Van ekolojik koşullarında değişik fosfor ve azot dozları ile bakteri (rhizobium ciceri) aşılamanın nohut (c. arietinum) un tane verimi ve verim öğeleri üzerine etkilerinin araştırılması

Abstract

öz Bu çalışma Van ekolojik koşullarında, 1997 ve 1998 yıllarında azotlu ve fosforlu gübrenin farklı dozlarının ve Rhizobium ciceri karışık kültürü ile aşılamanın ILC 482 nohut (Cicer areitenum L) çeşidinin verim ve verim öğeleri üzerine etkilerini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Denemede, ana parsellere iki aşılama işlemi (kontrol ve karışık Rhizobium kültürü), alt parsellere dört farklı azot dozu (kontrol, 2, 4, 6 kg N/da) ve minik parsellere ise dört farklı fosfor dozu (kontrol, 3, 6, 9 kg P2Os /da) uygulanmıştır. Bu faktörlerin, nohudun 19 adet bitkisel karakterine (çiçeklerime süresi, bakla bağlama süresi, bitki boyu, ilk bakla yüksekliği, birincil dal sayısı, ikincil dal sayısı, toprak üstü yaş ağırlığı, toprak altı yaş ağırlığı, toplam bakla sayısı, boş bakla sayısı, dolu bakla sayısı, baklada tane sayısı, bitkide tane sayısı, bitkide tane ağırlığı, biyolojik verim, tane verimi, bin tane ağırlığı, hasat indeksi ve ham protein oranı) olan etkisi araştırılmıştır. Fosfor ve azot dozları her iki yılda tüm bitkisel karakterleri etkilemiştir. Her iki yılda da aşılamanın tüm karakterler üzerine etkisi önemli olmamıştır. 1997 yılında en yüksek tane verimi 139.66 kg/da ile aşısız, fosforun 6 kgP2Os/da ve azotun 6 kgN/da dozlarının uygulandığı parsellerin ortalamasından elde edilmiştir. İkinci yılda ise en yüksek tane verimi 91.60 kg/da ile aşısız, fosforun 9 kg P2(Vda ve azotun 6 kgN/da dozlarının uygulandığı parsellerin ortalamasından elde edilmiştir. İlk yılda, fosfor ve azot dozlarının uygulandığı parsellerdeki tane verimi ortalamaları, doz seviyesi artıkça önemli derecede artmıştır. 1998 yılında ise tane verimi azot dozlarının artması ile birlikte önemli derecede artmıştır. Fosfor dozlarının artışında tane verimi önemli derecede artmamıştır. Anahtar Kelimeler: Nohut, tane verimi, fosfor dozları, azot dozları, aşılama ve bitkisel karakterler. X 7#?S2- IX

ABSTRACT This study was conducted to determine to the effects of different levels phosphate, nitrogen and inoculation (R. ciceri) on seed yield and yield components of the ILC 482 variety of chickpea (Cicer arietinum L) in Van ecological conditions during 1997 and 1998 growing season. In the field, inoculation (control and mixed inoculation culture) in main plots, nitrogen (0, 2, 4 and 6 kgN/da) in sub plots and phosphate (0, 3, 6 and 9 kgP205 /da) in sub-sub plots were applied. The effects of this factors were investigated on 19 characters (flowering date, pod filing periods, plant height, first pods height, primary branches, secondary branches, fresh weight of stem, fresh weight of roots, pods per plant, empty pods per plant, filled pods per plant, seeds per pod, seeds per plant, seeds yield per plant, biological yield, seeds yield per decare, 1000 seed weight, harvest index and protein ratio) of chickpea plants Phosphate and nitrogen affected all characters of chickpea plants in both years. Effects of inoculation on all characters of chickpea plants in both years were not found significant. The highest seed yield per decare was obtained from uninoculation, 6 kgP205 /da and 6 kgN/da combinations with 139.66 kg/da in first year (1997); in second year (1998), the highest seed yield per decare was obtained from uninoculation, 9 kgP205 /da and 6 kgN/da combinations with 91.60 kg/da. In first year, the effect of phosphate and nitrogen were found on seed yield highly significant and the seed yield increased with increasing of dosages of phosphate and nitrogen. In 1998 year, only the effect of nitrogen were found on seed yield highly significant and the seed yield increased with increasing of dosages of nitrogen. The seed yield was not increased with increasing of levels of phosphate significantly. Key words: Chicpea, seed yields, nitrogen dosages, phosphate dosages, inoculation and plant characters, VIII