Öğretmen görüşlerine göre liselerde örgütsel depresyon

Abstract

Bu çalışmanın amacı, liselerde görev yapan öğretmenlerin çalıştıkları kurumlarda memnun oldukları ve rahatsızlık duydukları durumları saptayarak onların örgüt depresyonuna ilişkin algılarını ve liselerde yaşanan örgüt depresyonu düzeyini ortaya çıkarmaktır.Araştırmada ilişkisel tarama ve betimsel tarama modelleri kullanılmıştır.Tarama modelinde desenlenen bu araştırmada hem nicel hem de nitel yöntemlerin bir arada uygulandığı karma yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, 2014-2015 öğretim yılında Van ili Tuşba ve İpekyolu merkez ilçelerinde bulunan liselerde görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise belirtilen ilçelerdeki liselerde görev yapan 500 lise öğretmeninden oluşmaktadır. Örnekleme yöntemi olarak oranlı tabakalı örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Araştırmanın nitel kısmı için çalışma grubunu örneklem içinden seçilen 20 lise öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışma grubunun belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırma verileri, Sezer (2011) tarafından geliştirilen `Örgüt Depresyonu Ölçeği` görüşme formu ve kişisel bilgi formu kullanılarak elde edilmiştir. Verilerin analizinde nicel verilerin analizi için tanımlayıcı analiz (aritmetik ortalama, standart sapma, standart hata, frekans, varyans, yüzde), parametrik fark testleri (t testi ve ANOVA) ile İki Aşamalı Kümeleme Analizi kullanılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise betimsel analiz kullanılmıştır. Analizler sonucunda; öğretmenlere göre görev yaptıkları liselerde orta düzeyde örgüt depresyonu yaşandığı sonucuna ulaşılmıştır. Liselerde yaşanan depresyon düzeyinin medeni durum, görev yapılan lise türü, haftalık ders saati, hizmet süresi, YGS-LYS başarısı, veli ilgisi, müdürlerin liderlik stilleri, öğretmen-yönetici ilişkisi ve öğretmen-öğretmen ilişkisi gibi değişkenlere göre farklılaştığı görülmüştür. Cinsiyet, öğrenim durumu, çocuk sayısı, branş, görev yapılan okulda çalışma süresi, bulunduğu okulda birlikte çalışılan müdür sayısı değişkenlerine göre ise liselerde örgüt depresyonu yaşanma düzeylerinde bir farklılaşma ortaya çıkmamıştır. Yapılan görüşmeler sonucu elde edilen veriler analiz edildiğinde, liselerde görev yapan öğretmenlerin okul içi ilişkiler, yönetici tavırları ve alınan kararlara katılma gibi konularda olumlu düşüncelere sahip oldukları görülmüştür. Okul ve çevre olanaklarının yetersiz oluşu, okulla ilgili alınan kararların uygulamaya geçirilmemesi, velilerin ilgisizliği, öğrencilerin davranışsal problemleri, akademik başarının düşüklüğü gibi konular ile ilgili olarak öğretmenlerin rahatsızlıklarının olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar sözcükler: Depresyon, örgütsel depresyon, okul örgütleri, lise öğretmenleri.

The purpose of this study is to identify the saticfaciton and problems of teachers at high school; determine teachers' perceptions concerning the organizational depression and their organizational depression level at high schools. Descriptive and correlational survey model were used in this study. Mixed method which include both qualitative and quantitative approaches were used. The population of the research consisted of high school teachers in 2014-2015 academic year. The sample of the research consists of 500 teachers who work at different branches high schools in İpekyolu and Tuşba districts of Van. Stratified sampling method was used for choosing the samplings. For working group of the study was 20 teachers was chosen from the sample. Sample of the study was determined by purposeful sampling method. Sezer's (2011) `Organizational Depression Inventory` and semi-structured interview form and personal information form were used to collect the data. The data were analyzed by SPSS packet program, descriptive statistics techniques (mean, standard deviation, standard error, frequency, variance and percentage) and parametric tests (t-test and ANOVA) and Two Step Cluster Analysis for quantitavie data. Besides, descriptive analysis was used for analyzing qualitative data.According to the research results, teachers have a moderate-level organizational depression at high schools. There is a significant difference in terms of marital status, type of the high school, lesson hours for a week, tenure, success of YGS-LYS, parent interest, styles of school administrators, relationship between school administrators and teachers, relationship between teachers and teachers. There is no significant difference in terms of the level of education, number of children, branch, tenure at the same school, number of school administrators in the present.In the light of interview results, teachers have positive opinions concerning with relationship at schools, administrators' attitude to the teachers, participation for making decision. On the other hand, teachers complain about fulfilling the decisions, indifference of parents, behavioral problems of students, low academical success, insufficient school and environment possibilities. Keywords: Depression, organizational depression, school organizations, high school teachers.