Okul müdürlerinin duygusal zekâ yeterliklerini iş yaşamında kullanma düzeyleri ile öğretimsel liderlik davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırma, yönetici ve öğretmenlerin görüşlerine göre okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan okul müdürlerinin duygusal zekâ yeterliklerini iş yaşamında kullanma düzeyleri ile öğretimsel liderlik davranışları arasındaki ilişkiyi belirlemeyi amaçlamaktadır. Genel tarama modelinde olan araştırmanın hedef evreni, Van il merkezi ile Özalp, Erciş, Gevaş ilçe merkezlerindeki okulöncesi, ilköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemi, Van il merkezi belediye sınırları ile Erciş, Özalp ve Gevaş ilçe merkezleri belediye sınırları içerisinde görev yapan 97?si okul müdürü, 91?i müdür yardımcısı ve 362?si öğretmen olmak üzere toplam 550 kişiden ulaşılmıştır. Araştırmanın örneklemi, tabakalı örneklem metodu ile belirlenmiştir.Araştırmanın verileri, Titrek (2004) tarafından geliştirilen ?Duygusal Zekâ Yeterliklerini İş Yaşamında Kullanma Sıklığı Ölçeği? ve Şişman (2011) tarafından geliştirlen ?Müdürlerinin Öğretim Liderliği Davranışları Ölçeği? kullanılarak toplanmıştır. Ölçeklerin, uygulanabilmesi için Van İl Milli Müdürlüğünden gerekli izin alınmıştır. Veri toplama araçları bizzat araştırmacı tarafından araştırma örneklemindeki okullara gidilerek, önce okul müdürü ile görüşülüp araştırma ve ölçek hakkında gerekli bilgiler sunulduktan sonra öğretmenlere eğitim öğretim faaliyetlerini aksatmayacak zaman aralıklarında gerekli açıklamalar yapılarak uygulanmıştır.Verilerin çözümlenmesinde SPSS istatistik paket programı aracılığıyla yüzde, frekans, aritmetik ortalama ve standart sapma gibi betimsel istatistik teknikleri kullanılmıştır. Ayrıca okul müdürlerinin duygusal zekâ yeterliklerini iş yaşamında kullanma düzeyleri ile öğretimsel liderlik davranışları arasındaki ilişkiyi yönetici ve öğretmenlerin görüşlerine göre değerlendirirken; ikili gruplarda (cinsiyete,) ?Bağımsız örneklemler için t testi?, ikiden fazla gruplarda (branşa, kademe, kıdeme, göreve, okuldaki çalışma süresine, okuldaki öğretmen sayısına ve kitap okuma sıklığına) ise ?Anova Testi? kullanılmıştır. Araştırmada anlamlılık düzeyi 0.05 olarak kabul edilmiştir.Araştırmanın sonucunda okulöncesi, ilköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan okul müdürlerin görüşlerine göre okul müdürlerinin duygusal zekâ yeterliklerini iş yaşamında ?çok sık? düzeyinde kullandıkları belirlenmiştir. Okul müdürlerinin görüşleri cinsiyet, okul kademesi, mesleki kıdem, branş, okuldaki çalışma süresine, okuldaki öğretmen sayısı, ve kitap okuma sıklığı değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir.Araştırmanın sonucunda okulöncesi, ilköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin görüşlerine göre okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışlarını ?çoğu zaman? düzeyinde gerçekleştirdikleri belirlenmiştir. Kadın yönetici ve öğretmenler ile erkek yönetici ve öğretmenlerin okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışlarını gösterme düzeyleri arasında anlamlı farkın olmadığı tespit edilmiştir. Okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışlarını gösterme düzeylerine ilişkin yönetici ve öğretmenlerin görüşlerinin okul kademesine, görev, kitap okuma sıklığı ve branş değişkenine göre anlamlı bir farlılık gösterdiği tespit edilmiştir. Buna karşın okuldaki çalışma süresi, kıdem ve okuldaki öğretmen sayısı değişkenlerine göre ise anlamlı bir farklılık göstermemektedir.Okul müdürlerinin duygusal zekâ yeterliklerini iş yaşamında kullanma düzeyleri ile öğretimsel liderlik davranışlarını gösterme düzeyleri arasında okul müdürlerinin görüşleri doğrultusunda yüksek düzeyde anlamlı bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. Müdür yardımcıları görüşlerine göre okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları ile okul müdürlerinin görüşlerine göre okul müdürlerinin duygusal zekâ yeterliklerini iş yaşamında kullanma düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Öğretmenlerin görüşlerine göre okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları ile okul müdürlerinin görüşlerine göre okul müdürlerinin duygusal zekâ yeterliklerini iş yaşamında kullanma düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştır.Anahtar Kelimeler: Öğretimsel liderlik, duygusal zekâ, okul müdürü

Based on the views of managers and teachers, this research aims to determine the relation between the amount of school managers?, who are the managers of kindergartens, primary and secondary schools, ability to use their emotional intelligence competence on profession and educative leadership behavior. The target field of the research, the model of which is general scanning, is composed of teachers and managers who work in kindergartens, primary and secondary schools of Van city center and districts of Erciş, Özalp and Gevaş. The sample of the research has been composed of 97 school managers, 91 vice-managers and 362 teachers from the sum of 550 people who work in Van city center and Erciş Özalp and Gevaş district centers. As the sample of the research `classified sample method? has been chosen. Data of the research has been collected by the measure of frequency of using emotional intelligence competence profession, developed by Osman Titrek and measure of school managers educational leadership behaviors developed by Mehmet şişman . The necessary permissions for applying the scale have been taken from the educational administration of Van. Data collection means have been applied directly by the researcher by going to the sample area schools personally and after meeting the school manager and giving him/her necessary information about the research and the scale, ıt was applied to the teachers without interrupting educational activities and after making necessary explanations to them . In analysis of the data descriptive statistics techniques like percentage, frequency arithmetic average and standard deviation by the means of SPSS statistics packet program has been used . Also while evaluating the amount of school managers educational leadership behavior and using emotional intelligence competence in profession, based on the views of managers and teachers: for double groups (according to gender) independent sampling test and for groups bigger than two(according to branch, level, seniority, position, duration of education in school, number of teachers and frequency of reading books) `Anova test? have been applied. Sensibility level of the research has been accepted as 0.05.As a result of research it has been found out that according to the views of school managers level of using emotional intelligence in profession among managers of kindergartens, primary and secondary schools? is ` too often? level. The views of school managers don?t show a meaningful difference according to variables of gender school grade occupational seniority, branch, duration of education in school, number of teachers or frequency of reading book.As a result of the research it has been found out that according to the views of managers and teachers of kindergartens primary and secondary schools, school managers show educational leadership behavior in `most of times? level. It has been proved that there isn?t a meaningful difference between male or female teachers and male or female managers? level of showing educational leadership behavior. It has been proved that teachers? and managers? views about school managers? showing educational leadership behavior show a meaningful difference based on school, grade, task, frequency of reading or branch variables. Nevertheless it doesn?t show a meaningful difference according to the duration of education, seniority or number of teachers in school.It has been found that through the managers' views, there is a highly meaningful relation between the level of school managers' using emotional intelligence competence in profession and showing educational leadership behaviour. There hasn't been found a of meaningful relation between vice- managers' views about school managers' showing educational leadership behaviour and school managers' views about the level of school managers' showing emotional intelligence competence in profession. There has been found a of meaningful relation between teachers' views about school managers' showing educational leadership and school managers' views about the level of school managers' showing emotional intelligence competence in profession.Key Words: Educational leadership, emotional intelligence, school manager.