağış miktarı 402.68 mm olup, 1991 yılında toplam yağış miktarı 218.4 mm olmuştur. Deneme toprağı azot, fosfor ve organik maddece fakir, potasyum bakımından zengindir. Toprağın pH 'sı hafif alkali reaksiyondadır. Sıra aralığı ve gübre dozlarının ortalaması olarak; bitki boyu (34.09 cm), yeşil ot verimi (357.80 kg/da), kuru ot verimi (115.20 kg/da), kuru madde verimi (108.68 kg/da) ve tohum verimi (43.64 kg/da) L-2635 çeşidinde; meyvede tohum :>ranı (% 68.43) Ankara populasyonda; kuru ot -oranı (% 35.07, 33.78) Adana ve Ankara populasyonda; kuru madde oranı (% 94.42, 94.37, 94.31) Ankara populasyon L-147 ve L-2635 çeşitlerinde; ham kül oranı (% 12.93, 12.56) L-147 ve Ankara populasyon çeşitlerinde; meyve uzunluğu (4.99 ve 4.88 cm) L-97 2635 ve Adana populasyonda; meyvede tohum sayısı (6.22, 6.14, 6.18 adet) Ankara populasyon, Adana populasyon ve L-2635 çeşitlerinde en yüksek değere ulaşmış ve diğer çeşitler arasındaki fark istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Çeşit ve gübre dozlarının ortalaması olarak; bitki boyu (35.08 cm) 60 cm sıra aralığında; yeşil ot verimi, (365.95 kg/da), kuru ot verimi (121.06 kg/da) ve kuru madde verimi (114.17 kg/da) 20 cm sıra aralığında; ham kül oranı (% 12.47, 12.12), meyve uzunluğu (4.91, 4.87 cm) ve meyvede tohum sayısı (6.15, 6.08 tane) 40 ve 20 cm sıra aralığında; kuru ot oranı (% 33.03, 32.34) 20 ve 60 cm sıra aralığında; ham protein oranı (% 20.23) 40 ve 60 cm sıra aralığında; tohum verimi (41.12 kg/da) 40 cm sıra aralığında en yüksek değere ulaşmış ve diğer sıra aralıkları arasındaki fark istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Kuru madde oranına ve meyvede tohum oranına sıra aralıklarının etkisi ise istatistiksel olarak önemsiz bulunmuştur. Çeşit ve sıra aralıklarının ortalaması olarak; bitki boyu (33.26 cm), kuru madde oranı (% 94.58), ham protein oranı (% 20.22) ve tohum verimi (38.01 kg/da) 4 N - 20 Pa0s kg/da gübre dozunda; yeşil ot verimi (335.90, 334.75 kg/da) 4 N - 20 P2Os ve 2 N - 10 P20s kg/da gübre dozunda; kuru ot verimi (109.11, 107.65 kg/da) ve kuru madde verimi (102.76, 101.83 kg/da) 2 N - 10 P2Os ve 4 N - 20 P2Os kg/da gübre dozunda; meyvede tohum sayısı (6.15 tane) 2 N - 10 P2Os kg/da gübre dozunda; meyvede tohum oranı {% 66.97, 66.74) 4 N - 2098 P20s kg/da ve gübre uygulanmayan parsellerde en yüksek değerlere ulaşmış ve diğer gübre dozları ile arasındaki fark istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Kuru ot oranına, ham kül oranına ve meyve uzunluğuna gübre dozlarının etkisi ise istatistiksel olarak önemsiz bulunmuştur. Van kıraç şartlarında dekara en yüksek kuru ot verimi L- 2635 çeşidinin 20 cm sıra aralığında 4 N - 20 P2Os kg/da gübre dozunda, dekara en yüksek tohum verimi ise L-2635 çeşidinin 40 cm sıra aralığında 4 N - 20 PaOs kg/da gübre dozunda elde edilmiştir.

