Öğretmenlerin görüşlerine göre müdürlerin etik liderlik davranışları ile çatışma yönetme stilleri arasındaki ilişki (Batman ili örneği)

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ilkokul müdürlerinin etik liderlik davranışlarının tespiti, okulda karşılaştıkları çatışmalara ilişkin sergiledikleri çatışma çözme stillerinin, öğretmenlerin görüşlerine göre belirlenmesi, etik liderlik yaklaşımı ile çatışma yönetimi arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığının ortaya konulmasıdır. Araştırmanın evrenini, 2012-2013 Eğitim-öğretim yılı Batman il merkezindeki kamuya ait 43 ilkokulda görev yapmakta olan 1195 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada örneklem alma yoluna gidilmeyerek, hedef evrenin tamamına ulaşılmaya çalışılmıştır. Araştırmada, tarama modelinin bir türü olan ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan ölçek üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, ölçekle ilgili genel açıklamalar ile araştırmaya katılan öğretmen ve okula ilişkin bilgi formu, ikincisi bölümde okul müdürlerinin sergiledikleri etik liderlik davranışlarını ölçmeye yarayan `Etik Liderlik Ölçeği, üçüncü bölümde ise okulda yaşanılan çatışmalara yönelik veri toplamak için kullanılan `Çatışma Yönetimi Stratejileri Ölçeği` kullanılmıştır. Etik liderlik ve çatışma yönetimi yaklaşımı ile cinsiyet değişkeni arasında ilişkinin olup olmadığını belirlemek amacıyla t-testi; etik liderlik ve çatışma yönetimi yaklaşımının mesleki kıdem, okuldaki hizmet süresi ile okuldaki öğretmen sayıları arasındaki ilişkiyi belirlemek için varyans analizi (ANOVA) ; etik liderlik ile mesleki kıdem, okuldaki hizmet süresi, okuldaki öğretmen sayısı arasındaki farklılıkların kaynaklarını belirlemek amacıyla post-hoc analizi Tukey HSD testi; mesleki kıdem ile uzlaşma stili, çatışma stilleri (Tümleştirme, Uzlaşma, Kaçınma, Ödün Verme ve Hükmetme) ile okuldaki öğretmen sayısı arasında ilişkinin farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amacıyla ise Kruskal Wallis H-Testi yapılmıştır. Okul müdürlerinin etik liderlik davranışı ile çatışma yönetimi stratejileri arasındaki ilişkiyi belirlemek için pearson momentler çarpımı korelasyonu kullanılmıştır. Araştırmada şu sonuçlar elde edilmiştir: (1) Öğretmen görüşlerine göre okul müdürlerinin en fazla kullandıkları etik yöntemler sırasıyla davranışsal etik, karar vermede etik, iletişimsel etik ve iklimsel etik olarak bulunmuştur.(2) Yöneticilerin etik liderlik davranışları ile çatışma yönetim stillerine ilişkin öğretmen görüşleri cinsiyet, mesleki kıdem, okuldaki öğretmen sayısı ile hizmet süresine göre farklılaşırken; öğrenim durumu değişkenine göre herhangi bir farklılaşma bulunmamıştır. (3) Öğretmen görüşlerine göre okul yöneticileri çatışma yönetim stratejisinde en çok tümleştirmeyi daha sonra sırasıyla; uzlaşma, kaçınma, ödün verme ve hükmetme stratejilerini uygulamaktadırlar. (4) Öğretmenlerin okul müdüründen algıladığı etik liderlik (iklimsel, iletişimsel, davranışsal, karar vermede etik) ile çatışma yönetimi stilleri (tümleştirme yöntemi, ödün verme yönetimi, kaçınma yönetimi) arasında istatistiksel açıdan anlamlı pozitif yönde bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır. Buna karşın etik liderlik yaklaşımı (iklimsel, iletişimsel, davranışsal, karar vermede etik) ile hükmetme yönetimi yaklaşımı arasında ise zıt yönlü negatif bir ilişki bulunmaktadır. Anahtar Kelimeler: İlkokul, Etik, Etik Liderlik, Çatışma, Öğretmen, Müdür.

The purpose of this study is the detection of primary school principals' ethical leadership behavior, determination of conflict styles exhibited on the conflicts they encounter in school according to teachers' opinions, clarification of whether or not there is a significant relationship between conflict management and ethical leadership approach.The universe of research is composed of 1195 teachers serving in 43 public primary schools in Batman's city center in the academic year 2012-2013. Without sampling, the entire target was tried to be reached. In the research, relational scanning module, which is a kind of scanning module, was used. The questionnaire used in the research was composed of three parts. The first of these is general descriptions related to the scale, and information form related to the teachers and the school participated in the research; the second is `Ethical Leadership Scale (ELO) used to measure the behavior of school principals' ethical leadership, the third questionnaire was `Conflict Management Strategies Scale ` used to collect data for the conflicts experienced in school. To determine whether there is a relationship between ethical leadership and conflict management, and gender variable, t-test was used. To determine the relationship between seniority, the length of service in school and the number of teachers in school, variance analysis (ANOVA) was used, and to determine the sources of the differences between ethical leadership and seniority, length of service in school, the number of teachers in school; post-hoc analysis was used. To determine the sources of the differences between seniority and negotiation style, conflict styles (integration, negotiation, avoidance, compromising and domination) and number of teachers in school; post-hoc analysis was used. To show whether there is a meaningful difference in terms of conflict styles and educational status variant Kruskal Wallis H-Test was done. Pearson moments correlation coefficient was used to determine the relationship between school principles' ethical leadership behavior and conflict management strategies. The following results were obtained in the research: (1) According to the views of teachers, ethical styles that principles use most are behavioral ethics, ethical decision-making, communicational ethics, and climatic ethics respectively.(2) In terms of principles' ethical leadership behaviors and conflict management strategies; while the views of teachers differentiate according to gender, seniority, number of teachers at school and length of service; no difference was found according to the educational status.(3) According to the views of teachers, school principles use integration style most as conflict management strategy; and then negotiation, avoidance, compromising and the domination styles respectively. (4) A statistically significant positive relationship was found between ethical leadership (climatic, communicational, behavioral, ethical decision-making) and styles of conflict management (integration style, compromising style and avoidance style), which teachers perceive of the managers. Whereas, there is a relationship in opposite directions between ethical leadership approach (climatic, communicative, behavioral, ethical decision-making) and domination management approach. Keywords: Primary school, Ethics, Ethical Leadership, Conflict, Teacher, Principal.