Eğitim örgütlerinde kriz yönetimi: Van depremi örneği

Abstract

Bu araştırmanın amacı, resmi eğitim örgütlerinde (anaokulu, ilköğretim okulu ve liselerde) görev yapan yöneticilerin 2011 yılında Van'da meydana gelen depremin neden olduğu krizi yönetme becerilerine ilişkin, öğretmen görüşlerini belirlemektir.Bu araştırma, betimsel araştırma türlerinden, genel tarama modelindedir. Araştırmanın hedef evrenini 2012- 2013 eğitim-öğretim yılında Van il merkezdeki kamu okullarında (anaokulu, ilköğretim okulu ve lise) görev yapan 4047 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise Van il merkezindeki okullarda (anaokulu, ilköğretim ve lise) görev yapan toplam 680 öğretmen oluşturmaktadır. Örneklemi oluşturan öğretmenlerin, il merkezindeki beş eğitim bölgesinden ve farklı sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyine sahip çevrelerde bulunan okullardan seçilmesine özen gösterilmiştir. Kriz yönetimi süreçleri dikkate alınarak, verilerin geçerliliği için, örneklem grubuna dâhil edilen öğretmenlerin bulundukları okulda en az iki yıldır çalışmış ve Van depremini yaşamış olmaları göz önünde bulundurularak seçilmiştir. Araştırmada, okul yöneticilerinin deprem kaynaklı krizi yönetme becerilerini ölçmek için, Memduhoğlu ve Ayyürek tarafından geliştirilen `Kriz Yönetim Ölçeği` (KYÖ) kullanılmıştır. Araştırma sonucunda şu bulgulara ulaşılmıştır:Öğretmenlerin görüşlerine göre, okullarda depremden kaynaklanan kriz iyi yönetilememiştir. Krizin yönetilmesi konusunda tüm aşamalarda alınması gereken önlemler, yapılması gereken acil müdahaleler ve çalışmalar büyük ölçüde ihmal edilmiştir. Yöneticilerin krizi yönetme becerileri deprem öncesi ve deprem sürecinde düşük düzeye yakın yetersizken, deprem sonrası çalışmalarda düşük düzeyde yetersizdir.Araştırma sonucunda, kamu okullarında görev yapan öğretmenlerin, okul yöneticilerinin krizi yönetme becerileri konusundaki görüşlerinin; kriz sürecinde çalışmalara katılma ve düzenlenen sivil savunma ve afetlerden korunma seminerine katılma değişkenlerine göre farklılaşmadığı; cinsiyet, kıdem ve görev yaptıkları okul kademesi değişkenlerine göre değiştiği belirlenmiştir.Araştırmaya katılan kadın öğretmenler, kriz yönetimi konusunda erkek öğretmenlere göre daha olumsuz görüş belirtmişlerdir. Cinsiyet değişkeni göz önüne alındığında, erkeklerin kadınlara göre, deprem sonrası yardım çalışmalarına daha yüksek oranda katıldıkları bulgusuna ulaşılmıştır. Kıdem değişkenine göre, göreve yeni başlayan öğretmenlerin, `kriz öncesi hazırlık ve planlama` boyutunda görüşlerinin beş yıldan fazla kıdeme sahip olan öğretmenlerin görüşlerinden daha olumsuz olduğu görülmüştür. Okul kademesi değişkenine göre ise lise ve ilköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin görüşleri anaokullarında çalışan öğretmenlerin görüşlerinden daha olumsuzdur.Anahtar Kelimeler: Kriz, kriz yönetimi, okullarda kriz yönetimi, deprem, Van depremi

The purpose of this research is to determine teachers' views about administrators who work in offical education organizations (such as; kindergarden, elementary school and high school) concerning to skills of operating the crisis which caused by an earthquake in province of Van in 2011.This research is a general scanning model reserach which is type of descriptive research. The target universe of study is constitutes of 4047 teachers who have worked in puplic schools (such as; kindergarden, elementary school and hih school) in centre of province of Van in 2012- 2013 education and training academic year. And the sample of the study is constitutes of 680 teachers who work in schools (such as; kindergarden, elementary school, high school) in centre of province of Van.. It has been taken into consideration to select the teachers who consititutes the sample from five education region in the centre of province and from schools which have different socio-economic development level. Considering the processes of crirsis management, for the validity of data, the teachers who have been included to sample group has been selected among the teachers who has worked at least 2 years and experinced Van eartquake.In the study `Crisis Management Scale` (CMS) which has been developed by Memduhoğlu and Ayyürek has used to measure school administrators' abilities that cuased by earthquake. In conclusion, the following findings has been reached: According to teachers' views the crisis which caused by earthquake hasn't been managed well. Precuations that need to be taken, emerginecies and works in all stages concerning to crisis management has been largely igonored While crisis management abilities of administrators' is close to insufficient lower level before and during earthquake, it is also insufficicent in low level after eathquakeIn conclusion, it has been determined that the views of teachers' who work in puplic schools concerning to administrators' crisis management abilities doesn't change according to the variables such as attendance to labours duing crisis and participiating civil defense and disaster preventetion seminar but changes according to the variables such as gender, seniority and seniority of their schools which they currently serve.The female teachers who has participiated to the research has opined more negative opinions according to the male teachers. Also, concerning to gender variable it has been founded that the rate of participiating relief efforts of males after eathquake is higher than females. According to the seniority variable, it has been reached that the views of newly appointed teachers, related to the dimension of ''pre-crisis preparation and planing'' is more negative according to the teachers who have more then five years seniority. And according to the school variable the views of teachers who work in high school and elementary school are more negative than the teachers who work in kindergardens.