Birim hidroğrafların ve S-hidroğraflarının doğrusal proğramlama modeliyle elde edilme imkanları Tokat-Uğrak havzası için bir uygulama

Abstract

61 ÖZET Bu çalışmada, birim hidrograf ve S-hi drograf lar ı m n doğ rusal programlamlama yöntemi ile elde edilmesi amaçlanmıştır. Birim hidrograf su yapılarının, toprak-su muhafaza yapı larının planlanmasında yüzeysel akısın tahmini için, araştır macılar ve uygulamacılar tarafından cok bilinen ve kullanılan bir araçtır. S-hi drograf lar ı da daha uzun süreli yada daha kısa süreli birim hidrografların elde edilmesini sağlayan j sonsuz süreli bir yağışın hidrografı olarak tanımlanmaktadır. Genellikle birim hidrografın elde edilmesinde diğer ya ğışlardan yeteri kadar ayrılmış, şiddeti fazla değişmeyen yağışların taşkın hidrografları kullanılmaktadır. Fakat bile şik bir yağışın hidrografı gibi kabul ederek analizini yapmak rlahA ot ı hhah 1 i n 1 m*tk hart / r, R ı lıha h 1 i 1 i q 1 nt=> ragmen bttvlf3 bir işlem güç ve zaman alıcı olmaktadır. Eldeki bilgisayar imkanları dahilinde optimizasyon yön temlerinden olan Doğrusal Programlama Yöntemi kullanılarak I birim hidrografların ve S-hi drograf lar ı nı n hem hızlı hem de hassas olarak elde edilmeleri mümkün olmaktadır. Bilindiği üzere Doğrusal Programlama Yöntemi değiş kenler arasındaki ilişkilerin doğrusal olduğu özel tipteki i problemlere uygulanır. Dogrupal Programlama Yöntemi, birim ı hidrograf ve S-hi drograf lar ı jnı n elde edilmesinde nasıl kul lanılacağı Tokat Uğrak Havzası örnekleriyle aktarılmaya çalı şılmıştır. Elde edilen sonuçlardan modelin yagıs şiddetindeki değişmeler havzanın tepkisini, al ı $1 1 gtal ini s» yöntemlere ııaifl` ran daha iyi yansıttığı görülmüştür.

L>7- SUMMARY In this study, Unit Hydrographs and S-Hydrographs have been obtained by using the linear programming method. Unit Hydrographs is a well-known method by user, and researchers -For estimating runoff in planing water and soil- water conservation structures. S-Hydrographs that have been described a in-Finite rain-fall hydrograph, also provide with shorter or longer duration unit hydrographs. In determining unit hydrograph flood hydrograph of rainfall with less variable intensity and seperated enough with of others are used. But it is proper to analyse by using flood hydrograph of a composite rainfall or considering only one hydrograph of a composite rainfall. However such a procedure takes along time and has difficulties. By means of computer use, the lineer programing method which is one of optimization methods can prespnt quick and truthful solutions in derivation unit hydrographs and S-hydrographs. 1 As known, the lineer programing method is applied between variables relations which is lineer special types problems. How to use the lineer programing method in determining unit hydrographs and S-hydrographs has been explained with the examples in Tokat-Ugrak Watershed. As a result has been observed that the model better reflects the reaction of the watershed than classical methods.