Van kıraç şartlarında kılçıksız brom (Bromus inermis leyss)`a uygulanan değişik sıra aralığı ile farklı azot ve fosfor gübre dozlarının ot ve tohum verimleriyle otun ham protein oranına etkisi üzerine bir araştırma

Abstract

92 7. ÖZET Bu araştırmada, Van Ekolojik Şartlarında Kıraç Koşullarda Kılçıksız brom (Broms inermıs Leyss)'a uygulanan değişik sıra aralığı ile azot ve fosfor gübre dozları deneme konusu seçilmiştir. Araştırma Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Deneme Alanında 1991 yılı ilkbaharında kurulmuş ve üç yıl süreyle yürütülmüştü Denemed 30, 60 ve 90 cm sıra aralıkları ile azotun 0,10 ve 20 kgN/da'hk dozu ve fosforun 0,5 ve 10kgP2O5/da'lık dozu kombinasyon uygulanmıştır. Araştırma deneme faktörlerinin 1993 ve 1994 ile iki yılın ortalamasındaki bitki boyu, yaş ot verimi, kuru ot verimi, ham protein oranı, ham protein verimi ve tohum verimine etkileri incelenmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlar aşağıdaki şekilde özetlenmiştir. 1. Sıra aralıklarının bitki boyu, yaş ot verimi, kuru ot verimi, ham protein oranı, ham protein verimi üzerine etkileri; a) Sıra aralığının bitki boyuna, ham protein oranına etkisi istatistiksel olarak sırasıyla önemli ve çok önemli çıkmıştır. Sayısal olarak iki yılın ortalamasında en yüksek bitki boyu (94.5 cm) ve ham protein oranı (%9.35) 90 cm sıra aralığı ile ekilen parsellerde tespit edilmiştir. b) Sıra aralığının yaş ot, kuru ot, ham protein ve tohum verimlerine istatistiksel olarak çok önemli etki yapmıştır. Sayısal olarak iki yılın ortalamasında en yüksek yaş ot verimi (602.4 kg/da), kuru ot verimi (267 4 kg/da), ham protein verimi (22.60kg/da) ve tohum verimi (46.9 kg/da) 30 cm sıra aralığı ile ekilen bitkilerden elde edilmiştir. 2. Azotlu gübre dozlarının bitki boyu, yaş ot verimi, kuru ot verimi, ham protein oranı, ham protein verimi ve tohum verimlerine etkisi istatistiksel olarak çok önemli çıkmıştır. Sayısal olarak iki yılın ortalamasında en yüksek bitki boyu (97.5 cm), yaş ot verimi (706.7 kg/da), kuru ot verimi (301 0 kg/da), ham protein verimi (28.9 kg/da) ve tohum verimi (44.2 kg/da) 20kgN/da; ham protein oranı (%9.95) ise 10kgN/da azot dozunda elde edilmiştir. 3 Fosforlu gübre dozlarının bitki boyu, yaş ot verimi, kuru ot verimi, ham protein oranı, ham protein verimi ve tohum verimi üzerine etkileri,93 a) Fosfor gübre dozunun bitki boyuna etkisi istatistiksel olarak önemli çıkmıştır. Sayısal olarak iki yılın ortalamasında en yüksek bitki boyu (97 3 cm) 10kgP2O5/da fosfor dozunda elde edilmiştir. b) Fosfor gübre dozlarının yaş ot verimi, kuru ot verimi, ham protein oranı, ham protein verimi ve tohum verimine etkisi istatistiksel olarak çok önemli olmuştur. En yüksek yaş ot verimi (654.7 kg/da), kuru ot verimi (286.4 kg/da), ham protein verimi (26.3 kg/da) 10kgP2O5/da fosfor dozunda; ham protein oranı (%9.35) ve tohum verimi (40.3 kg/da) 5kgP205/da fosfor dozunda tespit edilmiştir. Sonuç olarak; Van Ekolojik Şartlarında Kıraç koşullarda. Kılçıksız bromu'un yaş ot verimi ve kuru ot yetiştiriciliği için; ekimin 30 cm sıra aralığı ile yapılması, 20kgN/da azot ve 5kgP205/da fosfor gübre dozunun uygulanması uygun olacaktır. Ham protein verimi için, ekimin 30 cm sıra aralığında yapılması, 20kgN/da ve 10kgP2O5/da ile gübrelenmesi uygulanması uygun olacaktır. Tohum verim için 30 cm sıra aralığında ekilmesi 10kgN/da ve 5kgP20;5/da ile gübrelenmesi uygun olacaktır Yukarıda tavsiye edilen sıra aralığı gübre dozları uygulaması ile kontrole göre yaş ot veriminde %961.8, kuru ot veriminde %941.5, ham protein veriminde %1 522.2 tohum veriminde ise %358.7 oranında bir artış olduğu tespit edilmiştir.

