Aşılı asma fidanı üretiminde IBA (ındol butirik asit) NAA (naftalen asetik asit) ve plastik malç uygulamalarının fidan randıman ve kalitesine etkileri üzerine bir araştırma

Abstract

ÖZET Ülkemiz bağcılığında Aşılı asma fidanı üretiminde verim ve kalitenin arttırılması amacıyla yapılan bu araştırma, 1994 ve 1995 yıllarında Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü araştırma parsellerinde yürütülmüştür. Bu amaca yönelik olarak 8B, 140R ve 41 B anaçları ile Cardinal ve Hafızali üzüm çeşitlerinin oluşturduğu aşı kombinasyonlarında; plastik malç ile IBA ve NAA uygulamalarının fidan verim ve kalitesi üzerine etkileri incelenmiştir. Tekirdağ, Manisa ve Çanakkale'den getirilen bitkisel materyaller aşılama zamanına kadar dışarıda kum havuzunda bekletilmiş ve iki yılda yaklaşık 16.000 aşı yapılmıştır. Aşı kombinasyonlarında ortam ve hormon uygulamalarının sürgün kalitesi, kök kalitesi, fidan boyu, fidan ağırlığı, fidan randımanı ve fidan kalitesi üzerine etkileri araştırılmıştır. Denemeden elde edilen sonuçlar aşağıda özetlenmiştir. 1- Plastik malç ve hormon uygulamalarının fidan randıman ve kalitesini olumlu yönde etkiledikleri belirlenmiştir. Fidan randımanı bakımından her iki plastik malç arasında önemli fark bulunmamış, fidan kalitesi bakımından beyaz plastik diğer iki ortama göre daha üstün bulunmuştur. Fidan randıman ve kalitesi üzerine uygulanan hormon dozları açısından 2000 ppm IBA ve 500 ppm NAA uygulamaları en iyi sonucu vermiştir. Fidan randımanı ve kalitesi bakımından CardinaI/8B kombinasyonu en iyi sonucu vermiştir. 2- Fidan randımanı bakımından ortamlar iki yılın ortalama değeri dikkate alındığında; Beyaz Plastik (%69.31), Siyah Plastik (%69.85) ve Kontrol (%52.00) şeklinde sıralanmışlardır. Siyah ve Beyaz plastik ortamları kontrola göre fidan randımanını %25 arttırmıştır. Hormon dozları içerisinde 2000 ppm IBA ve 500 ppm NAA uygulamaları sırasıyla %72.52 - %71.31'lik değerle en iyi randımanı veren uygulamalar olmuşlardır. Bu uygulamalar Kontrola göre fidan randımanını %25-30 arttırmışlardır. Aşı kombinasyonları içinde Cardinal/8B %82.81 ile en yüksek randımanı verirken, Hafızali/41B %50.23 ile en düşük randımanı vermiştir. 3- Birinci boy fidan randımanı bakımından ortamlar içinde Beyaz Plastik, hormon uygulamaları içinde 2000 ppm IBA ve 500 ppm NAA uygulamaları en iyi sonuçları vermişlerdir. Ortamlar iki yılın ortalama değeri dikkate alındığında; Beyaz Plastik %47.92, Siyah Plastik %44.70 ve Kontrol %21.53 birinci boy fidan randımanı vermişlerdir. Kontrole göre Beyaz Plastik %60, Siyah Plastik %50 civarında birinci boy fidan randımanını arttırmışlardır. Hormon dozları içerisinde 500 ppm NAA ve 2000 ppm IBA uygulamaları sırasıyla %48.31 - %45.61'lık değerle en iyi birinci boy fidan randımanı veren uygulamalar olmuşlardır. Bu uygulamalar birinci boy fidan randımanını %25-30 arttırmışlardır.II 4- Fidan boyu bakımından ortamlar içinde Beyaz Plastik, hormon uygulamaları içinde 2000 ppm IBA ve 500 ppm NAA uygulamalan en iyi sonuçları vermişlerdir. Ortalama 70.14 cm ile Beyaz Plastik ortamı en yüksek fidan boyunu verirken, 52.66 cm ile Kontrol ortamı en düşük değeri vermiştir. Fidan boyu üzerine hormon uygulamaları içinde 500 ppm NAA (66.88 cm) ve 2000 ppm IBA (63.61 cm) en iyi sonucu vermiştir. 5- Kök sayısı ve kök gelişme gelişme düzeyi bakımından ortamlar Beyaz Plastik>Siyah Plastik>Kontrol şeklinde sıralanırken, Beyaz Plastik ortamı ortalama 9.43 adet kök sayısı ve 3.08 kök gelişme düzeyini vermiştir. Bu açıdan hormon uygulamaları içinde 500 ppm NAA ve 2000 ppm IBA ilk iki sırayı almış; bu uygulamalar sırasıyla 8.45-7.92 adet kök, 3.03-2.30 kök gelişme düzeyini vermişlerdir. Cardinal/41 B 10.68 adet kök sayısı ile en iyi değeri veren kombinasyon olmuştur. 6- Fidan ağırlığı bakımından 58.04 g ile ortamlar içinde Beyaz Plastik, hormon uygulamaları içinde 56.25 g ile 500 ppm NAA uygulaması en yüksek değeri veren uygulamalar olmuşlardır.

