Van Gölü`nde avlanan chalcalburnus Tarichi (inci kefali) balığında; kurşun, kadmiyum, çinko ve bakır gibi ağır metallerin birikim düzeylerinin ve toksik etkilerinin araştırılması

Abstract

45 ÖZET Van gölü; çevresinde yer alan çok sayıdaki yerleşim yerlerinin kanalizasyon artıklarının meydana getirdiği, şehir kirliliğinin ve buna bağlı olarak da ağır metal kirliliğinin etkisindedir. Bu çalışmada, Van gölünden avlanan Chal- calburnus tarichi'de bazı metallerin (Pb, Cd, Zn, Cu) birikim düzeyleri araştırılmıştır. Pb konsantrasyonları; Kış mevsiminde avlanan balıkların kaslannda or talama 2.29 -2, 61 pıg/gr yaş ağırlık arasında değiştiği halde, ilkbahar mevsiminde avlanan balıkların kaslannda ortlama 1,44 - 1,55 fxg/gr yaş ağırlık olarak bulunmuştur. Kış mevsiminde avlanan balıkların iskeletinde ise ortalama 3,55 - 3,66 M-g/gr yaş ağırlık, İlkbahar mevsiminde avlanan balıkların iskeletinde ortalama 1,80 - 1,90 xg/gr yaş ağırlık olarak bulunmuştur. Kış mevsiminde avlanan balıkların derisinde ortalama 2,80 - 2,96 fig/gr yaş ağırlık, ilkbahar mevsiminde avlanan balıkların derisinde ise 1,69-1,76 Mg/gr yaş ağırlık olarak saptanmıştır. Cd konsantrasyonları; Kış mevsiminde avlanan balıkların kaslarmda ortlama 0,1-0,07 ng/gr yaş ağırlık, ilkbahar mevsiminde ise 0,05 - 0,061 xg/gr yaş ağırlık, arasında bulunmuştur. Kış mevsiminde avlanan balıkların iskeletinde ortalama 0,1 - 0,25 fig/gr yaş ağırlık, ilkbahar mevsiminde ise 0,068 - 0,091 f>ıg/gr yaş ağırlık olarak bulunmuştur. Kış mevsiminde avlanan balıkların derilerinde ortalama 0,08 - 0,1 ng/gr yaş ağırlık, ilkbahar mevsiminde ise 0,07 - 0,08 fxg/gr yaş ağırlık olarak bulunmuştur. Cu konsantrasyonları; Kış mevsiminde avlanan balıkların kaslarında ortalama 4,19 - 4,51 fig/gr yaş ağırlık, İlkbahar mevsiminde ise ortalama 3,70 - 4,21 ng/gr yaş ağırlık olarak bulunmuştur. Kış mevsiminde avlanan balıkların iskeletinde ortalama 4,18 - 5,11 (Ag/gr yaş ağırlık, ilkbahar mevsiminde ise ortalama 3,8 - 4,5 jwg/gr yaş ağırılık olarak bulunmuştur. Kış mevsiminde avlanan46 balıkların derilerinde ortalama 4,79 - 5,21 ug/gr yaş ağırlık ilkbahar mevsiminde ise ortalama 3,84 - 4,80 fig/gr yaş ağırlık olarak tespit edilmiştir. Zn konsantrasyonları ; Kış mevsiminde avlanan balıkların kaslarında ortalama 27,5 - 29,1 ng/gr yaş ağırlık, ilkbahar mevsiminde ise 25,4 - 26,5 fig/gr yaş ağırlık olarak bulunmuştur. Kış mevsiminde avlanan balıkların iskeletlerinde ortalama 28,0 - 31,8 ug/gr yaş ağırlık olarak bulunmuştur. Kış mevsiminde avlanan balıkların derilerinde ortalama 28,0 - 31,8 fig/gr yaş ağırlık, ilkbahar mevsiminde ise ortalama 25, 5 - 27,5 M-g/gr yaş ağırlık olarak bulunmuştur, kış mevsiminde avlanan balıkların derilerinde ortalama 26,9 - 31,1 (ig/gr yaş ağırlık, İlkbahar mevsiminde ise ortalama 24,5 - 25,6 fig/gr yaş ağırlık olarak ölçülmüştür. Sonuç olarak elde edilen değerler literatürün ışığında tartışılmıştır. Chal- calburnus tarichi'nin deri ve kılçıklarının ayrıldıktan sonra yenilmesinin sağlık açısından daha uygun olacağı, bu gibi çalışmaların göl suyu ve sedimentinde yapılması gerektiği kanısına varılmıştır.

47 SUMMARY Van Lake is seriously effected by city pollutiun caused by sewarage mastes of too many nearby inhabited regions and suffering from heavy metal pollution. In this study the heavy metal (Pb, Cd, Zn, Cu) accumulation levels were inves tigated in Chalcalburnus tarichi de caught in Van Lake. While the Pb concentrations have varied between 2,29 - 2,61 fAg/gr wet weight in the muscles of fishes caught in winter season it has been determined in the muscles of the fishes as 1,44, - 1,55 fAg/gr wet weight in spring season. It has- been determined about 3,55 - 3,66 fAg/gr wet weight in skeletons of fishes caught in winter season and about 1,80 - 1,90 fAg/gr wet weight in skeleton of fishes caught in spring season. In winter season 2,80 - 2,96 fAg/gr wet weight has been determined in skins of fishes and 1,69 - 1,76 fxg/gr wet weight has been deter mined in skins of fishes in spring season. Cd concentrations have been determined about 0,1-0,07 Mg/gr wet weight in the muscles of fishes caught in winter season however it has been determied between 0,05 - 0,061 fAg/gr wet weight in spring season. 0,1 -0,25 (xg/gr wet weight has been determined in skeletons of fishes caught in winter season and 0,068 - 0, 091 Mg/gr wet weight in spring season. In winter season 0,08 - 0,1 fAg/gr an average value of wet weight and spring season. 0,07 - 0,08 fxg/gr wet weight has been determined in skins of fishes. Cu concentrations have been determined as an average value of 4,19-4,51 fxg/gr wet weight in the muscles of fishes caught in winter season and it has been found as an average value of 3,70-4,21 fAg/gr wet weight in spring season. In the skeletons of fishes caught in winter season it has been found as an average value of 4,18-5,11 fAg/gr wet weight and in spring season it has been determined as an average value of 3,8-4,5 fAg/gr wet weight. In the skins of fishes caught in winter48 season. It has been found as an average value of 4,79-5,21 fxg/gr wet weight while this value has been determined as an avarage value of 3,84-4,80 fxg/gr wet weight in spring season. Zn concentrations have been determined as an average value of 27,5-29,1 fig/gr wet weight in winter season and in spring season. It has been determined as 25,4-26,5 fxg/gr wet weight. In winter season it has been determined in the skeletons of fishes as an average value of 28,0-31,8 fxg/gr wet weight and in spring season. It has been determined as 25,5-27,5 u.g/gr wet weight. In the skins of fishes caught in winter season. It has been determined as an average value of 26,9-31,1 ııg/g? wet weight and in spring season as an average value of 24,5-25,6 fxg/gr wet weight. The values that are taken as result, have been disscussed in the light of the literature in anopinon, it is more suitable to our health if we cat `Chalcalburnus tarichi` after separating the skin from its fishbones and it is necessary to make these studies in the lake Water, also in sediments.