Etkili bakteri (rhizobium ciceri) ile azotlu ve fosforlu gübrelemenin nohut (cicer arietinum L.) bitkisinin verim ve kalitesi üzerine etkilerinin araştırılması

Abstract

ÖZBT T/0*?0^ ETKİLİ BAKTERİ {Rhizobium ekeri) İLE AZOTLU VE FOSFORLU GÜBRELEMENİN NOHUT {Cicer arietinum L.) BİTKİSİNİN VERİM VE KALİTESİ ÜZERİNE ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI SAĞLAM, Mustafa Yüksek Lisans Tezi, Toprak Ana Bilim Dalı Tez Danışmanı: Doç. Dr. Şefik TÜFENKÇİ Haziran 20.0 1,43 Sayfa Van ekolojik koşullarında 1999 yılında yürütülen bu çalışmada azotlu (0, 3, 6, 9 kg N/da) ve fosforlu (0, 9 kg P205/da) gübrenin farklı dozları ile Rhizobium ciceri (68 no'lu suş) ile aşılamanın ILC-482 nohut {Cicer arietinum L. ) çeşidinin verim ve verim öğeleri üzerine etkilerini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Araştırmada bu faktörlerin etkisi altında nohudun 9 farklı bitkisel karakterine (bitki boyu, bin tane ağırlığı, tane verimi, bitkide % azot içeriği, bitkide % fosfor içeriği, bitkide % potasyum içeriği, tanede % azot içeriği, tanede % fosfor içeriği, tanede % potasyum içeriği) olan etkisi araştırılmıştır. Fosfor ve azot dozlarıyla birlikte bitki boyu, bin tane ağırlığı, tane verimi, bitkide % azot, bitkide % fosfor, bitkide % potasyum, tanede % azot, tanede % fosfor içeriği artmıştır. Aşılama bitki boyu ve tane verimini artırmış fakat diğer kriterler üzerine etkisi olmamıştır. Denemede en yüksek tane verimi 29.68 kg/da ile aşılamanın yapıldığı, azotun 9 kg N/da ve fosforun 9 kg P205/da olarak uygulandığı parsellerin ortalamasından elde edilmiştir. Denemede fosfor ve azot dozlarının uygulandığı parsellerdeki tane verimi ortalamaları, doz seviyesi artıkça önemli derecede artmıştır. Anahtar Kelimeler: Nohut {Cicer arietinum L.), Azot, Fosfor, Gübreleme, Aşılama {Rhizobium ciceri)

ABSTRACT EFFECTS OF EFFECTIVE BACTERIA ( Rhizobium cicerî) WITH NITROGENOUS AND PHOSPHORUS FERTILIZERS ON THE YIELD AND QUALITY OF CHICKPEA (Cicer arietinum L.) SA?LAM, Mustafa M.Sc, Soil Science Supervisor: Assoc Prof. Dr. Şefik TÜFENKÇİ July 2001, 43 pages This study, which was carried out in Van ecological conditions in 1999, aimed to investigate the effects of nitrogenous (0, 3, 6, 9 kg N/da) and phosphorus (0, 9 kg P205/da) fertilizers on the yield and quality charactheristics of ILC-482 chickpea {Cicer aritimtm L.) variety which was inoculated or not inoculated with Rhizobium ciceri. Effects of these three factors on the nine different plant charactherictics ( the plant height, the thousand-seed weight, the seed yield, the nitrogen, phosphorus and potasium contents of plant and seed) were investigated. The plant height, the thousand-seed weight, nitrogen, phosphorus and potasium contents of plant and nitrogen and phosphorus contents of seed were increased by nitrogen and phosphorus doses. Inoculation increased the plant height and the seed yield but there were no significant effects of inoculation on the other characterictics. Application of 9 kg N/da and 9 kg P205/da with Rhizobium inoculation gave the highest seed yield (29.68 kg/da). There were significant increases in seed yield as the amount of nitrogen and phosphorus doses got higher. Key words: Chickpea {Cicer arietinum L), Nitrogen, Phosphorus, Fertilizer, Inoculation {Rhizobium ciceri). in