Öğretmen sirkülasyonu sorunsalının Q metodu ile incelenmesi (Van ili örneği)

Abstract

Bu çalışmanın amacı; öğretmen görüşlerine göre Van ilinde görev yapan öğretmenlerin yoğun sirkülasyonunun nedenlerini tespit etmek ve buna bağlı olarak ilgili soruna çözüm önerileri sunmaktır.Bu araştırma hem nicel hem de nitel araştırma yaklaşımlarının beraber kullanıldığı karma yöntem çalışmasıdır. Çalışmanın nicel boyutu örgütlerin tipografilerini ortaya çıkarmak, bir konuda örgüt üyelerinin fikir birliğine vardığı veya fikir ayrılığına düştüğü noktaları tespit etmekte kullanılan Q Metoduna dayandırılmıştır. Bu doğrultuda Öğretmen Sirkülasyonu Anketi, ilgili literatür taranarak ve uzman görüşüne başvurularak Memduhoğlu ve Turhan tarafından geliştirilmiştir. Anket çalışması Van ilinin 13 farklı ilçesinde Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapmakta olan 76 öğretmene ve Van ilinde görev yaptıktan sonra farklı illere tayin olmuş 20 öğretmene birebir olarak uygulanmıştır. Ayrıca Van ilinde görev yapmakta olan 9 öğretmen ile odak grup görüşmesi yapılmış, sorun alanının ve çözüm önerilerinin derinlemesine tartışılması sağlanarak kayıt altına alınmıştır. Toplanan nitel verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre öğretmenlerin ailelerine/memleketlerine ve aidiyet hissettikleri kültüre yakın bir ilde görev yapmak istemeleri, güvenlik kaygıları nedeniyle gelecek planları arasında Van'da yaşamanın bulunmaması yaşanan öğretmen sirkülasyonunun en temel nedenleridir. Güvenlik kaygılarının ve ulaşım sorunlarının giderilmesine yönelik tedbirlerle birlikte ek ekonomik özendiricilerin sağlanması, sosyal, sanatsal, kültürel etkinliklerin arttırılması ve ek kıdem/hizmet puanının verilmesi durumunda öğretmenlerin Van'da çalışma sürelerinin belli ölçüde artabileceği tespit edilmiştir. Bununla birlikte öğretmenlerin çalışma koşullarında yapılacak iyileştirmeler öğretmen sirkülasyonunu ve bağlantılı olarak öğretmen sirkülasyonunun ortaya çıkardığı sorunları azaltabilecektir. Öğretmen sirkülasyonunun azaltılmasına ilişkin yapılacak düzenlemelerin öğretmenleri zorla bazı görev bölgelerinde tutmak yerine, bu görev bölgelerinde çalışmayı özendirici hale getirmeye dönük olması önerilmektedir.

This study aims to determine the extreme turnover reasons of teachers working in Van and accordingly to propose solutions to the related issue in accordance with teachers' perspectives.This study is a mixed method study in qualitative and quantitative approaches were used together. The quantitative extend was based on Q Method which is used to reveal organizations' typographies and determine the issues on which the organization's members arrive at a consensus or clash over. Accordingly the Questionnaire of Teacher Turnover was developed applying to experts opinions and surveying related literature by Memduhoğlu and Turhan. Questionnaires was applied to 76 primary, secondary and high school teachers working for National Educaiton Ministery in 13 different provinces of Van city and to 20 primary, secondary and high school teachers appointed to different cities after working in Van. Besides, focus group discussion was carried out with 9 teachers working in Van city and discussions about turnover problematic and its solutions was recorded. Descriptive analysis was used to analyze the obtained qualitative data.According to research results, teachers' desires to live in a city which is familiar culturally and close to their families/hometowns, safety concerns and not having plans about living in Van city in the future are main reasons of teacher turnover in Van city. It was determined that providing economical stimulus together with precautions to eliminate safety concerns and transportation problems, increasing social, artistic and cultural activities and giving extra service/precedence scores will help to increase the working duration of teachers in Van in some extend. Also, improvements about teachers' working conditions will help to decrease teacher turnover and related problems stemming from teacher turnover. Regulations to decrease teacher turnover are recommended to aim to courage teachers for working in turnover regions instead of keeping teachers obligingly in some working regions.