Tahir b. `Aşûr`un et-Tahrîr ve`t-Tenvîr`inde iştikāk

Abstract

Son dönemin önemli âlimlerinden biri olan ve birçok ilmî alanda temayüz eden Muhammed Tahir b. 'Âşûr, farklı eserler kaleme almıştır. Bu eserler içerisinde en meşhuru 30 ciltlik geniş hacmiyle `et-Tahrîr ve't-tenvîr` adlı Kur'ân tefsiridir. İbn 'Âşûr bu tefsirini ansiklopedik bir yöntemle kaleme almış ve âyetleri birçok ilmî disiplin ışığında açıklamaya çalışmıştır. İbn 'Âşûr âyetlerin anlam inceliklerini ortaya koyarken belağat, nahiv, sarf gibi dil ilimlerini de etkin kullanmıştır. İbn 'Âşûr, tefsirinde kelime anlamlarının tespitine yönelik iştikāka çokça başvurmuş, özgün yaklaşımlar ortaya koyarak yorumlamalarda bulunmuş ve çoğu zaman âyetlerdeki anlam inceliklerini iştikāk yöntemiyle tespit etmiştir. İbn 'Âşûr'un tefsirinin bu yönlerinden dolayı çalışmamızda onun iştikāk yaklaşımları ve bu yaklaşımlarının âyetlerin yorumlanmasındaki etkisi ele alınmıştır. Bu çalışma üç bölümde ele alınmıştır. Birinci bölümde araştırmanın ana konunusunun daha iyi anlaşılması için eser genel olarak dil açısından değerlendirilmiştir. İkinci bölümde ise genel anlamda iştikākın tanımı, kısımları ve anlama yansıması ele alındıktan sonra İbn 'Âşûr'a göre iştikākın kısımları ve iştikākın tefsirdeki yansımaları incelenmiştir. Ancak İbn 'Âşûr, eserinde teorik olarak iştikāk konusunu işlemediği için ona göre iştikākın kısımları ve kapsamı tefsirindeki iştikāk pratiklerinden hareketle ortaya konmuştur. Ayrıca tefsirindeki iştikāk uygulamlarının anlam yansımaları tespit edilmiş ve bu anlam yansımaları onlarda rol alan faktörler göz önünde bulundurularak tasnif edilip işlenmiştir. Üçüncü bölümde ise İbn 'Âşûr'un iştikākını yaptığı kelimeler incelenmiş ve onun iştikākda benimsediği yöntemi ortaya koymak üzere bir takım uygulamalara yer verilmiştir. Böylelikle İbn 'Âşûr'a özgü yaklaşımlar ve bu yaklaşımlardan doğan yorumlar ortaya konmaya çalışılmıştır.

Muhammad Tahir b. 'Âshûr, who was one of the most important scholars of the recent period, authored several works. The most famous of these works is the Qur'anic interpretation titled `et-Tahrîr ve't-tenvîr` (Registry and Explanation), which includes 30 volumes. Ibn 'Ashur wrote this interpretation with an encyclopedic method and tried to explain the verses based on several scientific disciplines. Ibn 'Ashur utilized lingual sciences such as rhetoric, syntax and grammar when explaining the subtleties of the verses effectively. Ibn 'Ashur utilized predominantly etymology in determination the meanings of the words in his interpretation. Due to these characteristics of Ibn 'Ashur's interpretation, the present study investigated his etymological approaches and the impact of these approaches on interpretation of the verses.The present study included three sections. In the first section, the language of the work was generally analyzed in order to better understand the main topic in the study. In the second section, initially the definition of etymology, its categories and its reflections on the meaning were discussed and the categories of etymology and its reflections on interpretation according to Ibn 'Ashur were analyzed. However, since Ibn 'Ashur did not address the topic of etymology theoretically in his work, the categories and the context of etymology were discussed based on his implementation in his work. Furthermore, the reflections of etymological applications on the meaning were determined in his interpretation and these were classified and recorded based on the factors that affected these applications. In the third section, the words that Ibn 'Âshûr investigated etymologically in his work were analyzed and certain applications were presented in order to determine the method he adopted in his work. Thus, the approaches specific to Ibn 'Ashur and the interpretations that arose from these approaches were addressed.