Van yöresinde yetiştirilen karakaş koyunlarında transferrin polimorfizmi ile bazı çevre faktörlerinin süt verim özelliklerine etkileri

Abstract

6. ÖZET VAN YÖRESİNDE YETİŞTİRİLEN KARAKAŞ KOYUNLARINDA TRANSFERRİN POLİMORFİZMİ İLE BAZI ÇEVRE FAKTÖRLERİNİN SÜT VERİM ÖZELLİKLERİNE ETKİLERİ Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Çiftliğinde yetiştirilen Karakaş koyunlarının süt verim özelliklerini etkileyen bazı genetik ve çevre faktörleri analiz edilmiştir. Bu çalışma, yerli gen kaynakları olarak Karakaş varyetesinin süt verim özelliklerini belirlemek ve dolaylı seleksiyonda serum transferlin tiplerinden yararlanma imkanlarını araştırmak amacıyla yapılmıştır. Faktörlerin etkileri en küçük kareler metodu ile analiz edilmiştir. Koyunların kan serumları poliakramid jel elektroforez metodu ile analiz edilerek TfA, TfB, TfD, TfE, TfM ve TfS olmak üzere 6 eşgen belirlenmiştir. Genlerin sıklıkları sırasıyla 0.21, 0.35, 0.17, 0.04, 0.21 ve 0.02'dir. Karakaş sürüsünde 4'ü homozigot (TfAA, TfBB, TfDD ve TfMM) ve 11'i heterozigot (TfAB, TfAD, TfAE, TfAM, TfBD, TfBE, TfBM, TfBS, TfDM, TfEM ve TfMS) olmak üzere toplam 15 transferlin genotipi ortaya çıkarılmıştır. Transferlin fenotiplerinin amprik ve teorik dağılışları ki-kare istatistik modeli ile analiz edilerek beklenen ve gözlenen değerler arasında fark görülmemiştir. Variyans analizi sonuçlarına göre süt verim özellikleri ile transferrin tipleri arasında bir ilgi gözlenmemiştir. Ancak yapılan Duncan çoklu karşılaştırma testi sonuçlarına göre birbirlerinden önemli (PO.05) derecede farklı genotipler tesbit edilmiştir. Koyunların toplam süt verimi (laktasyon süt verimi) 51.6 it, günlük ortalama süt verimi 290.4 mi, laktasyon süresi 178.1 gün, maksimum kontrol günü süt verimi 427.4 mi ve maksimum verim gününe erişme süresi 67.2. gün olarak bulunmuştur. Genel olarak karakterlerin çoğunda heterozigot tipler homozigot tiplerden daha yüksek ortalama değerlere sahip olmuşlardır. En yüksek ve en düşük ortalama değerler karakterlere göre; ortalama süt veriminde 399.9 mi ile TfMS ve 201.9 mi ile TfMM, toplam süt veriminde 63.26 it ile TfMS ve 31.89 it ile TfMM, laktasyon süresi 210.8 günle TfAB ve 141.1 günle TfMM, maksimum kontrol günü süt verimi 572.8 mi ile TfMS ve 283.9 mi ile TfAA, maksimum verim gününe erişme süresi 15.2. gün ile TfMS ve 99.0 gün ile TfBB genotipli koyunlarda gözlenmiştir. TfS geni genellikle karakterlerin yüksek ortalamalarında, TfM geni ise düşük ortalamalarda yer almıştır.

SUMMARY `SOME ENVIRONMENTAL FACTORS AND GENETICS OF TRANSFERRIN POLYMORPHISM ON MILK YIELD TRAITS OF KARAKAŞ SHEEP IN RAISED AT VAN REGION` Some genetic and environmental factors affecting milk yield traits of Karakaş ewes kept at Yüzüncü Yıl University Agricultural Research and Application farm were analysed. This research work was planned to determine the important characteristics of Karakaş varieties considered as gene resources and to investigate the possibility of using blood transferrin types for the purpose of indirect selection. The least-squares procedure was carried out to analye the effect of the factors under consiredation. The alleles detected in the blood of Karakaş by means of polyacrilamyde-gel electrophoresis and international standarts were TfA, TfB, TfD, TfE, TfM and TfS. By use of gene counting, the frequencies for this alleles were 0.21, 0.35, 0.17, 0.04, 0.21 and 0.02, respectively. The homozygous genotypes observed in the Karakaş flocks were TfAA, TfBB, TfDD and TfMM, while the heterozygous ones were TfAB, TfAD, TfAE, TfAM, TfBD, TfBE, TfBM, TfBS, TfDM, TfEM and TfMS. The total number of transferrin types was only 15. The differences between observed and expected numbers of transferrin phenotypes were tested through the khi-square analysis, resulting no significant departure from Hardy- Weinberg teorem. Associations between transferrin types and milk yield traits of ewes were statistically not significant. Significant (P<.05) differences, hovewer, were calculated among the types through the use of Duncan's multiple range test. The lactation milk yield, average daily milk yield, lactation length, the peak yield at days of control, and day of peak yield were 51.6 It, 290.4 ml, 178.1 day, 427.4 ml, 67.2 days, respectively. The heterozygous transferrin types were generally superior to the homozygous transferrin types for the milk yield traits. The maximum values for the average daily milk yield, the lactation milk yield, the lactation period, the peak yield at days of control, day of peak yield were 399.9 ml (TfMS), 63.3 It (TfMS), 210.8 days (TfAB), 572.8 ml (TfMS), 15.2 days (TfMS), respectively. The minimum values for this traits were 201.943 ml (TfMM), 31.89 It (TfMM), 141.1 days (TfMM), 283.9 ml (TfAA), 99.0 days (TfflB), respectively. The genes of TfS were found to be replaced into the structure of high yield genotypes, while the genes of TfM were most commonly found to be replaced into the structure of low-yield genotypes.