99 6. SUMMARY This study has been conducted in Van dry conditions with Split-split plot experimental desing by using four common vetch {L-147, Ankara populasyon, Adana populasyon, L-2635), three row spacings (20, 40, 60 cm), three fertilizer doses (without fertilizer, 2 N - 10 PaOs, 4 N - 20 P3Os kg/da) at the Yüzüncü Yıl university, faculty of agriculture, depertment of field crops experimental station in 1991. In this study, plant height (cm), green yield (kg/da), hay yield (kg/da), hay ratio (%), dry matter yield (kg/da), dry matter ratio {%), crude protein ratio (%), crude ahs ratio (%), seed yield (kg/da), pod lenght (cm), numbers of seed per pod (seed), ratio of seed per pod (%) were determined. The average of rainfall for long-term was 402.68 mm and for 1991 was 214.68 mm of the region. The experimental soil was poor with respect to nitrogen, phosphorus and organic matter and it was rich with respect to potassium. The soil's pH was in si ightly-alkal i reaksion. The varieties had reached to the highest average value as plant height (34.09 cm), green yield (357.80 kg/da), hay yield (115.20 kg/da), dry matter yield (108.68 kg/da) and seed yield (43.64 kg/da) at L-2635 variety, ratio of seed per pod (68.43 %) at Ankara populasyon, hay ratio (35.07, 33.78 %) at Adana populasyon and Ankara populasyon, dry matter ratio (94.42, 94.37, 94.31 %) at Ankara populasyon, L-147 and L-2635 varieties, crude ash ratio (12.93, 12.56 %) at L-2635100 variety and Adana populasyon, number of seed per pod (6.22, 6.14, 6.18 seed) at Ankara populasyon, Adana populasyon and L-2635 variety, crude protein ratio (20.65 %) at L-147 variety, as the a/erage of row spacing and fertilizer doses, and the differencies among with other varieties statistically had found significent. The row spacing had reached to the highest average value as plant height (35.08 cm) at 60 cm row spacing, green yield (365.95 kg/da), hay yield (121.06 kg/da) and dry matter yield (114.17 kg/da at 20 cm row spacing, crude ash ratio (12.47, 12.12 %), pod lenght (4.91, 4.87 cm) and number of seed per pod (6.15, 6.08 seed) at 40 and 60 cm row spacings, hay ratio (33.03, 32.34 %) at 20 and 60 cm row spacings, seed yield (41.12 kg/da) at 40 cm row spacing, as the average of varieties and fertilizer doses, and the differencies among with other row spacings statistically had found significent. Effective of row spacing to dry matter ratio and ratio of seed per pod had statistically had not found significent. The fertilizer doses had reached to the highest average value as plant height (33.26 cm), dry matter ratio (94.58 %), crude protein ratio (20.22 %) and seed yield (38.01 kg/da) at 4 N - 20 P2Os kg/da fertilizer doses, green yield (335.90, 334.75 kg/da) at 4 N - 20 P20s and 2 N - 10 P2Os kg/da fertilizer doses, hay yield (109.11, 107.65 kg/da) and dry matter yield (102.76, 101.83 kg/da) at 2 N - 10 P3Os and 4 N - 20 PaOs kg/da fertilizer doses, number of seed per pod (6.15 seed) at101 2 N - 10 PaOs kg/da fertilizer doses, ratio of seed per pod {66.97, 66.74 %) at 4 N - 20 P2Os and without fertilizer plots, as the average varieties and row spacings and the differencies among with other fertilizer doses statistically had found significent. Effective of fertilizer doses to hay ratio, crude ash ratio and pod lenght statistically had not found significent. The highest hay yield was obtained at 4 N - 20 PaOs kg/da fertilizer dose and 20 cm row spacing of L-2635 variety, the highest seed yield was obtained at 4 N - 20 PaOs kg/da fertilizer dose and 40 cm row spacing of L-2635 variety in Van dry conditions.