SUMMARY This experiment was carried out at the Department of Horticulture, Faculty of Agriculture; Yüzüncü Yıl University between 1994 and 1995, on the raising possibilities of the final take (FT) and the nursery quality (NQ) or the ratio of first grade grafted vines (FGGVR). For this aim, the grafting materials provided from nursery stations of Tekirdağ, Çanakkale and Manisa provinces were kept in the sand until grafting. The cultivars Cardinal and Haf izali were bench grafted on 8B, 41 B and 140R rootstocks with a type of omega machine. In the two years of the experiment, approximately 16.000 omega grafts were made. For the above-mentioned graft combinations, the effects of plastic mulching, IBA and NAA treatments. Experimental data were summarized as follows: 1. It was determined that plastic mulching and hormone treatments improved the FT and FGGVR in all combinations. Significant difference between plastic mulches in terms of FT was not found, but Transparent Mulching was better than those of Black Mulching and Control in point of NQ. In terms of both FT and NQ, 2000 ppm IBA and 500 ppm NAA, and Cardinal/8B gave the best results. 2. According to the average values of the two years FT was the highest (69.85 %) on the Black Mulching, followed by Transparent Mulching (69.31 %) and Control (52.00 %). Thus, mulching increased FT at the rate of 25 % than Control. In the treatments of 2000 ppm IBA and 500 ppm NAA, the best FT were determined as 72.52% and 71.31 %, respectively. Increasing rates of FT by Control with these treatments were 25 % and 30 %. Among the graft combinations, the FT was the highest (82.81 %) in Cardinal/8B, but the lowest (50.23 %) in Hafizali/41 B. 3. In terms of FGGVR, Transparent Mulching, and 2000 ppm IBA and 500 ppm NAA resulted in the best. FGGVR of Transparent Mulching, Black Mulching and Control according to averages of the two years were found as 47.92 %, 44.70 % and 21.53 %, respectively. Thus, the increasing ratio of FGGVR by Control was 60 % with Transparent Mulching, and 50 % with Black Mulching. The treatments of 500 ppm NAA and 2000 ppm IBA resulted best FGGVR with 48.88 % and 47.74 %, respectively. FGGVR rose 25-30 % by these treatments. 4. In the view of the length of grafted vines, Transparent Mulching, 500 ppm NAA and 2000 ppm IBA were found the most successful. However, the length of the grafted vines are 70.14 cm on Transparent Mulching, 66.88 cm at 500 ppm NAA, 63.61 cm at 2000 ppm IBA, and 52.66 cm in Control. 5. Also, in terms of root number (RN) per grafted vine and root development level (RDL). Black Mulching was the most successful for the RN of 4.93 and RDL ofIV 3.08. In addition, RN and RDL were found the highest as a result of the treatments of 2000 ppm IBA and 500 ppm NAA. However, in these treatments, RN were between 7.92 and 8.45, and RDL were between 2.30 and 3.03. The highest RN was obtained from Cardinal/41 B (10.68). 6. On the other hand, the weight of grafted vines were the highest on Transparent Mulching (58.04 g) and at 500 ppm NAA (56.25 g).