Van Bardakçı Köyü civarında Virginia ve Burley tütünü yetiştirme olanakları

Abstract

67 6 ÖZET Bu çalışma, 1991-92 yıllarında 1725 m. rakımlı Van ilinde, YUzllncU Yıl Üniversitesi araştırma ve uygulama arazisinde kumlu-ki 1 1 i-t ınl ı ve killi - tınlı toprakta tesadtif parselleri deneme desenine göre dört tekerrllrlU olarak yUrli- tUlmllştUr. Fideler, 100 cm sıra arası 80 cm sıra Üzeri me safelerle 5 m x 16 m = 80 rrf'lik parsellere dikilmiştir. Fide dikimi öncesi dekara 2 ton çiftlik gUbresi sıraya. dikimden bir ay sonra ise dekara 4 kg N + 6 kg Pj0 s sıraya uygulan mıştır. 1991 yılında 2 Virginia (V.2326,V.G 28), bir hurley (B.7); 1992 yılında ise 4 Virginia (V.2326, V.G 28, V.G 80. V.Delgold) ve 3 burley (B.7, B.21, B.Bursanica) cesidi olmak Üzere 7 cesitin verim ve adaptasyonu araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlar aşağıdaki gibi özetlenebilir. 1. Bitki Üzerinde yaprakların duruş sekli: Burley çeşitlerinden B.7 çeşidi dik yapraklı, B.21 cesidi eğik yapraklı, B.Bursanica çeşidi yatay yapraklı olarak; Virginia çeşitlerinden V.2326 çeşidi dik yapraklı, V.G 28, V.G 80 ve V.Delgold çeşitleri eğik yapraklı bulunmuştur. 2. Yaprak yüzeyinin özellikleri: Çeşitlerin yaprak yüzeylerinin V.G 28 çeşidinde dalgalı, diğer çeşitlerde ise dtlz ylizeyli olduğu gözlenmiştir. 3. Çiçeklenme dönemi: Çeşitler 67-85 glin içerisinde çiçeklenme göstermişler, en erken ciceklenen cesitin burley çeşitlerinden B.Bursanica, Virginia çeşitlerinden ise V.2326 cesidi olduğu tesbit edilmiştir.68 4. Cicek durumu: Denemeye alınan çeşitlerin çiçek salkımı şekilleri; V.2326 ve V.Delgold çeşitlerinde yarı kUresel, V.G 28, B.7 ve B.Bursanica çeşitlerinde kllresel, V.G 80 ve B.21 çeşitlerinde ters konik olarak tesbit edilmiştir. Ayrıca V.2326, V.G 28, V.G 80, B.21 ve B.bursanıca çeşitleri nin çiçekleri sık, V.delgold ve B.7 çeşitlerinin çiçekleri seyrek olarak gözlenmiştir. 5. Habitus: Çeşitlerde habitus şekilleri; V.2326 ve B.21 çeşitlerinde oval, V.G 80 ve V.Delgold çeşitlerinde konik, B.7 ve B.Bursanica çeşitlerinde elipsoid, V.G 28 çeşidinde de çift konik olarak tesbit edilmiştir. 6. Bitki boyu: Denemeye alınan Virginia tUtllnU çeşit lerinde yıl ortalaması olarak bitki boyunun 60.66-114.84 cm burley tUtllnU çeşitlerinin bitki boyunun ise 62.03-110.58 cm olduğu tesbit edilmiştir ve çeşitler arasındaki fark istatis- tiki olarak önemsiz bulunmuştur. 7. Yaprak boyutu: Virginia tUtllnU çeşitlerinde yaprak eni yıl ortalaması olarak 17.72-22.04 cm, yaprak boyu 35.08- 41.94 cm ve burley tlitUnli çeşitlerinde yaprak eni 14.99-20.06 cm, yaprak boyu 36.31-40.48 cm bulunmuştur. Yaprak eni ve boyu bakımından çeşitler arasındaki fark istatistiki olarak önemsiz bulunmuştur. En btlyllk yapraklı çeşitin V.delgold çeşidi olduğu tespit edilmiştir. 8. Ovalite katsayısı ve Çap oranı: Denemeye alınan çeşitlerin ovalite katsayıları, Virginia tUtUnli çeşitlerinde69 yıl ortalamaları olarak 2.16-2.33, burley tUtUnli çeşitlerinde 2.25-2.48 bulunmuştur. Çeşitler arasındaki fark istatistiki olarak önemsiz bulunmuştur. Çeşitlerin çap oranlarının, yıl ortalamaları olarak Virginia çeşitlerinde 1.92-2.02, burley çeşitlerinde ise 2.04-2.51 olduğu, burley çeşitleri arasın daki farkın % 1 düzeyinde önemli olduğu tesbit edilmiştir. B.21 ve B.7 çeşitlerinin yaprak formları geniş elips, diğer çeşitlerin ise elips olduğu tespit edilmiştir. 9. Yaprak sayısı: Bitki basına ortalama yaprak sayısı Virginia çeşitlerinde yıl ortalamaları olarak 19.37-19.99 adet, burley çeşitlerinde 17.33-21.31 adet ve çeşitler ara sındaki fark istatistiki olarak önemsiz bulunmuştur. 10. Yaprak verimi: 1991 yılı denemesinde kurutma imkan ları olmadığından kuru yaprak verimi tesbit edilememiştir. 1992 yılında plastik örtülü sera içerisinde kurutularak tesbit edilen yaprak verimleri; Virginia çeşitlerinde 121.09-164.69 kg/da, burley çeşitlerinde ise 93.28-129.53 kg/da arasında tesbit edilmiştir. Çeşitler arasındaki fark istatistiki olarak önemsiz bulunmuştur. Sonuçta V.delgold çeşidinin mevcut ekolojik koşullar altında en yüksek yaprak ürünü verdiği (164.690 kg/da) tesbit edilmiştir.

