Van iline ithal edilen kültür ırkı damızlık sığırların süt ve döl verim özellikleri

Abstract

ABSTRACT MILK AND REPRODUCTION TRAITS OF IMPORTED HEIFERS TO VAN PROVINCE BÜLBÜLLER. Şükrü Msc, Animal Science Supervisor: Asst. Prof. Dr. Galip BAKIR September 2000, 67 pages This research was carried out to determine the present situation of imported pregnant heifers disributed to farmers in Van province. For this purpose a survey was carried out with 320 farms in Van and its 5 towns, between December 1996 and January 1997. The results showed that majority (92.5 %) of the farms were small and consist of 1-5 animal both in Van and nearby towns. While the majority of disributed heifers consisted of Simmental (48.8 %) and Holstein (44.1 %), Brown Swiss breed was the least. Birth rate for Brown Swiss was found (83.3 %) both in Van and towns (100.0 %) greater than other breeds. Whereas abortion rate in Van was 15.4% for Holstein, 1 1.1% for Brown Swiss, this rate in towns was 13.8% for Simmental.. While infertility rate both in Van and towns was found the highest for Holstein (8.7 %), infertility rate for Brown Swiss was not determined both in Van and towns. Mortality rate for cows was determined for Brown Swiss (33.3 %) in Van and for Holstein (21.7 %) in towns. Mortality rate of calves was determined higest for Brown Swiss (33.3 %) in Van and for Simmental (25.0 %) in towns than other breeds. While the most preferable breeds were Simmental in Van and Brown Swiss in towns. Holstein breed was found the least preferable breed in the region. This could be attributed to the fact that Simmental and Brown Swiss well adapted to the present farm conditions in the region. The most widely used roughages were hage, straw in Van and hage, straw and cutted hay in towns. Using of wheat bran and concentrate were equal in Van, whereas using of concentrate was slightly higher than wheat bran in town. In both city and towns farm milk vield was determined as 1-10 kg. Roughage and concentrate were not arranged according to milk yield of cows. Alum disease was most commonly determined disease in both region. This could be attributed to the fact that region is close to border country. It was determined that as the farms got bigger, mortality rate decreased, milk and reproduction traits increased and occurence of disease decreased. Key words.- Imported cattle, Holstein, Simmental, Brown Swiss. m

ÖZET VAN İLİNE İTHAL EDİLEN KÜLTÜR IRKI DAMIZLIK SI?IRLARIN SÜT VE DÖL VERİM ÖZELLİKLERİ BÜLBÜLLER, Şükrü Yüksek Lisans Tezi, Zootekni Anabilint Dalı Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Galip BAKIR Eylül 2000, 67 sayfa Bu çalışma 1987-1996 yıllan arasında dağıtımı yapılan kültür ırkı gebe düvelerin yörede işletme şartlarında mevcut durumlarının ortaya konulabilmesi amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla 1996 yılı Aralık ve 1997 yılı Ocak ayında Van ili ve 5 ilçesinde toplam 320 işletmede anket çalışması yapılmıştır. Analizler sonucunda hem il, hem de ilçede 1-5 baş hayvana sahip küçük işletmelerin %92.5 oranıyla çoğunluğa sahip olduğu görülmüştür. Simental (%48.8) ve Siyah-Alaca (%44.1) en çok dağıtımı yapılan ırk olurken, Esmer ırk (%7.2) çok az miktarda dağıtılmıştır. Esmer ırk düvelerde doğum oranı hem il (%83.3), hem de ilçede (%100.0) diğer ırklara göre daha yüksek bulunmuştur. Yavru atma ilde Siyah- Alaca (%15.4), ilçede ise Simental ırkında (%13.8) görülürken, Esmer ırk düvelerde yavru atma ilde %ll.î ve ilçede ise hiç görülmemiştir. Kısırlık hem il (%4.3) hem de ilçede (%8.7) Siyah-Alaca irlanda daha yüksek düzeyde ortaya çıkarken, her iki mevki de de Esmer ırk düvelerde kısırlık görülmemiştir. İneklerde ölüm oranı ilde Esmer (%33.3), ilçede ise Siyah-Alaca ırkında (%21.7) daha yüksek bulunmuştur. Buzağılarda ölüm oram ise ilde Esmer (%33.3), ilçede Simental (%25.0) ırkında daha yüksek bulunmuştur. Kültür ırklarının denenmesiyle en çok memnun kalınan ve tercih edilen ırk ilde Simental (%48.3), ilçede ise Esmer ırk (%41.0) olurken, Siyah-Alaca hem il (%8.2) hem de ilçede (%10.3) en az istenen ırk olarak bulunmuştur. Bu durum yöredeki mevcut işletme şartlarına Simental ve Esmer ırklarının daha iyi uyum sağlamasına bağlanabilir. En çok kullanılan kaba yem kaynağı ilde kuru ot, saman, ilçede ise kuru ot, saman ve kestir. Yoğun yem olarak kesif yem ve kepek kullanımı ilde eşit düzeyde bulunurken, ilçede ise kesif yem kullanımı daha fazla, kepek kullanımı daha az bulunmuştur. Her iki mevkide de işletmelerde süt veriminin çoğunlukla 1-10 kg arasında bulunduğu tespit edilmiştir. Kaba ve kesif yem miktarının süt verimine göre ayarlanmadığı, düşük ve yüksek verimli ineklere eşit miktarlarda verildiği saptanmıştır. Her iki mevkide de en sık karşılaşılan hastalık şap olmuştur. Bu durum yörenin sınıra yakın olmasına ve ayrıca sınırdan kontrolsüz hayvan girişine bağlanabilir. İşletmeler büyüdükçe genel olarak hayvanlarda, ölüm oranının düştüğü, süt ve döl veriminin yükseldiği, hastalık olgusunun azaldığı tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: İthal düveler, Simental, Siyah-Alaca, Esmer.