Van bölgesinde yetiştirilen bazı bahçe bitkilerinin sulama suyu ihtiyacının zaman serileri ile tanımlanması

Abstract

62 ÖZET Bu çalışmada amaç, bazı bahçe bitkilerinin bitki su tüketimini, sulama suyu ihtiyacını, yetiştirildikleri bölgelerin iklim verilerinden yararlanarak Zaman Serisi Modelleriyle tanımlamak, ileri seneler için tahmin yapmaktır. Bu nedenle Van Bölgesinde yetiştiriciliği yapılan Elma, Bag ve Kavun gibi bazı bahçe bitkilerinin Bitki Su Tüketimi, Sulama Suyu ihtiyaçları, bu bölgenin Aylık Ortalama Yağış ve Aylık Ortalama Sıcaklık değerlerinden yararlanılarak Zaman Serisi Modelleriyle ile modellenmiş ve Zaman Serisi analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda şu önerilerin yapılabiliceği gözlenmiştir. 1. Bitki Su Tüketimi, Sulama Suyu İhtiyaçları ve İklim verileri Zaman Serileri ile tanımlanabileceği gözlenmiştir. 2. Kullanılan Modellerle ileriki seneler için tahmin edilen değerler, sulama projeleri için yeterli hassasiyet ölçüsünde olduğu ifade edilebilir. 3. Periyodisitenin Bitki Su Tüketimi ve iklim verilerin varyasyonunu yansıttığı gözlenmiştir 4. Verilerin bağımsız şans değişkenleri kısmının türetilmesinde kullanılan Monte Carlo yönteminde farklı farklı dağılışlar (Log-Normal, Gumbel v.s) kullanılabilir. 5. Zaman Serileri kompleks bir matamatiksel yaklaşım olduğundan, etkin kullanımı için özel olarak hazırlanacak paket programların hazırlanması teklif edilebilir.

63 SUMMARY The purpose of this study has been to define plant water consumption, irrigation water requirement of some garden plants with time series models and to make estimation for the following years by using climate data of their region. By this aim, plant water consumption, irrigation water requirement of some garden plants such as apple, vineyard and melon grown in Van region have been analyzed by time series models using the avarage monthly rainfall and temperature data of their region. As the result of this study, the following suggestions can be made; 1. Plant Water Consumption, irrigation water requirement and the climate datas was observed can be defined by time series. 2. The values estimated for the following years with the models used can be in sufficient sensitivity for irrigation projects. 3. it was observed that Periodite reflected the variation of plant water consumption and climate datas. 4. At Monte Carlo methods used for the driving the independent luck variable sections, different distribution (Log-Normal, Gumbel etc.) can be used. 5. Because the time series are complex mathematical approach, some computer packet programs should be developed for efficient use of them.