Van ekolojik koşullarında farklı azot dozlarının bazı nohut (Cicer arietinum l.) çeşitlerinde verim ve verim öğeleri üzerine etkisi

Abstract

58 6.0ZET Van ekolojik koşullarında yapılan bu çalışmada, 3 nohut çeşidi (ILC 482, Eser 87, Yerli nohut) ve 4 farklı azot dozu (0 kg N /da, 2 kg N/da, 4 kg N/da, 6 kg N/da) kullanılarak,en uygun azot dozunun saptanması amaçlanmıştır. Deneme 1996 yılı yaz sezonunda, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi'ne ait deneme alanlarında tesadüf bloklarında faktöriyel deneme desenine göre dört tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Bu araştırmada 3 nohut çeşidinde farklı azot dozlarının; çıkış süresi, çiçeklenme süresi, bakla bağlama süresi, yetişme süresi, bitki boyu, ilk bakla yüksekliği, bitkide birincil ve ikincil dal sayısı, bitkide bakla sayısı, baklada dane sayısı, bitkide dane sayısı, bitkide dane ağırlığı, bin dane ağırlığı, hasat indeksi, metrekarede bitki sayısı, protein oranı ve dane verimine etkisi incelenmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlar 1996 yılı itibariyle aşağıda özetlenmiştir. Çalışmada kullanılan çeşitlerin çıkış süreleri 15.31-16.12 gün, çiçeklenme süresi 70.93- 71.81 gün, bakla bağlama süresi, 37.93- 40.00 gün ve yetişme süresi ise 109.2- 1 10.6 gün arasında değişmiştir. Nohut çeşitlerinin bitki boyu ortalamaları 20.75-24.06 cm arasında değişirken, ilk bakla yüksekliği 10.62-13.37 cm, bitkide birincil dal sayısı 2.43-2.62 adet, bitkide ikincil dal sayısı 4.62-5.56 adet, bitkide bakla sayısı 12.18-16.43 adet/ bitki, baklada dane sayısı 1.021-1.061 adet/ bakla, bitkide dane sayısı 1 1.93-13 88 adet/ bitki, metrekarede bitki sayısı 56.57-57 44 adet/ m2, bitkide dane ağırlığı 3.08-'3.26gr/ bitki, hasat indeksi %33. 93-38. 50, protein oranı %17.30-18.20, dekara dane verimi 32.22-4 1.05kg/ da arasında değişmiştir. Çalışmada, 0 kg N/da, 2 kg N/da, 4 kg N/da ve 6 kg N/ da azotlu gübre uygulaması dane verimine etkili olmamakla beraber; en yüksek dane verimi 2 kg N/dâ, çeşitlere göre ise Yerli nohut çeşitinde,elde edilmiştir. Yerli nohut çeşidinde artan gübre dozları ile doğru orantılı olarak dane verimi- artmıştır. ILC 482 nohut çeşidinde artan azot miktarına karşın verim düşmüştür. Eser 87 çeşidinde ise dane verimi 4 kg N/da'da en yüksek değere ulaşılmıştır; bu azot dozundan sonra dane verimi azalmıştır.

59 7.SUMMARY In this research, 3 Chickpea (( leer arielinum L) varieties ( ILC 482, Eser 87, Yerli nohut) and different doses nitrogen (0 kg N/da, 2 kg N/da, 4 kg N/da, 6 kg N/da) were used as materials. The effects of different dozes nitrogen on some chickpeas varieties of yield and yield components were researched in Van ecological conditions. The field trial was conducted in the research areas of The Department of Field Crops of Agricultural Faculty of Yüzüncü Yıl University during summer growing season 1996. The trial was arranged in split plots randomised factorials blocks design with the four replications. In this research, the effects of different nitrogen dozes on chickpea's morphological characters as following were researched, as phenomena observations germinating time, flowering time, pods maturity time, maturity time and also plant height, first pods height, numbers of branching, pod per plant, seed per pod, and seed per plant, seeds yield per plant, 1000 seeds weight, numbers of plant in meter square, seed yield, harvest index and protein ratios as 1 7 quantitative characters were investigated and correlation's among the characteristics were analysed. Germinating time, flowering time, pods maturity time and maturity time changed 1 5 3 1-16. 12 days, 70.93-71.83 days, 37.93-40.00 days, 109.2-1 10.6 days respectively. It was found that mean plant height which were obtained from all varieties changed from 20.75 cm to 24.06 cm. As well as other yield components mean changed, first pod height on plants 10.62- 13.37 cm, numbers of first branching per plant 2.43- 2 62 numbers, numbers of second branching per plant 4.62-5.56 numbers, numbers of pod per plant 12.18-16.43 pod/plant, numbers of seed pod 1.021-1.061 seeds/pod, numbers of seeds per plant 1 1 93-13.88 seeds/plant, numbers of plant per meter square 56.57-57.44 plant/m2, seeds weight per plant 3.08-3.26 gr./plant, harvest index 33.93- 38.50 %, protein ratios 1 7. 19-1 8.20 %, seeds yield 32.22-41.05 kg/da. In this research, increasing nitrogen doses haven't affected on seeds yield but, the highest seeds yield was obtained from 2 kg N/da application; as chickpea varieties, the highest seed yield was obtained from local chickpea.