Liselerde okuyan öğrencilerin görüşleri doğrultusunda okul metaforları, akademik öz yeterlik ve lise yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, liselerde okuyan öğrencilerin görüşleri doğrultusunda okul metaforları, akademik öz yeterlik ve lise yaşam kalitesi arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmanın evrenini Kahramanmaraş ilinin Türkoğlu ilçesindeki liselerde okuyan 3178 öğrenci, örneklemini ise 506 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada tabakalı ve küme örneklem seçme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama araçları olarak Döş (2011) tarafından geliştirilen `Okul Metaforları Ölçeği`, Sarı (2011)' nın geliştirdiği `Lise Yaşam Kalitesi Ölçeği` ve Ekici, Gürçay ve Yılmaz (2007)'ın uyarladığı `Akademik Öz Yeterlik Ölçeği` kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen verilerin istatistiksel analizinde; frekans, yüzde, aritmetik ortalama gibi tanımlayıcı istatistikler kullanılmıştır. Gruplar arasında ortalamalar arası farkın anlamlılığına ilişkin t-testi ve anova analizleri yapılmıştır. Cinsiyet, okul türü, sınıf düzeyi, içinde bulunduğumuz öğretim yılı birinci dönem not ortalaması değişkenlerinde katılımcıların görüşlerinin ortalamalarına, standart sapmalarına, gruplar arasında ilişkisel durumlarına bakılmıştır. Öğrencilerin okul metaforları, akademik öz yeterlik ve lise yaşam kalitesi arasındaki ilişkiyi incelemek için Pearson korelasyonu yapılmıştır. Araştırma sonucunda okul metaforu ölçeği cinsiyet değişkenine göre analiz edildiğinde istenmeyen mekan faktöründe erkek öğrenciler lehine, yaşam kaynağı ve özlenen yer faktörlerinde ise kız öğrenciler lehine anlamlı farklılıklar ortaya çıkmıştır. Sınıf düzeyi değişkenine göre yapılan analiz sonuçlarına göre istenmeyen mekan ve mücadele alanı faktörlerinde 11. ve 12.sınıflar lehine sonuç çıkarken özlenen yer faktöründe 9.sınıflar lehine anlamlı fark bulunmuştur. Bir başka sonuç not ortalaması düşük olan öğrencilerin okullarını istenmeyen mekan olarak algılamasıdır. Not ortalaması yüksek olanların ise okullarını yaşam kaynağı ve özlenen yer olarak algıladığı görülmektedir.Akademik öz yeterlik ile istenmeyen mekan faktörü arasında yapılan korelasyon analizi sonucunda negatif yönde ve anlamlı; yaşam kaynağı, özlenen yer faktörleri ile akademik öz yeterlik arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Lise yaşam kalitesi ölçeği alt boyutlarında yapılan analizler sonucunda cinsiyet değişkenine göre statü hariç diğer faktörlerde kız öğrenciler lehine anlamlı farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. Yöneticiler boyutunda 9.sınıflar lehine anlamlı sonuç çıkmıştır. Okul türü değişkenine göre yapılan analiz sonuçlarına göre lise yaşam kalitesi ölçeği toplam madde boyunda Anadolu İmam Hatip Lisesi öğrencileri daha yüksek puan almıştır. Olumlu duygular ve öğrenci faktörlerinde de ÇPL öğrencilerine nazaran AİHL öğrencileri lehine sonuç çıkmıştır. Yapılan korelasyon analizi sonucunda lise yaşam kalitesi alt boyutları ile istenmeyen mekan ve mücadele alanı faktörleri arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Lise yaşam kalitesi alt boyutları ile yaşam kaynağı ve özlenen yer faktörleri arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki ortaya çıkmıştır. Not ortalaması düşük öğrencilerin ve son sınıf öğrencilerinin okula yönelik olumsuz algılarını değiştirmek onların okulu istenen bir yer olarak görmelerini sağlamak için çeşitli kurslar, sosyal etkinlikler düzenlenmesi faydalı olabilir. Anahtar Kelimeler: Okul, Metafor, Akademik Öz Yeterlik, Lise Yaşam Kalitesi

This study aims is to analyze the relation between school metaphors, academic self efficacy and high school life quality in line with the views of the students at high schools. The universe of the research consists of 3178 students and the sample of the research consists of 506 students, who studies at high schools in Türkoğlu, Kahramanmaraş. In this research, stratified sampling and cluster sampling methods were used.As data collection tool; School Metaphor Scale built up by Döş (2011), High School Quality of Life Scale by Sarı (2011) and Academical Self Efficacy Scale which was adapted by Ekici, Gürçay and Yılmaz (2007) were used in the research. In statistical analysis of the data obtained from the research, descriptive statistics such as frequency, percentage, arithmetic average were used. Between the groups T-test and Anova Analyses were made in relation with the relevance between the differances of the averages. Participants' views, standard deviations and relational states between the groups were taken into consideration regarding the following variants: gender, school type, class level and grade point averages of the 1st term of the current academic year. Pearson Correlation was done in order to analyze the relationship between students' school metaphor, academical self-efficacy and high school life quality.When school metaphor scale was analyzed according to the gender variant; meaningful differences came out in unwanted location factor for the benefit of boys, in source of life and missing location factor for the benefit of girls. According to the results of the analysis which was made in the frame of class level variant; while the result was for the benefit of 11th and 12th grade students in unwanted location and struggle zone factor, meaningful difference was found for the benefit of 9th grade students in missing location factor. Another result was that studens with low grade point average see school as unwanted location. The students with high grade point average supported the items in source of life and missing location factor more. It was seen that as a result of the correlation analysis between academical self efficacy and unwanted location factor there is a negative and medium level relation; between source of life, missing location factors and academical self efficacy there is a positive meaningful relation. As a result of the analyses which were made according to the gender variant on the other factors except for status in sub-dimensions of high school life quality scale, it was ascertained that there are meaningful differences for the benefit of girls. In terms of managers, meaningful result came out for the benefit of 9th grade students. As a result of analyses that were made according to the school type variant, Anatolian İmam Hatip(Religious) High School students got higher points in high school life quality scale as a whole. The result was for the benefit of Anatolian İmam Hatip(Religious) High School (AİHL) in positive emotions and students factors. As a result of the correlational analysis, a negative and medium-level relation was found between high school life quality sub-dimensions and unwanted location and struggle zone factors. A positive and medium-level relation came out between the high school life quality sub-dimensions and source of life and missing location factors.It could be useful that students with low gpa organize various courses and social activities in order to change the negative feelings of the students with high gpa (grade point average) and make them see the school as a wanted location.Key Words: School, Metaphor, quality of high school life, academic self efficacy