Dolaylı seleksiyon ölçütü olarak karakaş erkek kuzularının testis özellikleri

Abstract

7. ÖZET Bu araştırma. Yüzüncü Yıl üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Uygulama Çiftliği ile Van îli Degirmenarkı Köyü'nde seçilen 4 isletmeye ait ve sayıları yas dönemlerine göre değişen Karakaş tipi erkek kuzuları üzerinde yürütülmüştür. Testis ölçütleri. ortalama 120. 150, 170 ve 200 günlük yas döneminde saptanmıştır. Karakaş erkek kuzularının testis ve sıkrotum özel likleri üzerine isletme ve doğum tipi, ana yası, günlük yas farkı ve canlı ağırlık gibi sistematik çevre etmenle rinin etkisinin araştırıldığı bu çalışmada, sözkonusu testis ve sıkrotum özelliklerinin dolaylı seleksiyon ölçütü olarak kullanılabilirliği belirlenmeye çalışılmış tır. Araştırma materyali Karakas erkek kuzularının tes tis ve sıkrotum özelliklerine ait bulgular yas dönemleri ne göre söyle sıralanabilir. 120 günlük yas döneminde, Karakas erkek kuzularında düzeltilmiş testis uzunluğu sag testis için 4.72 cm ve sol testis için 4.70 cm, testis çapı sag testis için 2.41 cm ve sol testis için 2.32 cm, sıkrotum uzunluğu 7.14 cm ve sıkrotum çevresi 15.88 cm olarak bulunmuştur. Testis ve sıkrotum özellikleri isletmelere göre değişiklik gös termiş olup, en yüksek değerler 5 nolu isletmede görül müştür. Ayrıca günlük yas ve canlı ağırlığa bağlı olarak82 testis ölçüleri artış göstermiştir. 150 günlük yaş döneminde, düzeltilmiş testis uzun luğu sag testis için 4.78 cm ve sol testis için 4.73 cm, testis çapı sag testis için 2.50 cm ve sol testis için 2.61 cm, sıkrotum uzunluğu 8.94 cm ve sıkrotum çevresi 17.18 cm olarak saptanmıştır. Testis özellikleri günlük yas ve canlı ağırlıkla birlikte artmıştır. Testis ve sıkrotum Özellikleri 5 nolu isletmede diğer isletmelerden önemli (P<0.05) ölçüde daha yüksek bulunmuştur. 170 günlük yas döneminde, düzeltilmiş testis uzun luğu sag testis için 5.43 cm ve sol testis için 5.31 cm, testis çapı sag testis için 2.78 cm ve sol testis için 2.89 cm, sıkrotum uzunluğu 8.95 cm ve sıkrotum çevresi 17.60 cm olarak bulunmuştur. Günlük yas ile canlı ağır lıktan çok önemli (P<0.01) ölçüde etkilenen testis ve sıkrotum Özellikleri bakımından 5 nolu isletmede diğer isletmelerden önemli (P<0.05) düzeyde daha yüksek ve 1. ana yasında diğer ana yaslarından daha düşük değerler saptanmıştır. Testis ölçütlerinin önemli ölçüde artış gösterdiği 200 günlük yas döneminde, düzeltilmiş testis uzunluğu sag testis için 6.76 cm ve sol testis için 6.98 cm, testis çapı sag testis için 3.55 cm ve sol testis için 3.70 cm, sıkrotum uzunluğu 11.61 cm ve sıkrotum çevresi 21.63 cm olarak bulunmuştur. Testis ve sıkrotum özellikleri bir83 yaşlı analara ait kuzularda diğerlerinden oldukça düşük tür. 5 nolu işletmede diğer isletmelerden önemli (P<0.05) düzeyde daha büyük değerler saptanmıştır. Yas dönemlerine göre düzeltilmiş ortalama testis uzunluğu sag testis için 5.32 cm ve sol testis için 5.33 cm, testis çapı sag testis için 2.82 cm ve sol testis için 2.91 cm, sıkrotum uzunluğu 9.27 cm ve sıkrotum çev resi 18.02 cm olarak saptanmıştır. Dönemlere göre genel leştirilmiş testis ve sıkrotum özellikleri tek doğanlarda ikiz doğanlardan ve 5 nolu işletmede diğerlerinden önemli (P<0.05) ölçüde daha yüksektir. 1. ana yaşında diğer ana yaşlarından testis ve sıkrotum özellikleri daha düşük çıkmıştır. Sonuç olarak, kendine kapalı ve yetiştirme koşulla rı aynı olan işletmeler arasındaki farklar küçümsenemeye cek bir genetik varyasyonun varlığını ortaya koymaktadır. Seleksiyon kriteri olarak testis ölçütleri 170. ve 200.` günlük periyotta alınabileceği gibi, birden fazla denetim yapılıp değerlendirilirse daha duyarlı sonuçlar elde edilebilir.

SUMMARY This research work was conducted on Karakas male lambs changed their number due to age periods and main tained in Experimental Farm of Department of Animal Sci ence, University of Yüzüncü Yıl and at four farms in Degirmenarki Village, Van. The testis criteria were ac quired from average 120, 150, 170 and 200 days of age. The effect of farm and environmental factors such as type of birth, age of dam, daily age and live weight > on testis and sicrotum characteristics were considered in this study. The testis characteristics in question were mainly considered as an indirect selection criteria. The results for testis and sicrotum characteristics of the experiment material can be summarized as follows. In period of 120 days of age, the right and the left testis length and testis diameter, sicrotum length and sicrotum circumference were found 4.72 cm, 4.70 cm, 2.41 cm» 2.32 cm, 7.14 cm and 15.88 cm, respectively. The differences between testis and sicrotum characteristics appearenced in farms. The right and the left testis length and testis diameter, sicrotum length and sicrotum circumference were found 4.78 cm, 4.73 cm, 2.50 cm, 2.61 cm, 8.94 cm and 17.18 cm, respectively in period of 150 days of age. Testis traits increased with age and live weight. Also85 testis and sıcrotum characteristics were significantly (P<0.05) found more in 5. farm than other rural farms. The right and the left testis length and testis diameter, sıcrotum length and sıcrotum circumference were found 5.43 cm, 5.31 cm, 2.78 cm, 2.89 cm, 8.95 cm and 17.60 cm, respectively in period of 170 days of age. The values were determinated that more significantly (P<0.05) in the fifth farm than other farms and that lower in the first age of dam than others for testis and sıcrotum characteristics which are very significantly (P<0.01) influenced from daily age and live weight. In the period of 200 days of age in which testis size indicated significantly an increased, the right and left testis length and testis diameter, sıcrotum length and sıcrotum circumference were found 6.77 cm, 6.98 cm, 3.55 cm, 3.71 cm» 11.61 cm and 21.63 cm. respectively. Testis and sıcrotum characteristics were rather low in the first dam's age than others and were significantly (P<0.05) in the 5. farm than other rural farms. The right and the left testis length and testis diameter, sıcrotum length and sıcrotum circumference according to periods of age were found 5.32 cm, 5.33 cm, 2.82 cm, 2.91 cm, 9.27 cm and 18.02 cm, respectively. Generated testis and sıcrotum characteristics were ob served significantly (P<0.05) in single-boms than twins86 and in the fifth farm than other rural farms. Also testis and sicrotum parameters were more low in first age of dam than other dams ' age. As a result, the differences among farms which are oneself closed and similar conditions of breeding indi cate that was an important the existence of genetic vari ation. Testis traits as a criterion of selection may be taken in the 170-200 periods of day. Howewer if testing over one are analyzed, more sensitive the results may be obtained.