70 SUMMARY This study has been conducted at the YUzllnclt Yıl Universty experimental station has sandy-clay-loam and clayloam soil in Van which has 1725 altitute. Randomized split plot design with 3 repcatation was used for experiment. Seedling was planted in 5 mxl6 m= 80 m2 splits with 100 cm between row and 80 cm on row distants 2 tons farmyard manure and 4.2 7 kg N + 6 kg PQ< /da applied to experimental field before planting. 2 Virginia (V.2326 and V.G 28) 1 burley (B.7) in 1991, and 4 Virginia (V.2326, V.G 28, V.G 80 and V.Delgold) and 3 burley (B.7, B.21, B.Bursanica) in 1992 was used for adaptation and yield. Observed results as fallow, t. The leaf position on plant: B.7 and V.2326 : right leaf, B.Bursanica horizontal leaf, B.21, V.G 28, V.G 80 and V.deigold : oblique leaf. 2. Chrac teri s t i es of leaf surface: Surface of V.G 28 was undulating, other varietes surface were smooth. 3. Flowering Period: All varietes have shown flowering in 67-85 days. The earliest flowering has observed B.Bursanica of burley variate, the last flowering was observed V.2326 of Virginia var iate. 4. Cases of flower: V.2326 and V.Delgold: semi global, V.G 28, B.7 and B.Bursanica: global, V.G 80 and B.21 : in fear conic71 5. Habitus: V.2326 and B.21: oval, V.G 80 and V.Delgold : conic, B.7 and B.Bursanica relipsoid, V.G 28: double conic 6. Length of Plant: Means of bur ley length was 60.66cra in 1991 and 114.84 cm in 1992, means Virginia length was 62.03 cm in 1991 and 110.58 cm in 1992. Means differences between variates wasn't significant ( P>0.05). 7. Leaf dimension: Means leaf width of Virginia was 17.72 cm in 1991 and 22.04 cm in 1992, means leaf length of same variate was 35.08 and 44.94 in 1991 and 1992 respectively. Some measures for burley was 14.99, 20.06 cm in with, 36.31, 40.48 cm in leaf length for 1991 and 1992 respectively. Differences was not s igni f icant 8. Coefficient of ovalite and diameter rate The means coefticienty of ovalite of variates were 2.16, 2.33 for 1991 and 1992 in Virginia and were 2.25, 2.44 in burlej' means differences about coefficient of ovalite in variates statistical was not significant. The means diameter rate in Virginia were 1.92,2.02 and 2.04, 2.52 in burley for 1991 and 1992 respectively. A significant differences was absorw between years in burley about means of diameters rate (P<0.01 9. Number of leaf: The number of leaf per plant as means was 19.37 in72 1991,19.99 in 1992 for Virginia and was 21.31 in 1991, 17.33 in 1992 for burley. There was no differences between variates about number of leaf per plant (P<0.05) 10. Yield of leaf: Because there was no pussibility, drying the yield of dry leaf.was not able to determin of dry leaf was 121.09 -164.80 kg/da for Virginia and 93.28 -129.53 for burley. There was no differinces between variates about yield of dry leaf. Finally, it was observed that the hiehest yield has obtained from V.Delgold with 164.69 kg/da of present ecologycal conditions.