Aynalı sazan (Cyrinus carpio L.) rasyonlarında protein ve enerji kaynağı olarak adi mürdümük (Lathyrus sativus L.) kullanımı üzerine bir araştırma

Abstract

Bu çalışmada, aynalı sazan (Cyprinus carpio L.) rasyonlannda, baklagil yem bitkilerinden adi mürdümüğün {Lathyrus sativus), protein ve enerji kaynağı olarak kullanılabilirliği ve balığın büyümesi üzerine etkileri araştırılmıştır. Araştırma süresince iki ayrı deneme yapılmış, I. deneme 21 Nisan-9 Haziran 1995 arasında 50 gün, II. deneme 19 Temmuz-20 Ağustos 1995 arasında 32 gün devam etmiftk Birinci denemede 30x40x60 cm ebatlarında cam akvaryumlar ve ortalama ağırlıkları 2.5g. olan aynalı sazan fingerlingleri; II. denemede, 70x80x250cm. ebatlanndaki fiberglas yavru büyütme tanklar ve ortalama ağırlıkları 50g. olan iki yazlık aynalı sazanlar kullanılmıştır. Araştırmada, yem materyali olarak, balık unu, mısır unu buğday kepeği, bitkisel yağ, pamuk tohumu küspesi, mineral karması, vitamin karması ve mürdümükten hazırlanan eşit proteinli ve eşit enerjili 5 ayrı rasyon kullanıldı. Kontrol grubuna adi mürdümük konulmadı, diğer rasyonlara, gerekli oranlarda pamuk tohumu küspesi ve mısır unu çıkarılarak, %10, %20, %30 ve %40 oranında adi mürdümük katıldı. Deneme balıklan günde 3-4 defa, ad-libutum olarak yemlendi. Deneme süresince günlük olarak su sıcaklıkları, çözünmüş oksijen (Ç.O.) ve pH değerleri ölçüldü. Balıklar 10 mgl kinaldin solüsyonunda bayıltılarak çatal boylan 0.1 cm ağırlıklan 0.1 g. hassasiyetle belirlendi. Deneme gruplanna ait ortalama canlı ağırlık ve boy artışlan oransal ve spesifik büyüme oranlan, yem değerlendirme katsayılan, canlı ağırlığa göre günlük yem tüketimi, hepatosomatik indeks, kondisyon faktörü, karkas verimi, yaşama oranı, protein etkinlik oranı belirlendi, deneme boyunca balık davranışlan kaydedildi kullanılan yemlerin ve balık etinin kimyasal bileşimi analiz edildi. Deneme boyunca ortalama su sıcaklığı: 20±2 °C, Ç.O: 5.0±0.5 mg/1, pH:8.0±0.2 olarak kaydedildi. Hazırlanan rasyonlann ortalama bileşimleri % 93 kuru madde, %37 ham protein %8 ham yağ, % 5.6 ham selüloz, % 10 ham kül olarak bulundu. Sindirilebilir enerji düzeyi 3254±30 kcal/kg olarak hesaplandı. 1. deneme sonunda gruplara ait balık eti bileşimleri kontrol grubunda (A grubu):Nem:%76.75, HP:%17.64 HY:%4.4, HK:%1.62; %10 mürdümüklü yemle beslenen B grubunda:Nem:%77.17 HP:%17.36, HY:%4.4, HK:%1.22; %20 mürdümüklü yemle beslenen C grubunda:Nem:%78.12, HP:%17.29, HY:%4.2, HK.%1.44 %30 mürdümüklü yemle beslenen D grubunda:Nem:%78.64, HP:%16.86, HY:%3.6 HK:%1.16; %40 mürdümüklü yemle beslenen E grubunda:Nem:%78.05, HP.%17.96 HY:%4.2 HK:%1.29 olarak bulunmuştur. II. deneme sonunda ise A grubunda: Nem:%77.60 HP:%18.00, HY:%3.37, HK:%1.00; B'de: Nem:%78.36, HP:%18.38, HY:%3.41 HK:%0.9 C'de:Nem:%79.44, HP:%18.14, HY:%1.92, HK:%0.9; D'de:Nem:%78.05 HP:%18.44 HY:%1.40, HK.%0.9 ve E grubunda: Nem:%80.02, HP:%18.02 HY:%1.33, HK.