Hüseyin el-Cisr`de ilahi sıfatlar ve nübüvvet

Abstract

Hüseyin el-Cisr, pozitivizm ve materyalizmin etkin olduğu bir dönemde yaşamış ve Reşid Rıza, Muhammed Abduh, Said-i Nursi gibi meşhur düşünürleri etkilemiş önemli bir Müslüman düşünürdür. Hüseyin el-Cisr'in pozitivizme, materyalizme ve evrim düşüncesine yönelik eleştirileri, yenilenme gayreti içerisinde olan Kelam ilmi disiplini açısından çok önem arz etmektedir. Hüseyin el-Cisr, Batı dünyasında bilim adına yaşanan gelişmelerin din aleyhinde kullanılmasının felsefe ve bilim açısından da doğru olmadığına vurgu yaparak, doğadaki düzenli ve anlamlı işleyişin mutlak alîm, kadîr ve mürîd bir yaratıcının varlığı ile izah etmiştir. el-Cisr, dünyadaki mükemmel düzenin vehikmetli işleyişin irade ve kudret sahibi yüce bir varlık tarafından sevk ve idare edildiğini savunarak, materyalizmi ve evrimi ilahi sıfatlarla geçersiz kılmıştır. El- Cisr, materyalizmin merkezinde yer alan maddenin ezeli olma fikrini, varlığın oluşumunda etki etme gücüne sahip olmaması hasebiyle reddedip, kâinatın merkezinde yer alan varlığın irade ve akıldan yoksun olan madde değil, ilim ve kudret sahibi olan Yüce Allah olduğunu ifade etmiştir. Hüseyin el-Cisr, insanlığın peygamber olmaksızın istikamet bulmasının ve bir medeniyet kurmasının mümkün olmadığını düşünmektedir. İnsanın teklife muhatap olup sorumluluklarını bilmesi ancak nübüvvetle mümkün olmaktadır. İnsanlığın herzaman zeki, güvenilir ve iyi örnek olacak rol modellerine ihtiyacı vardır.

Hüseyin el-Cisr was an important Muslim philosopher, who lived in a period when positivism and materialism were influential and influenced famous philosophers such as Rashid Riza, Muhammad Abduh, and Said-i Nursi. Hüseyin el-Cisr's critiques of positivism, materialism and the idea of evolution are of great importance in kalam scientific discipline. Hüseyin el-Cisr, emphasized that use of the scientific developments in the Western world against religion was not philosophically and scientifically accurate and explained the orderly and meaningful functions in nature with the existence of an absolute omniscient, omnipotent and faithful creator. el-Cisr invalidated materialism and evolution with divine attributes, arguing that the perfect order and erudite functions in the world is driven and commanded by a sublime entity of will and power. El-Cisr rejected the idea of the eternity of substance, which is at the center of materialism, since it does not have the power to influence the creation of existence, and stated that the being at the center of the universe is the omniscient and omnipotent Almighty Allah, not the substance that lacks will and mind. Hüseyin el-Cisr considered that it was not possible for mankind to find direction and create a civilization without a prophet. It is only possible for humankind to be the object of resolution and aware of its responsibilities through prophecy. Humanity always needs intelligent, reliable and good role models.