Şerh-i Kasâ`id-i Mevlânâ Şevket ve sistematik şerh sözlüğü

Abstract

Bu çalışma, XVII. yy. İran sahası Türk şairlerinden Şevket-i Buhârî'nin kasidelerine, XIX. yy. Osmanlı şair ve âlim şahsiyetlerinden Mehmed Murad Nakşibendî'nin yazmış olduğu `Şerh-i Kasâǿid-i Mevlânâ Şevket` adlı şerh metninin, Latin harflerine transkripsiyonlu aktarımı ve incelenmesini konu edinmektedir. Şevket-i Buhârî, Sebk-i Hindî'nin İran'daki önemli temsilcilerinden olmasının yanı sıra, Osmanlı dönemi Dîvan şairlerini etkilemesi sebebiylebizim için büyük önem arz etmektedir. Türkiye'de birçok kütüphanede Dîvanı'nın yazmasının bulunması, Dîvanı'na ve kasidelerine şerhler yazılmış olması, onun Dîvan şairleri tarafından görmüş olduğu ilginin en büyük göstergelerindendir. Çalışmaya konu olan şerh metni, Mehmed Murad Nakşibendî tarafından Şevket-i Buhârî'nin üç kasidesine yazmış olduğu şerhlerden oluşmaktadır. Mehmed Murad Nakşibendî, şairliği yanında, farklı alanlarda da çalışmalar yapmış âlim bir şahsiyettir. Şerhlerinde hadis, fıkıh, kelam, tefsir, belagat vb. alanlarda önemli bilgiler vermektedir. Çalışmada ilk önce, şerh kültürü hakkında bilgiler verilerek Şevket-i Buhârî'nin veMehmed Murad Nakşibendî'nin hayatı ve edebî kişiliği hakkında bilgiler verilmiştir. Daha sonra, çalışmaya konu olan `Şerh-i Kasâǿid-i Mevlânâ Şevket` adlı şerh metninin, transkripsiyonlu harf aktarımı yapılarak, taranmasıyla sistematik şerh sözlüğü hazırlanmıştır. Bu çalışmada amacımız, Şevket-i Buhârî'nin şiir anlayışını, klasik şerh kültürümüzüdaha iyi tanımak ve klasik şerh kültürümüze katkıda bulunmaktır.Anahtar Kelimeler: Dîvan şiiri, İran şiiri, Klasik Şerh, Şevket-i Buhârî, Mehmed Murad Nakşibendî.

This study is penned about the examination and transfer of the exegesis text called: `Serh-i Kasaid-i Mevlana Sevket which was written by an Ottoman poet, scholar personality Mehmed Murad Naksibendi, for the odes of a Turkish poet Sevket-i Buhari who lived in IVII. century in Iran` to Latin Letter with transcription. Sevket-i Buhari had a great importance for us thanks to his impact on the Divan poets of the Ottoman period as well as being one of the Sabk-i Hindi Trend in Iran. The existence of his manuscripts and interpretations of his Divan in many libraries in Turkey and the existence of exegesis written for his divan and odes is the indicator that he calls interest by the Divan poets. The exegesis text subjecting to our study is composed of the three odes of Sevket-i Buhari written by Mehmed Murad Naksıbendi. Mehmed Murad Naksıbendi is a scholar personality who has conducted studies in different fields as well as being poet. He gives important information about hadith, fiqh, kalam, interpretation, rhetoric etc. in his exegesis study. Information is given about exegesis culture in our study and information is also given about the life and literal personality of our poet Sevket-i Buhari and Mehmed Murad Nakşıbendi in addition to these. The letter transfer with transcription has been conducted for the exegesis text called `Serh-i Kasa'id-i Mevlana Sevket` subjecting to our study and the systematical exegesis dictionary that we have prepared as a result of scanning has been composed. Our purpose in this study is to know the poem understanding of Sevket-i Buhari and the classical exegesis culture and to contribute to our classical exegesis culture.Keywords: Divan Literature, Iran Literature, Classical Exegesis Culture, Sevket-i Buhari, Mehmed Murad Naksibendi.