%0.9 olarak bulunmuştur. I. ve II. denemede yemdeki mürdümükoranındaki artışa bağlı olarak, balık elindeki nem oranı artmış, HP değişmemiş, HY ve HK. oranlan azalmıştır. Her iki deneme sonunda, deneme sonu ortalama canlı ağırlık ve boy değerleri arasındaki farklılıklar, istatistiki olarak önemsiz bulunmuştur (P>0.05). Oransal büyüme (OB) ve spesifik büyüme oranı (SBO) her iki denemede de, mürdümük oranındaki artışa parelel olarak azalmıştır. I. denemede OB değerleri; A grubunda: %283.13, B: %229.53 C: %215.04 D: %194.24, E: %193.14 olarak, II. denemede ise, A grubunda: %84.14 B: %63.49 C: %73.71, D: %54.90, E: %53.32 bulunmuştur. Spesifik büyüme oranlan 1 denemede A grubunda: %2.69, B: %2.44, C: %2.30, D: %2.18, E: %2.04, II. deneme ise, A grubunda: %1.94, B: %1.54, C: %1.74, D: %1.37, E: %1.33 olarak hesaplanmıştır. Yem değerlendirme katsayısı (YDK), 1. denemede; A grubunda: 1.82 B2.09, C:2.33, D:2.02, E:2.12, Il.denemede ise; A:1.50, B:1.79, C:1.89, D:2.07 E: 2.27 olarak bulunmuştur. Canlı ; ağırlığa göre günlük yem tüketimi (CAGYT) I. denemede; A grubunda: 3. 65, B:4.11, C:4.48, D:4.52, E:4.33 II. denemede ise; A grubunda:2.18,B:2.17, C:2.32, D:2.44, E:2.47 olarak, protein etkinlik oranlan (PEO) I. denemede; A grubunda: 1.46, B:1.07, C:1.12, D: 1.33, E: 1.27, II. denemede ise; A grubunda: 1.78, B: 1.48, C: 1.38, D: 1.30, E: 1. 1 9 olarak tesbit edilmiştir. Deneme gruplannda, mürdümük oranındaki artışa parelel olarak YDK ve CAGYT oranında artış, PEO değerlerinde ise azalma tesbit edilmiştir. Deneme gruplannda, mürdümük oranındaki artışa parelel, hepatosomatik index değerinde bir azalma görülmektedir. I. denemede HI değeri, A grubunda:%3.91, B:%3.70 C:%3.40 D:%3.42, E:%3.35 olarak bulunurken, Il.denemede A:%3.81, B%:3.21 C:%3.28 D:%3.24, E.%2.96 olarak bulunmuştur. Kondisyon faktörü değerleri; I. denemede A grubunda:2.74, B:2.86, C:2.90 D:2.90, E:2.89, II. denemede A grubunda:2.71, B:2.65 C:2.66, D:2.58, E:2.57 olarak hesaplanmıştır. Her iki denemede, gruplar arası kondisyon faktörleri arasındaki farklılıklar önemsiz bulunmuştur (P>0.05). Karkas verimleri, I. denemede A grubunda:%87.20 B:%87.90, C:%84.27, D:%84.25, E:%84.65, II. denenemede A grubunda:%88.62 B:%88.86, C:%88.32, D:%88.64, E:%88.60 olarak hesaplanmıştır. Birinci ve ikinci denemeler sonunda, gruplar arasındaki karkas verimi farklılıkları, I. denemede önemli (P<0.05), II. Denemede ise, önemsiz bulunmuştur (P>0.05). Her iki denemede, deneme gruplarına ait yaşama oranı değerleri farklı olmakla birlikte, bu farklılığın kullanılan rasyonlara bağlanamayacağı, I. denemede, denemenin ikinci haftasında, C, D ve E gruplarında Dactylocyrus parazitinin yol açtığı ölümler görülmüştür. Ayrıca, akvaryum ve tankları havalandıran motorların zaman zaman arızalanması, çözünmüş oksijenin azalmasına ve balıkların ölümüne yol açmıştır. Deneme süresince yapılan gözlemlerde; %30 ve %40 oranında adi mürdümük kapsayan rasyonlarla beslenen balıklarda, sürekli stres hali görülmüştür..Sonuç olarak; klasik aynalı sazan rasyonlarına %10-%40 adi mürdümük ilavesi şu etkileri yapmıştır: oransal ve spesifik büyüme oranlan azalmış, YDK artarken PEO ve yemden yararlanma düşmüş, canlı ağırlığa göre günlük yem tüketimi artmış ve birim ürün başına yem masrafı artmış, mürdümüğün muhtemel negatif yan etkileri, HI değerini değiştirmiş ve balık etindeki kuru madde oranını azaltmış, %30 ve %40 adi mürdümük ihtiva edilen yemler balıkta strese neden olmuştur. Adi mürdümük, ham protein ve total enerji bakımından, karma balık yemleri için uygun bir yem kaynağı görülmekle birlikte aynalı sazan balıklarının bu yemi etkin olarak değerlendiremedikleri ortaya çıkmaktadır. Adi mürdümüğün aynalı sazanlarda gerçek sindirim oranının ve muhtemel yan etkilerinin araştırılması gerekmektedir. Adi mürdümüğün aynalı sazan rasyonlarında kullanımının uygun olmayacağı söylenebilir.

