İdari yargıda ispat ve deliller

Abstract

Kişilerin haklarını güvence altına almayı hedef edinen hukuk devletinde kişiler,haklarını korumak amacıyla Anayasada da ifade edilen hak arama hürriyeti kapsamında bağımsız mahkemelere başvururlar. Mahkeme önüne taşınan uyuşmazlıklarda taraflar, iddialarını ispatlamak için gayret göstermek durumundadır. Bu konuda davalı ve davacıdan beklenen, ileri sürdükleri iddialarını ispat etmeleridir. Yapılan bu ispat faaliyeti, taraflarca gösterilecek veya mahkemece re'sen elde edilecek veya delil tespiti yoluyla elde edilecek deliller aracılığıyla olacaktır.İdarenin yargısal denetimi yoluyla hukuk devleti ilkesini gerçekleştirmede kilit rol oynayan idari yargının amacı, idarenin görevlerini yerini getirirken hukuka uygun hareket etmesini ve böylece kamu yararının gerçekleştirilmesini ve bireylerin hukuki güvenliğini sağlamaktır. Bu amacın gerçekleştirilebilmesi için idari yargı mercileri re'sen araştırma yetkisiyle ve delil serbestisi ilkesiyle donatılmış, ayrıca davacı ve davalı idareye ödev ve yükümlülük yüklenmiştir.Bu çalışmada, idari yargılama usulünde ispatın önemi, ispat yükü, idari yargıda geçerli olan deliller, hukuk devleti ilkesi ve hak arama özgürlüğü hukuk devletinin en önemli gereklerinden olan idarenin yargısal denetimi çerçevesinde ele alınmıştır.Bu tez çalışmasında; tarafların iddialarını ispatlamaları için gayret göstermelerinin gerekliliği, idari yargıda ispat yüküne bazı durumlarda başvurmak gerektiği, idari yargı mercilerinin bazı uyuşmazlıklarda tanık deliline başvurmasının zorunluluk olduğu ve bu yönde düzenleme yapılmasının ihtiyaç olduğu, idari yargıda da -adli yargıda olduğu gibi- bilirkişi listelerinin hazırlanması gerektiği, bilirkişilik müessesesine ilişkin öneriler ve dava açılmadan önce yapılacak delil tespitlerinin adli veya idari yargı yerlerinden de istenebileceği konularına ilişkin tezler savunulmuştur.

In Rechtstaat which aims to guarantee the rights of persons, people apply to independent courts to protect their rights in the framework of the right to legal remedies which is also expressed by Turkish Constitution. In the disputes brought before the courts, parties have to put effort to prove their claims. The defendant and the plaintiff is expected to prove their claims about the dispute. This activity will be done through the evidences which are presented by parties or obtained by court ex officioly or obtained through recording evidence.The purpose of administrative justice performing a key role by the judicial control of administration in enforcing the principle of the rule of law is to provide the administration to act in accordance with law and thus to realise public benefit and to provide the legal security of individuals. Administrative judicial authorities have been equipped with ex officio authority to investigate and the principle of freedom of evidence, as well as tasks and obligation have been installed to plaintiff and defendant administration in order to achieve this goal. In this study, the importance of the proof, burden of proof at administrative adjudication procedure, the evidence that apply at administrative justice, the principle of the rule of law, and the right to legal remedies are discussed in the framework of the judicial control of administration which is the most important main requirements of Rechtstaat.In this thesis; arguments on the topics as the requirements of spreading on effort to demonstrate arguments of the parties, the requirements of burden of proof in some cases at administrative justice, necessity of calling witnesses in some cases by administrative judicial authorities and necessity of legal arrangements about its procedure, the requirements of preparation of expert list for administrative justice as for judicial justice, recommendations regarding the institution of legal expertise and the recording of evidence before the court by judicial or administrative justice authorities will be defended.