Sivil toplum kuruluşlarının siyasi yaşamı ve demokrasiyi geliştirmesi üzerindeki etkileri: Elazığ örneği

Abstract

Sivil toplumun demokratik ve siyasal katılımın gelişimindeki önemi ve oynadığı rol günümüzde genel itibariyle kabul görmektedir. Küreselleşme ile birlikte, sivil toplum olgusunun siyasi bilincin geliştirilmesindeki önemi daha yaygın bir şekilde tartışılmaya başlanmış ve sivil toplum kuruluşlarının değişen kurumsal yapılarda daha etkin bir şekilde yer bulmaları yönünde çalışmalara giderek hız verilmiştir. Bu doğrultuda ortaya konulan görüşler, STK'ların özel sektör, devlet yapıları, yurttaşlar ve yerel yönetimleri de içeren çok katmanlı yönetişim modelleri vasıtasıyla işbirliğine dayalı etkin ve bütünsel bir kurumsal anlayışın bir parçası olarak değerlendirilmesi gerektiği konusunda büyük ölçüde hemfikirdir. Böylelikle STK'lar ve sivil toplumu oluşturan yurttaşlar demokratik ve siyasi yaşamın gerektirdiği karar süreçlerinde işlevsel bir role kavuşma fırsatı bulabilecektir. Sivil toplumun bir ülkede yaygın bir şekilde faaliyetlerini sürdürüyor olması, her zaman için aynı oranda etkin ve işlevsel olması anlamını taşımamaktadır. Kurumsal yapıya kavuşmuş ve işlevselliği bulunan bir sivil toplum oluşumunun temel şartları arasında o toplumdaki siyasi kültürün eriştiği olgunluk düzeyi ve bu kültürü meydana getiren aktörler arasındaki şeffaflığa dayalı ilişkiler ağı yer almaktadır. Bu çalışmada Türkiye'deki STK'ların demokrasi ve siyasi yaşamın gelişimi üzerindeki etkileri incelenirken, özellikle araştırma bölgesi olarak seçilen Elazığ ilindeki STK'lar da çok katmanlı yönetişim, şeffaf iletişim ve siyasi kültüre katkıları açısından değerlendirilmektedir. Çalışmanın alan araştırması sürecinde Elazığ ilinde Memur-Sen (Eğitim-Bir-Sen), Türk Eğitim-Sen, Elazığ İş Kadınları Derneği (ELİKAD), MÜSİAD ve Genç Elazığlılar Derneği çatısı altında görev yapan toplam on kişi ile yüz yüze görüşmeler yürütülmüştür. Araştırmanın genel sonuçları, bölgesel düzeyde siyasi kültürün yeteri kadar gelişmediği, şeffaflıktan uzak olduğu, yönetişim süreçlerine sivil toplumun gerektiği gibi entegre olamadığı ve gerçek anlamda STK işlevi gören kuruluşların sayısının yetersiz olduğu yönündedir. Bu durum STK'ların demokratik ve katılımcı süreçlerde beklenen işlevlerini gerçekleştirememelerine yol açmaktadır. Anahtar kelimeler: Sivil Toplum Kuruluşları, Çok Katmanlı Yönetişim, Demokratik Katılım, Siyasi Kültür

Today, the role and importance of civil society in the development of democratic and political participation is widely accepted. Along with globalization, the importance of civil society in the development of political culture has begun to be discussed more extensively, and non-governmental organizations (NGOs) are increasingly working to find a more effective role in changing institutional structures. The views expressed in this direction mainly agree that NGOs should be regarded as part of an effective and holistic institutional approach based on co-operation among multilayer governance models, private sector, state structures, citizens and local governments. In this way, NGOs and citizens of civil society can find the opportunity to play a functional role in the decision-making process required by democratic and political life. The fact that civil society operates extensively in a country does not mean that it is always active and functional in the same area. The degree of maturity of the political culture and the presence of transparent relationships between the actors constituting the political culture are among the basic conditions of a civil society formation that is institutionalized and properly functioning. This study examines the effect of NGOs on the development of democracy and political culture in Turkey, especially by evaluating the NGOs in selected Elazig province in terms of their contribution to multilevel governance, transparent communication and political culture. In the field research stage of this study, face-to-face interviews have been carried out with total ten respondents from five local NGOs namely Memur-Sen (Eğitim-Bir-Sen), Türk Eğitim-Sen, Elazığ İş Kadınları Derneği (ELİKAD), MÜSİAD and Genç Elazığlılar Derneği. The overall results of the interviews showed at the regional context that the political culture has not developed as well, and is far from being transparent, the civil society is not integrated properly into the governance processes, and the number of organizations that actively function as NGOs is inadequate. These lead NGOs to fail in performing their expected functions in democratic and participatory processes.Key Words: Non-governmental Organizations, Multilayer Governance, Democratic Participation, Political Culture