During the study two seperate experiments were carried out. The first experiment was conducted between 21 April-9 June 1995 (50 d.), and the second was conducted between 19 July-20 August 1995 (32 d). In the first experiment, the aquaria having dimensions of 30x40x60 cm and mirror carp fingerlings which have average 2.5 g. weight were used. In the second experiment fiberglas smolt rearing tanks having 70x80x250 cm dimensions and 2 aged mirror carps with avarage weight 50 g. were used. In the experiments five different rations (iso nitrogenous and iso caloric) were used, the experimental diets prepared from fish meal, corn meal, wheat bran, vegetable oil, cotton seed cake, mineral and vitamin premixes and common wetch. Common wetch not added to control group, but it added as proportions of 10%,20%,30%,40% into other groups by taking of cotton seed cake and corn meal. Experimental fishes feed as ad-libutum 3- 4 time daily. During experiment, water temperature, Dissolved Oxygen and pH measured daily. Experimental fishes anaesthetized in Quinaldine solution (10 mg/1), fork length and body weight of fishes determined nearest to 0.1 cm and 0.1 g. The average body weight and length, proportional growth and specific growht ratios, food conversion ratio, daily food consumption, hepatosomatic index, carcass yield, survival rate and protein efficiency ratio, determined of experiment groups and fish behaviours were recorded. Chemical compositions of experimental diets and fishes were analyzed. Average water temperatur as 20±2 °C, D.O: 5.0±0.5 mg/1 and pH: 8.0±0.2 were determined during experiment. Dry matter as 93%, crude protein 37%, crude fat 8% crude fiber 5.6%, crude ash 10% and digestibile energy 3254±30 kcallcg determined in diets. At the end of first experiment, fish meat composition were determined, moisture: 76.75%, crude protein: 17.64%, crude fat.4.4%, crude ash: 1.62% in control group (A) moisture: 77.17% crude protein: 17.36%, crude fat:4.4%, crude ash:1.22% in %10 common wecth added group (B), moisture: 78.12%, crude protein: 17.29%, crude fat.4.2%, crude ash: 1.44% in %20 common wecth added group (C), moisture: 78.64% crude protein: 16.86%, crude fat:3.6% crude ash:1.16% in %30 common wecth added group (D) and moisture: 78.05%, crude protein: 17.96%, crude fat:4.2%, crude ash: 1.29% in %40 Common wecth added group (E). In second experiment, composition of meat were determined moisture as 77.60%, crude protein: 18.00%, crude fat:3.37% crude ash: 1.00% in control, moisture: 78.36%, crude protein: 18.38%, crude fat:3.41% crude ash:0.9% in B, moisture: 79.44%, crude protein: 18.14%, crude fat: 1.92% crude ash:0.9% in C, moisture: 78.05%, crude protein: 18.44% crude fat: 1.40%, crudeash:0.9% in D and moisture: 80.02%, crude protein: 18.02%, crude fat: 1.33%, crude ash:0.9% in group E. Moisture rates increased by increasing common wetch in diet, but crude protein, crude fat and crude ash rates not changed in both experiments. At the end of each two experiments, differences of body weights and fork lengths among of groups not significant (P>0.05). In both experiments, proportional growth ( PGR) and spesific growth rates ( SGR) reduced by increasing of common wetch in diets. PGR's were calculated as 283.13 % in control, 229.53% in B, 215,04% in C, 194,24% in D and 193,14% in E groups in first experiment while the PGR's were found as 84.14% in control 63.49% in B,. 