Van koşullarında azotlu gübre uygulamalarının arpa bitkisinin verim ve N,P,K,Ca,Mg içeriğinin mevsimsel değişimine etkisi

Abstract

ÖZET Bu denemede, artan miktarlarda verilen azotlu gübrelerin, yazlık arpanın; verim, verim kriterleri, besin maddesi içeriği ile topraktan kaldırılan besin mad desi miktarlarına etkisi araştırılmıştır. Deneme, 1992 üretim yılında Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi arazisinde bölünmüş parseller deneme desenine göre yürütülmüştür. Yörenin ortalama yıllık yağış toplamı 378.7 mm ve ortalama sıcaklığı ise 8.8 C° dir. Deneme toprağı, organik madde bakımından çok az, azot yönünden ise genelde fakirdir. Alınabilir fosfor yönünden yetersiz olan deneme toprağmda potasyum yüksek, kalsiyum ve magnezyum iyi düzeydedir. pH'sı ise hafif alkalindir. Araştırmada iki arpa çeşidine azotun dört dozu 0,4,8 ve 12 kg/da olarak amonyum sülfat (%21 N) formunda verilmiştir. Kuru şartlarda yürütülen araştırmada; vegetatif ve generatif aksamın kuru ağırlığı (kg/da), bitki boyu (cm), metrekarede başak sayısı, başakta dane sayısı, dane verimi (kg/da), toplam verim (kg/da), bin dane ağırlığı (g/da), hasat indeksi (%), vegetatif ve generatif aksamın %N,P,K,Ca ve Mg içeriği ile vegetatif ve generatif aksamla topraktan kaldırılan N,P,K,Ca ve Mg (kg/da) miktarları belirlenmiştir. Artan miktarlarda verilen azotlu gübre, kuru ağırlık, bitki boyu, dane verimi, toplam verim, generatif aksamm azot içeriği, vegetatif ve generatif ak samla topraktan kaldırılan azot miktarı ile vegetatif aksamla topraktan kaldırılan potasyum miktarlarını istatistiksel olarak artırmıştır. Ayrıca gelişim dönemleri ilerledikçe, vegetatif aksamm besin maddesi içeriği azalırken, generatif aksamm kuru ağırlığı ve generatif aksamla topraktan kaldırılan besin maddesi miktarları genellikle bir artış göstermiştir. Arpa çeşitleri arasındaki farklılıklar da ortaya konmuştur. Bunun yanmda, verim, verim kriterleri ile bitki besin maddesi ve topraktan kaldırılan besin maddesi miktarları arasmda pozitif ve negatif önemli ilişkiler belirlenmiştir.

SUMMARY In this study, effect of increasing rates of nitrogen fertilizers was studied on yield, yield components, content of nutritient and amount of nutritient removed from the soil on spring barley, The study was conducted in the fields of Agriculture, University of Yüzüncü Yıl with using split plot design. In the studied region, yearly raintall is 378,7 mm and average yearly temperature is 8.8 °C. The soil used in the experiment in organic matter is very little and in nitrogen it is generally poor. In the research soil which is insufficient in available phosphorus level of potassium is high, and level of calcium and magnesium is sufficient; pH is low alkalin. Four doses of nitrogen was applied as 0,4,8,12 kg/da in the form of amino sülfat. The study was conducted in dry conditions, dry weight of vegetative and generative part (kg/da), plant height (cm), number of ear per m, number of grain pear ear, grain yield (kg/da), total yield (kg/da), weight of 1000 grain (g/da), har vest index (%), content of N,P,K,Ca,Mg (%) of vegetative and generative parts and the amount of N,P,K,Ca,Mg (kg/da) removed from the soil by vegetative and generative parts was determined. Statistically, increasing rates of nitrogen fertilizer had increased dry weight, plant height, grain yield, total yield, content of nitrogen of generative part, amount of nitrogen removed from the soil by vegetative and generative parts amount of potassium removed from soil by vegetative parts. Content of plant nutritions in vegetative part decreased depending on development of growing period. In contrary, dry weight of generative part and amount of nutrition, removed from the soil by the generative parts, increased. In addition, differencies among barley varieties were also determined. In addition the correlation among yield and yield component, among the plant contanted nutritient and nutritient removed from soil was searched.