Nesefî`nin Medâriku`t-Tenzîl ve Hekâiku`t Te`vîladlı tefsirinde i`râb-anlam ilişkisi

Abstract

Cümlede geçen kelimelerin aldığı konumu, bu konuma bağlı olarak kelimesonunda meydana gelen değişimi inceleyen i'râb, Arap gramerinin temelkonularından birisidir. Ayette geçen kelimelerin öğelerine ayrılması, mananın buöğelere bağlı olarak tespit edilmesi ve kelime sonlarının belirlenmesinini konuedinen i'râbü'l-Kur'ân, filolojik tefsirin önemli konularından birisidir. Kelimelerinbirbiri ile olan bağını nahiv kaidelerini esas alarak inceleyen bu ilim, cümleiçerisinde kelimenin aldığı muhtemel terkip vecihlerini açıklar. Bu vecihler arasındabelirli esaslara dayanarak en uygun terkibi belirler. İ'râbın mana ile olan sıkı bağınıve mananın belirlenmesinde i'râb faktörünün önemini açıklar.Giriş ve iki bölümden oluşan çalışmanın giriş bölümünde tezin konusu veönemi, kaynakları, müfessirin hayatı ve tefsirine yer verildi. Birinci bölümde i'râbilminin kavramsal çerçevesi ve tarihsel süreci işlenildi. İkinci bölümde ise i'râbfarklılıklarına sebep olan faktörler ve bu farklılıkların mana üzerindeki etkisiMedârik tefsiri bağlamında ele alındı. İ'râb ve mananın sıkı ilişkisi ve birbiri ile olanbağlantısı ayetler üzerinden vurgulandı. Son olarak müfessirin farklı i'râb vecihleriarasında seçim yaparken göz önünde bulundurduğu esaslar belirlendi.

I'rab, which examines the position of the words in the sentences, and thechanges at the end of the word according to this position is one of the main topics ofArabic grammar. Examining the separation of the elements of the words that are atthe verses of the Quran, determining the meanings of these words according to thisitems, and defining the ends of the words are the topics that I'rabul Quran deals with,which is one of the most significant topics of philological tefsir (commentary). Thisscience whic examining the connection of words with each other based on the normof the Nahiv, explaining the potential construing of the word in the sentences inmany aspects. Among these aspects, it determinig the best construing depending onthe specific basis. It is explainig the advanced connection between content and İrab,and the importance of irab on determination of the content.In the introduction part of the study, which consists of an introduction and twochapters, the subject and importance of the thesis, its sources, and the life of theexegetes and the commentary Medarik'u-Tenzil are given. In the first part, theconceptual framework and historical process of ı'rab has been handled. In the secondpart, the factors that cause I'rab differences and their effects on the meaning arediscussed in the context of Medarik commentary. The intimate relationship of ı'raband the meaning and its connection with each other were emphasized through verses.Finally, the principles that the exegetes considers when choosing between differentaspects of ı'rab were determined.