73.71% in C, 54.90% in D and 53.32% in E in the second. In the first experiment SGR's were found as 2.69% in control, 2.44% in B, 2.30% in C, 2.18% in D and 2.04% in E groups in first experiment while the SGR's were found as 1.94% in control 1.54% in B, 1.74% in C, 1.37% in D and 1.33% in E in the second. Food conversion ratios (FRC), were estimated 1.82 in control, 2.09 in B, 2.33 in C 2.02 in D and 2. 1 2 in group E, for experiment I, while 1.50 in control, 1.79 in B, 1.89 in C 2.07 in D and 2.27 in group E for experiment II. Daily food consumptions according to live weight (DFC) were estimated 3.65 in control, 4.1 1 in B, 4.48 in C, 4.52 in D and 4.33 in group E, for experiment I and 2. 1 8 in control, 2. 1 7 in B, 2.32 in C, 2.44 in D and 2.47 in group E for experiment II. Protein efficieny ratios (PER), were calculated 1.46 in control, 1.07 in B, 1.12 in C, 1.33 in D and 1.27 in group E for experiment II. FCR and DFC increased by increasing common wetch in diet, but PER's reduced. HI decreased by increasing common wetch in diet for experimental groups. HI were found 3.91% in control, 3.70% in B, 3.40% in C, 3.42% in D and 3.35% in group E for experiment I, and 3.81% in control, 3.21% in B, 3.28% in C, 3.24% in D and 2.96% in group E for experiment II. Condition factors were estimated 2.90 in control, 2.86 in B, 2.82 in C, 2.80 in D and 2.71 in group E for experiment I and 2.71 in control, 2.65 in B, 2.66 in C, 2.58 in D and 2.57 in group E for experiment II. Differences on Condition factors among experimental groups were observed not significant in both experiments (P>0.05). Carcass yields were estimated 87.20% in control 87.90% in B, 84.27% in C, 84.25% in D and 84.65% in group E for experiment I, and 88.62% in control, 88.86% in B, 88.32% in C, 88.64% in D and 88.60% in group E for experiment II. Differences on carcass yields among experimental groups were, determined as significant in experiment I (P<0.05) however not significant in experiment II (P>0.05). Survival rates were fairly different among experimental groups for both experiments, but this differences not related to experimental diets. Because in some experimental groups (C,D and E) mortalities were seen due to Dactylocyrus parasite insecond week of experiment I. In addition that experimental fishes were died due to breaking down of aerators. A continious stress phenomenon was observed in fishes which feed with 30% and 40% common wetch added diets. As the results, adding 10-40% of common wetch into classical mirror carp diets made following effects: Proportional and spesific growth rates decreased, while FCR increased PER and food utilization decreased, DFC and food cost per unit yield increased, HI changed due to possible side effects of common wetch on fish liver and dry matter ratio in fish meat decreased, the diets which contained 30-40% common wetch caused a continious stress also. It seems that common wetch to be a suitable food source for composed fish diets by means of crude protein and total energy but mirror carps can not evaluate this food properly. The apperant digestibility and possible side effects of common wetch in fishes must be investigated in detail. It can be concludet that the usage of common wetch in mirror carp diets not suitable*