Yûsuf b. Hüseyin el-Kirmâstî`nin hayatı, eserleri ve el-Muntehab adlı eserinin tahkik ve tahlili

Abstract

Kirmâstî'nin yazma halindeki el-Muntehab adlı eserinin tahkik ve tahlilini içeren tezimiz, giriş ve üç bölümden meydana gelmektedir. Giriş kısmında teze dair genel bilgilerle birlikte Kirmâstî'nin yaşadığı kültürel ortama yer verilmiştir. İlk bölümde ise Kirmâstî'nin hayatı ve eserleri incelenmiştir. Oldukça üretken bir kişilik olduğu görülen Kirmâstî'nin Hocazâde gibi önemli bir simaya öğrencilik yaptığı, farklı alanlarda yirmiyi aşkın eser telifinde bulunduğu görülmüştür. İkinci bölümde ise tahkiki yapılan el-Muntehab eseri; biçim, içerik ve kaynaklar gibi çeşitli yönleriyle analiz edilmiştir. Metin karşılaştırması ve veri analizi yöntemiyle eserin büyük oranda miftâh geleneğinin önemli yapıtlarının; et-Telhîs ve onun şerhleri el-Mutavvel ve Muhtasaru'l-me'ânî adlı eserlerin meczinden oluştuğu sonucuna varılmıştır. Üçüncü bölümde ise el-Muntehab eseri, İSAM Tahkikli Neşir Esasları (İTNES) dikkate alınarak tahkik edilmiştir. Tahkikde tespit edilebilen iki nüsha kullanılmıştır. Nüshalardan ilkinin üzerinde müellif nüshasından mükabele gördüğüne dair kayıtlara ve ayrıca her iki nüsha üzerinde müellife ait bolca ta'like rastlanmıştır.

This thesis consists of introduction and three sections, comprising the analysis and critical edition of Kirmâstî's al-Muntakhab as it is in the form of manuscript. In the introduction, the general information is provided with regard to the thesis as well as the cultural environment in which Kirmâstî had lived. The first section is separated to an examination of Kirmâst's life and works. Kirmâstî was a highly productive scholar, who was a student of Hocazâde, a prominent figure of his era, and has written more than twenty works in different fields. Subsequently, the second section aims to analyse al-Muntakhab from various perspectives such as its format, content and sources. Data analysis and content comparison is employed as its method to explicate that the work is largely composed of respectable study of literary tradition of Miftah. It is, then, realised that the work consists of a mixture of at-Talkhis and its commentaries al-Mutawwal and Mukhtasaru'l-me'ânî. In the third section, the critical edition of al-Muntakhab is conducted in accordance with Critical Edition Principle of ISAM. During the search for determining copies of manuscripts of el-Muntehab, two copies are obtained for the edition. In the first copy, a remark is found, and it states that the copy is compared with the work written by Kirmâstî. Numerous remarks which belong Kirmâstî are, also, observed in these two copies of manuscripts.