Farklı çinko ve fosfor dozlarının mercimek (Lens culinaris Medic. )`de verim ve verim ögelerine etkisi

Abstract

Bu araştırma, 2000-01 ve 2001-02 yıllarında Van koşullarında farklı çinko ve fosfor dozlarının mercimek çeşitlerinde verim ve verim öğelerine etkisi ve bitki tarafından alınımının araştırılması amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada Sazak-91 ve Kışlık Kırmızı-51 çeşitleri kullanılmıştır. Araştırmada dört farklı çinko dozu (0, 1.5, 3 ve 4.5 kg/da) ZnS047H20 olarak ve dört farklı fosfor dozu (0, 2, 4 ve 6 kg/da) TSP olarak uygulanmıştır. Deneme Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesine ait deneme tarlalarında bölünen bölünmüş parseller deneme desenine göre dört tekrarlaman olarak yürütülmüştür. Kullanılan iki mercimek çeşidinde çinko ve fosfor dozlarının bitki boyu, ilk bakla yüksekliği, bitkide birincil ve ikincil dal sayısı, bitkide balda ve tane sayısı, baklada tane sayısı, bitkide tane verimi, bin tane ağırlığı, birim alan tane verimi, hasat indeksi, tanedeki protein ve fosfor oranlan ve tanedeki çinko içeriğine etkisi incelenmiştir. En yüksek birim alan tane verimi 2000, 2001 yıllarında ve iki yıl birleştirilmiş ortalamalarda Sazak-91 çeşidinden elde edilmiştir. Birinci yılda en yüksek verim 95.11 kg/da ile Sazak-91 çeşidinin 1.5 kg/da çinko ve 4 kg/da fosfor uygulamasından, ikinci yıl da ise 198.70 kg/da ile Sazak-91 çeşidinin 4.5 kg/da çinko ve 4 kg/da fosfor uygulamasından elde edilmiştir. Anahtar kelimeler: Mercimek (Lens culinaris), fosfor ve çinko gübrelemesi, verim.

The aim of this study was to research the effect of different zinc and phosphorus levels on the yield and yield components and uptake by the plant in lentil cultivars under Van conditions in 2000-01 and 2001-02. Sazak-91 and Kışlık Kirmizi-51 lentil cultivars were used in this study. In this research, four different zinc levels (0, 1.5, 3 ve 4.5 kg/da) as ZnS047H20 and four different phosphorus levels (0, 2, 4 ve 6 kg/da) as TSP were applied. The study was conducted in the fields of Agricultural Faculty of Y.Y.U. by using split-split plot desing with the four replication. Effect of zinc and phosphorus levels, plant height, first pod height, numbers of primary and secondary branches, numbers of pod per plant and numbers of seed per plant, numbers of seed per pod, grain yield per plant, 1000 seed weight, seed yield, harvest indeks, protein ratio, phosphorus ratio and zinc content in seed were investigate for two lentil cultivars. The highest seed yield was obtained in Sazak-91 cultivar in 2000, 2001 and two years avarage. The highest seed yield (95.11 kg/da) was obtained by 1.5 kg/da zinc and 4 kg/da phosphorus application of Sazak-91 cultivar in 2000. The highest seed yield (198.70 kg/da), was obtained by 4.5 kg/da zinc and 4 kg/da phosphorus application of Sazak-91 cultivar in 2001. Key words: Lentil, {Lens culinaris), phosphorus and zinc fertilization, yield. m