Diyadin (Ağrı) altın cevherleşmesinin jeolojisi ve jeokimyasal incelemesi

Abstract

Diyadin altın cevherleşmesi, Van Gölü'nün kuzeydoğusunda, Diyadin ilçesinin (Ağrı) 25 km güneyinde, Mollakara Köyü'nün yaklaşık 3 km güneybatısında yer almaktadır. Altın cevherleşmesi Diyadin jeotermal bölgesi içinde tabandaki Paleozoyik yaşlı karbonatlı ve killi karbonatlı metamorfikler içerisinde bulunmaktadır.Saha gözlemleri ve mineralojik?petrografik çalışmalar ile inceleme alanında Paleozoyik yaşlı dolomitik mermer, rekristalize dolomit, diyopsit-aktinolit-biyotit kalkşist türünde karbonatlı metamorfik kayalar, Eosen yaşlı klastik ve siltli kireçtaşı türü karbonatlı sedimanter çökeller, Miyosen-Kuvarterner yaşlı dasit, andezit/bazaltik andezit, riyolit, ignimbirit, tüf gibi volkanitler ile traverten ve alüvyon gibi güncel çökeller yer almaktadır. Altın cevherleşmesinin ana cevher minerallerini pirit, markazit, arsenopirit, arsen-pirit, realgar, orpiment az miktarda sulfatuzları, sitibnit, siderit, hematit ve mangan oluşturur. Limonit oksidasyon sonucu ikincil olarak oluşmuştur. Cevherleşme karbonatlı metamorfikler içinde fay kontrollü olarak gelişmiş saçınımlı ve foliasyon düzlemlerine paralel sülfit ve mikrokristalen silis polimorfları içeren laminalı-bantlı olarak izlenir. Çalışma alanındaki cevher zonu yaklaşık, K10°B doğrultulu ve sol yönlü doğrultu atımlı derine doğru yanal yönde genişleyen bir makaslama fay zonu içinde yer almaktadır. Fayların ve bindirmelerin etkinliğinde gelişmiş kataklazma ve breşleşmeler görülmektedir. Killi-karbonatlı metamorfik kayaçlarda silisleşme, dekalsifikasyon ve az miktarda gözlenen killeşmeler (kaolinit-simektit-illit) tesbit edilen alterasyon türleridir. Cevherleşme yeraltı su tablasının değişmesi sonucunda sülfidasyon zonunda bulunan birincil değerli metallerin göçü ile yer yer volkanitlerin içine de yerleşmiştir. Yüzeyde yapılan PIMA çalışmaları ile volkanik örtü kayaçlarında halloysit, jips, anhidrit, kaolinit, alunit, dikit, illit, ve simektit tesbit edilmiştir.Jeokimyasal analiz sonuçlarına göre cevher zonunun ana element parajenezi Au, Sb, As, Hg ve Tl' dir. Metal içeriği, mineralojik bileşim ve gözlenen alterasyonlar gözönüne alındığında değerli metallerin fay kontrollü olarak karbonatlı kayaçların içine yerleşmiş olan altın cevherleşmesi `Karlin tipi' bir cevherleşmeye benzerlik göstermektedir. Cevherleşmenin oluşumunda, çarpışma ile ilişkili olarak bölgeye yerleşen Miyosen-Kuvaterner yaşlı magmatik kayaçlar ve tektonizmanın sorumlu olduğu düşünülmektedir.

Diyadin gold mineralization is located at 25 km south of the Diyadin (Ağrı) and nearly 3 km southwest of the Mollakara village at northeast of Lake Van. Gold mineralization is hosted at the basement of Paleozoic carbonate and clayey-carbonate metamorphic rocks in the Diyadin geothermal field.Field observations and mineralogical-petrographic studies reveal that the study area made up of from metamorphics of Paleozoic dolomitic marble, recrystallized dolomite, diopside-actinolite-biotite calcschist, sedimentary rocks of Eocene clastics and silty-carbonates, Miocene-Quaternary aged dacite, andesite/basaltic andesite, rhyolite, ignimbrite, tuff and recent deposit of travertine and alluvial sediments. Pyrite, marcasite, arsenopyrite, As bearing-pyrite, realgar, orpiment, minor amount of sulphosalts, sitibnite, siderite, hematite and manganese are the main ore minerals. Limonite is formed as secondary processes. Fault-controlled mineralization is observed as disseminated and laminated-banded form in the foliation plane of metamorphic rocks, as sulphide bearing microcrystalline silica polymorphs. Ore zone is located within left-lateral strike-slip sheared fault zone, approximately trend to N10°W and laterally expanding to deep. Brecciations and cataclastic texture is also observed near fault and thrust zone. Silicification, decalcification and minor argillization (kaolinite-smectite-illite) observed as alteration types in clayey-carbonated metamorphics. Depending on the changing of underground water level, mineralizations is also moved into covered volcanic rocks. Halloysite, anhydrite, gypsum, kaolinite, illite and smectite are the alteration minerals of surface volcanic rocks, determined by PIMA.According to the geochemical analysis results, the main element paragenesis of the ore zone is Au, Sb, As, Hg and Tl. Metal assemblage, mineralogical compositions and alteration types of fault-controlled carbonate host mineralization has many characteristics similar to Carlin-type gold deposits. The collision related Miocene-Quaternary magmatic rocks and tectonism might have been responsible for the ore forming processes.