Van ekolojik koşullarında farklı ekim zamanlarının bazı mercimek (Lens culinaris Medic.) çeşitlerinde verim ve verim öğelerine etkisi

Abstract

Bu araştırmada, üç mercimek çeşidi (Malazgirt-89, Kırmızı-51 ve Yerli Kırmızı) dört farklı ekim zamanında ekilerek (9,19,29Ekim ve 9 Kasım 1996) Van ekolojik koşullarında mercimek için uygun ekim zamanının tespiti amaçlanmıştır. Deneme 1996-97'de Y.Y.Ü Ziraat Fakültesi deneme tarlalarında tesadüf bloklarında faktöriyel deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Kullanılan üç mercimek çeşidinde ekim zamanının çıkış, çiçeklenme ve yetişme süresi, bitki boyu, ilk bakla yüksekliği bitkide birincil ve ikincil dal sayısı, bitkide bakla sayısı ve tane sayısı, bitkide tane verimi, bin tane ağırlığı, metrekarede bitki sayısı, tohum verimi, hasat indeksi ve protein oranına etkisi incelenmiştir. En yüksek tohum verimi, 84.91 kg/da ile ikinci ekim zamanında ekilen Kırmızı-51 çeşidinden elde edilmiştir. Tüm çeşitler için en uygun ekim zamanı; ikinci ekim zamanı (19 Ekim ) olmuştur. Bunu üçüncü ekim zamanı (29 Ekim ) izlemiştir. Birinci (9 Ekim ) ve ikinci (9 Kasım ) ekim zamanlarının tohum verimleri düşük olmuştur. Anahtar kelimeler: Mercimek, ekim zamanı, verim ve verim komponentleri.

The aim of this work is to determine the most suitable sowing date for lentil in Van ecological conditions. Three cultivars of lentil (Malazgirt-89, Kırmızı-51, Yerli Kırmızı ) were used at four different sowing dates (October 9, 19, 29 and November 9,1996). The study was conducted in the experimental fields of Agriculturel Faculty of Y.Y.Ü by using randomized factorial blocks desing with the four replicates in 1996-97. Effects of sowing dates on germinating, flowering and maturity times, plant height, first pod height, numbers of primary and secondary branches, numbers of pod per plant and numbers of seed per plant, numbers of seed per pod, grain yield per plant, 1000 seed wieght, numbers of plant per meter square, seed yield, harvest index and protein ratio were investigate for three cultivars. The highest seed yield (84-91 kg/da) was obtained in second sowing date (October, 19 1996). The most suitable sowing time for all cultivars was October 19, 1996. It was followed by third sowing time (October, 29). Seed yields decreased in first and fourth sowing times. Key words : Lentil, sowing time, yield and yield components.