Doğu Anadolu bölgesindeki şeker fabrikalarının genel ekonomik yapısı başlıca sorunları ve çözüm yolları

Abstract

ÖZET DOĞU ANADOLU BÖLGESİNDEKİ ŞEKER FABRİKALARININ GENEL EKONOMİK YAPISI BAŞLIC- SORUNLARI ve ÇÖZÜM YOLLARI ÖZGEN, Hasan Yüksek Lisans Tezi, Tarım Ekonomisi Anabiiim Dalı Tez Danışmam: Yrd.Doç.Dr. İbrahim YILDIRIM Şubat 2000, 47 sayfa Bu çalışmada Doğu Anadolu Bölgesindeki şeker fabrikalarının genel ekonomik yapısı, başlıca sorunları ve çözüm yollan araştırılmıştır. Çalışmanın esas materyalini bölgede bulunan sekiz seker fabrikasının yetkilileri ile yapılan anketler oluşturmuştur. Araştırma sonuçlarına göre,_ incelenen fabrikalarda pancar işleme kapasitesi 1500 ton/gün ile 3000 ton/gün arasında değişmektedir. Bölgedeki toplam pancar işleme kapasitesi ise 18.000 ton/gün 'dür. Fabrikaların ortalama işletme kapasitesi % 7,4 ila % 16,8 arasında değişmektedir. İncelenen fabrikalar toplamında 12S milyar TL kâr elde edilmiştir. Fabrikaların kâr durumları birbirinden büyük farklılıklar göstermektedir. İncelenen fabrikalardan dört tanesinde atıl kapasite mevcuttur..Altı fabrika yedek parça ve pazarlama sorunu yaşamadığını belirtmiştir. Fabrikalardan sadece bir tanesi istihdam ettiği personelin yetersiz olduğunu belirtmiştir. İncelenen fabrikaların başlıca bölgesel sorunları; çiftçinin pancar yetiştiriciliği hakkında yeterli eğitimi almamış olması, pancar ürün rekoltesinin azlığı, sulanan alanların yetersizliği, girdi maliyetinin ve nakliye masraflarının göreli olarak yüksekliğidir. Anahtar Kelimeler Şeker fabrikaları, Ekonomik yapı, Şeker fabrikalarında kapasite kullanımı.

ABSTRACT GENERAL ECONOMIC STRUCTURE OF SUGAR FACTORIES IN EASTERN ANATOLIA REGION: THE MAIN PROBLEMS AND SOME SUGGESTOINS ÖZGEN, Hasan Msc, Agricultural Economics Supervisor: Asst.Prof. Br.İbrahim YILDIRIM Fabruary 2000,33 page In this study, the general economic structure of sugar factories in Eastern Anatolia region was investigated. In addition, the main problems were determined and some suggestions towards these problems were developed. The main data used in the study was obtained from managers of eight studied factories in the region. According to the results of the study, the capacity of sugar beet process in the studied factories ranged between 1500 ton/day and 3000 ton/day. The total capacity of sugar beet process for all eight factories was 18.000 ton/day. The average operating capacity ranged between 7,4 % and 16,8 %. The total profit for all eight factories was 128 billion TL. There existed big differences among the factories in terms of profit. Of total eight factories studied, four had idle capacity. There was no spare part and marketing problems in six factories. Only one factory needed more labour power. The major regional problems in the studied factories were as follows: Lack of education of farmers in terms of sugar beet growing. Insufficient of sugar beet production. Lack of irrigated fields. - High input costs as well as high transportation costs. Key words: Sugar beet factories, Economic structure, capacity use in sugar beet factories.