94 8. SUMMARY At this study; It Was purposed that the effect of different row spaces, nitrogen and phosphorus levels on yield of smooth brome under the dry ecological of Van. Study was established at the Experimental Station of Department of Agricultural Faculty Yüzüncü Yıl, in the spring in 1991 and carried out troughout three years. Three row spaces, 30,60 and 90 cm, three nitrogen levels 0,5 and 10 kg P205/da, were applied as treatment combinations to the experimental area. The effect of faktors an plant length, wet-forage yield, hay yield, crude protein rate, crude protein yield and seed yield were examined in data recorded at 1993-1994 and data averaged over 1993 and 1994. The results obtained study were summarized as follows; 1. The effect of row spaces on plant length, wet-forage yield, hay yield, crude protein rate, crude protein yield and seed yield were; a) The effect of row spaces on plant length was significant at 0,05 levels. The highest crude protein rate (%9.35) data which was averaged over two years was obtained from 90 cm. row space b) The effect of row spaces on wet-forage yield, hay yield, crude protein yield and seed yield were signgficant at 0,01 levels. The highest wet-forage yield (602.4 kg/da), hay yield (267.4 kg/da) dates which were averaged two years were obtained from 30 cm row spaces. 2. The effects of nitrogen levels on plant length wet-forage yield, hay yield, crude protein rate, crude protein yield and seed yield were significant at 0,01. The highest plant length (97.5 cm) wet-forage yield (706.7 kg/da), hay yield (301.0 kg/da), crude protein yield (28.8 kg/da) and seed yield (44.2 kg/da) which was averaged over two years was obtained by applying of 1 0 kgN/da. 3 The effects of phosphorus levels on plant length, wet-forage yield, hay yield, crude protein rate, crude protein yield and seed yield were; a) The effects of phosphorus levels on plant length was significant at 0,05 levels. The highest plant length (97 3 cm) which was averaged over two years was obtained by applying of 10 kg P0Os/da95 b) The effects of phosphorus levels on wet-forage yield, hay yield, crude protein rate, crude protein yield and seed yield were significant at 0.01 levels The highest wet-forage yield (654.7 kg/da), hay yield (286 4 kg/da), crude protein yield (26.3 kg/da) which was averaged over two years was obtained by applying of 10kgP2O5/da; on the other hand, crude protein rate (%9.35) and seed yield (40.3 kg/da) by applying of 5kgP205/da. At the result; it was suggested that 30 cm row space, 20 kgN/da and 5kgP205/da are more favorable wet-forage yield, hay yield and for crude protein yield. It was suggested that 30 cm row space, 20 kgN/da and 10 kg P205/da are more favorable crude protein yield. It was suggested that 30 cm row space, 10 kgN/da and 5 kgP205/da are more fovarable for cultivation of smooth brome in the dry ecological of Van. It was determined that applying row space and fertilizers of levels increased yield of wet-forage yield, hay yield about %950, crude protein yield about % 1522.2 and seed yield % 358.7 relative to control plot.