Okul öncesi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, okul öncesi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Tarama modelindeki bu çalışmanın örneklemini, okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan ve tesadüfü örnekleme yöntemiyle belirlenen 408 okul öncesi öğretmeni oluşturmuştur.Bu araştırmada veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, okul öncesi öğretmenlerinin mesleki tükenmişliklerini belirlemek için Maslach Tükenmişlik Envanteri-Eğitimci Formu (İnce ve Şahin, 2015) ve okul öncesi öğretmenlerinin örgütsel sinizm tutumlarını belirlemek için Örgütsel Sinizm Ölçeği (Sağır ve Oğuz, 2012) kullanılmıştır. Araştırmanın veri analizinde bağımsız örneklemler için t testi, Tek Faktörlü ANOVA ve Pearson korelasyon analizi gibi parametrik testler kullanılmıştır.Yapılan analizler sonucunda; okul öncesi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri öğretmenlerin cinsiyetlerine, yaşlarına, kıdemlerine, eğitim verilen yaş grubuna, sınıflarındaki çocuk sayısına ve çalışılan kurum türüne (anasınıfı-anaokulu) göre anlamlı bir farklılık göstermemiştir. Ancak, öğrenim düzeylerine ve kurumdaki çalışma durumlarına (kadrolu-ücretli) göre anlamlı bir farklılık bulunmuştur.Okul öncesi öğretmenlerinin örgütsel sinizm tutumları, ölçeğin bütün alt boyutlarında ve ölçeğin genel toplamında yaşlarına, eğitim verdikleri yaş grubuna, çalıştıkları kurum türüne ve kıdemlerine göre anlamlı bir farklılık göstermemiştir. Ancak, cinsiyetlerine göre sinizm ölçeğinin genel toplamında ve performansı düşüren etkenler alt boyutunda anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir. Ayrıca öğretmenlerin tutumlarının, performansı düşüren etkenler boyutunda, çalıştıkları kurumdan uzaklaşma boyutunda ve sinizm ölçeğinin genel toplamında öğrenim düzeylerine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği bulunmuştur. Çalıştıkları kurumdan uzaklaşma boyutunda, performansı düşüren vetkenler boyutunda ve sinizm ölçeğinin genel toplamında kurumdaki çalışma durumlarına göre anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Bununla birlikte, öğretmenlerin örgütsel sinizm tutumları, sınıflarındaki çocuk sayısına göre performansı düşüren etkenler boyutunda anlamlı bir farklılık göstermiştir.Mesleki tükenmişliğin duygusal tükenme boyutu ve duyarsızlaşma boyutu ile örgütsel sinizmin kurumdan uzaklaşma, performansı düşüren etkenler, okula karşı olumsuz tutum, kararların alınmasına katılım boyutları ve toplam sinizm arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Mesleki tükenmişliğin kişisel başarı boyutu ile örgütsel sinizmin kurumdan uzaklaşma, okula karşı olumsuz tutum, kararların alınmasına katılım boyutları ve toplam sinizm arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Mesleki tükenmişliğin kişisel başarı boyutu ile örgütsel sinizmin performansı düşüren etkenler boyutu arasında ise bir ilişki bulunmamıştır.

Aim of this study is to examine relationship between preschool teachers' job burnout level and organizational cynicism attitudes. This is a survey consisting of 408 preschool teachers working in preschool institutions and being selected randomly.Demographic Information Form, Maslach Burnout Inventory-Educators Survey adapted into Turkish by İnce and Şahin (2015) to examine teachers' job burnout and Organizational Cynicism Scala developed by Sağır and Oğuz (2012) were used for data collection. Data was analyzed through independent sample t-test, one-way ANOVA and Pearson's correlation.At the end of the analysis, statistically significant differences in levels of teachers' burnout were found in the cases of their gender, ages, teaching experiences, age groups taught by the teachers, classroom population and type of institution (in an independent preschool-in a preschool classroom in a primary school). However, there was a statistically significant difference in their burnout level in the cases of their educational level and their working status (hourly paid-salaried).No statistically significant differences in all sub-dimensions and total score of Organizational Cynicism Scala were found in the case of their ages, age groups taught by the teachers, type of institution and teaching experiences. However, there was a statistically significant difference in total score of Scala and the sub-dimension of factors decreasing performance in the case of their gender. Also, there was a statistically significant difference in the sub-dimensions of factors decreasing performance, alienation from employing organization and total score of Scala in the case of their educational level. There was a statistically significant difference in the sub-dimensions of factors decreasing performance, alienation from employing organization and total viiscore of Scala in the case of their working status. Lastly, there was a statistically significant difference in the sub-dimension of factors decreasing performance in the case of their classroom population.There was a positive correlation between emotional exhaustion and depersonalization sub-dimensions of job burnout, and alienation from employing organization, factors decreasing performance, negative attitudes toward school, employee participation in decisions sub-dimensions of Organizational Cynicism Scala and entire scala. There was a negative correlation between personal accomplishment sub-dimension of Maslach Burnout Inventory and alienation from employing organization, negative attitudes toward school, employee participation in decisions sub-dimensions and entire scala. However, there was not any correlation between personal accomplishment sub¬dimension of burnout and factors decreasing performance sub-dimension of cynicism.