İnci kefali (chalcalburnus tarichi Pallas,1811)`nin sıcaklık, çözünmüş oksijen ve tuzluluk toleransı üzerinde araştırmalar

Abstract

ÖZET İNCİ KEFALİ (Chalcalbumus tarichi Pallas, 1811)'NİN SICAKLIK, ÇÖZÜNMÜŞ OKSİJEN VE TUZLULUK TOLERANSI ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR OYAR, Aytekin Yüksek Lisans Tezi, Su Ürünleri Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Doç. Dr. Osman ÇETİNKAYA Şubat 2000, 45 sayfa. înci Kefali {Chalcalbumus tarichi) Van Gölü havzası su kaynaklarında yayılış gösteren, bölgede büyük ekonomik öneme sahip, endemik bir sazangil türüdür. İnci Kefali anadrom karakterde olup sodalı, tuzlu ve yüksek pH'h Van Gölü ile göle dökülen akarsular arasında üreme göçleri yapar. Bu çalışmada türün tatlısu ortamında bulunan yumurta, larva ve yetişkinlerinin sıcaklık, tuzluluk ve çözünmüş oksijen toleransları araştırılmıştır. Denemede yapay sağım ve döllemeyle sağlanan döllenmiş yumurtalar, doğal ortamdan ve yapay kuluçkalamayla elde edilen larvalar, doğal ortamdan avlanan yetişkin balıklar kullanılmıştır. Denemeler 4-35 °C arası sıcaklık, %o0-20 arası tuzluluk, 0.2-5.6 mg/1 arası çözünmüş oksijen aralığında statik biyotest tekniğiyle 24- 96 saatlik süre içinde yapılmış, ölümler esas alınıp LC50 değerleri belirlenmiş ve balık davranışlarının değişimi üzerinde subakut gözlemler yapılmıştır. Döllenmiş inci kefali yumurtaları için düşük sıcaklık 96 saat-LCso değeri 7.92 °C, yüksek sıcaklık değeri ise 24.30 °C, tolerans aralığı 8-24°C, larvaların 96-sa LC50 değerleri düşük sıcaklık için 8.61 °C yüksek sıcaklık için 28.78 °C olarak; tolerans sınırları 9-28.5 °C olarak bulunmuştur. Yetişkin balıklarda sıcaklık toleransı 1-28 °C olarak belirlenmiştir. Yumurta, larva ve yetişkinlerde sıcaklık düşmesine karşı tolerans sıcaklık artışına göre daha yüksektir. Tatlısu ortamında döllenmiş İnci kefali yumurtaları için 96-sa tuzluluk LC50 değeri %o7.98, toleransı ise %o7.5 olarak; larvaları için LC50 değeri %ol3.61; tuzluluk toleransı %ol3.5; yetişkinleri için LC50 değeri %oll.58, toleransı %oll.5 olarak bulunmuştur. İnci kefali yumurta, larva ve yetişkinlerinin tuzluluğa toleranslı (euryohalin) olduğu görülmektedir. İnci kefali larvalarında, 22-24 `C'de ÇO LC50 değeri, 1.4 mg/1 (ÇOD %20); ÇO toleransı 1.6 mg/1 olarak; yetişkin balıkların 19 `C'de, ÇO LC50 değeri 1.0 mg/1 (ÇOD %13) tolerans smırı ise 1.4 mg/1 (ÇOD %20) olarak; inci kefali larva ve yetişkinlerinin düşük ÇO konsantrasyonlarına toleranslı oldukları belirlenmiştir. İnci kefali yumurta larva ve yetişkinlerinin tuzluluk, düşük sıcaklık ve düşük ÇO toleranslarının yüksek; yüksek sıcaklık toleranslarmuı ise düşük olduğu belirlenmiştir. Türün doğal ortamdaki idaresi, yetiştiriciliği ve taşınmasında bu özellikler göz önüne alınmalıdır. Anahtar Kelimeler: İnci kefali, Chalcalbumus tarichi, döllenmiş yumurta, larva, yetişkin, sıcaklık, tuzluluk, çözünmüş oksijen, tolerans, toksisite

ABSTRACT STUDIES ON TEMPERATURE, SALINITY AND DISSOLVED OXYGEN TOLERANCE OF THE (Chalcalburnus tarichi Pallas 1811) OYAR, Aytekin Msc Thesis Fisheries Science Supervisor Assoc. Prof. Dr. Osman ÇETİNKAYA February 2000, 45 pages The Chalcalburnus tarichi is an endemic Cyprinid species which distributed in Van Lake basin. It has economical importance in the region. It is an anadromous fish species and makes spawning migration between the lake, soda-rich, saline and high pH, and lake's inlets. In the study, temperature, salinity and dissolved oxygen tolerance of the fertilized eggs, larvae and adults of the C. tarichi which live in freshwater. In the experiments, artificially fertilized eggs, larvae which are obtained from nature and hatching, and adults caught from streams are used. The experiments are made between 4-35 °C temperatures, 0-20 %o salinity and 0.2-5.6 mg/1 dissolved oxygen by using static biotest techniques lasted 24-96 hours. LC5o values determined by mortalities and subacute observations were made an behavior changes of fish. Following results were found. For fertilized eggs, 96-hours LC50 values for low and high temperatures were found 7.92 °C, 24.3 °C and tolerance limits as 8-24 °C; for larvae 8.61 °C, 28.78 °C and 9-28.5 °C. Temperature tolerance limits for adults were found as 1-28 °C. The tolerance against decreasing temperature is higher than its increasing for every stages of life. In freshwater fertilized eggs LC» and tolerance values for salinity were found as %o7.98 and %o 7.5, for larvae %ol3.61; %«13.5, for adults %oll.58 and %oll.5 respectively. The eggs, larvae and adults of C. tarichi has an important tolerance and it can be called as euryohaline. In the larvae of C. tarichi at 22-24 °C DO LC50 and tolerance values were found as 1.4 mg/1 (DOS 20%) and 1.6 mg/1; in adults at 19°C, DO LC50 as 1.0 mg/1 (DOS 13%) and tolerance as 1.4 mg/1. The larvae and adults of C. tarichi were found as tolerant to low dissolved oxygen concentrations. Whereas the tolerances of larvae, eggs and adults of the C. tarichi to salinity, low temperature were determined relatively high, the high temperature tolerance was found low. This ecological properties of the species must be considered in its stock management in nature, in raising and transporting activities. Key Words: Chalcalburnus tarichi, fertilized eggs, larvae, adults, temperature, salinity, dissolved oxygen, tolerance, toxicity.