Üniversite öğrencilerinin kopya çekmeye yönelik eğilimleri ve planlanmış davranış teorisi bağlamında kopya çekme davranışına yönelik model sınaması

Abstract

Bu çalışma ile; üniversite öğrencilerinin kopya çekmeye yönelik eğilimlerinin belirlenmesi, Planlanmış Davranış Teorisi bağlamında kopya çekmeye yönelik; tutum, öznel normlar, algılanan davranış kontrolü, ahlaki sorumluluk ve niyet arasındaki nedensel ilişkilerin nasıl olduğunun saptanması amaçlanmıştır.Araştırmada üniversite öğrencilerinin kopya çekmeye yönelik eğilimleri çeşitli değişkenler açısından incelenmiş ve Planlanmış Davranış Teorisi bağlamında kopya çekmeye yönelik davranışları yapısal eşitlik modellemesiyle sınanmıştır. Araştırmanın modeli, nicel araştırma yöntemlerinden olan ilişkisel tarama modelidir. İlişkisel tarama modeli bir değişkenin incelendiği ya da daha çok sayıda değişkenin aralarındaki ilişkinin incelendiği genel tarama modelidir.Araştırmanın örneklem grubu tabakalı ve uygun örnekleme yöntemiyle belirlenmiştir. Verilerin toplanması için Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi fakülteleri ayrı birer tabakayı oluşturmuş ve her tabakaya ait bölümlerden kolayca ulaşılabilen son sınıf öğrencileri örnekleme dahil edilmiştir. Araştırmada ilk olarak, ölçme araçlarının Açımlayıcı Faktör Analizi için 2016-2017 öğretim yılı bahar döneminde Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi fakültelerinde öğrenim gören son sınıf öğrencilerinden oluşan çalışma grubu (n=467), ikinci aşamada ise üniversite öğrencilerinin kopya çekmeye yönelik eğilimlerinin ANOVA ve t testi analizleri, Doğrulayıcı Faktör Analizi ve Yol Analizi için oluşturulan örneklem grubu (n=1220)'ndan oluşmaktadır. Araştırma verileri; Memduhoğlu ve Koç tarafından geliştirilen 'kopya çekmeye yönelik eğilim ölçeği', 'kopya çekmeye yönelik tutum ölçeği', 'kopya çekmeye yönelik öznel normlar ölçeği', 'kopya çekmeye yönelik algılanan davranışsal kontrol ölçeği', 'kopya çekmeye yönelik ahlaki sorumluluk ölçeği' ve 'kopya çekmeye yönelik niyet ölçeği' kullanılarak toplanmıştır. Veriler, betimsel istatistikler (frekans, yüzde, ortalama, standart sapma), fark istatistikleri (ANOVA, t Testi), Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA), Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) ve Yol (Path) Analizleri ile analiz edilmiştir. Yılda 16 ve üzeri kitap okuyan öğrencilerin hiç kitap okumayan diğer öğrencilere göre kopya çekmeye yönelik eğilimleri daha düşük düzeydedir. Diş hekimliği ve eğitim fakültesi öğrencilerinin kopya çekme eğilimlerinin yüksek düzeyde olduğu, buna karşın ilahiyat ve tıp fakültesi öğrencilerinin ise kopya çekme eğilimlerinin düşük düzeyde olduğu belirlenmiştir. Sıklıkla devamsızlık yapan öğrencilerin nadiren devamsızlık yapanlara oranla kopya çekme eğilimlerinin daha yüksek olduğu; mezuniyet sonrası mesleki ideali akademisyen olan öğrencilerin diğer öğrencilere göre kopya çekmeye yönelik eğilimlerinin daha düşük düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Kopya çekmeye yönelik; tutum, öznel normlar, algılanan davranışsal kolaylaştırıcılar ahlaki sorumluluk ve niyet değişkenlerinin birbirleriyle uyumlu bir yapı içerisinde Planlanmış Davranış Teorisi ile açıklandığı sonucuna ulaşılmıştır. Yol Analizi sonuçlarına göre; kopya çekmeye yönelik tutumun, kopya çekmeye yönelik niyet üzerinde anlamlı ve güçlü etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Diğer bir ifadeyle; kopya çekmeye yönelik niyeti, kopya çekmeye yönelik tutum yordamaktadır. Ayrıca, kopya çekmeye yönelik algılanan kolaylaştırıcılar ve kopya çekmeye yönelik öznel normların kopya çekmeye yönelik niyet üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.Öğrencilerin, kopya çekmeye yönelik ahlaki sorumluluklarının yüksek düzeyde olduğu ve öğrencilerin kopya çekmeye yönelik niyetini, kopya çekmeye yönelik ahlaki sorumluluk düzeyinin etkilemediği sonucuna ulaşılmıştır. Ahlaki sorumluluk ile öznel normlar değişkeni arasında pozitif ancak anlamlı olmayan bir ilişki; tutum, algılanan davranışsal kolaylaştırıcılar ve niyet değişkeni ile negatif ve anlamlı olmayan bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Araştırmadan elde edilen bulgular ve sonuçlar göz önünde bulundurularak üniversite kurumlarına, öğretim elemanlarına ve yeni araştırmalara yönelik bazı önerilere yer verilmiştir.

This study aims to determine university students' cheating tendency and causality between their attitudes towards, subjective norms, perceived behavioral control, ethical responsibility and intentions for cheating within the perspective of Planned Behavior Theory. In the study, university students' tendency towards cheating was examined in terms of various variables and behavior of cheating in the context of Planned Behavior Theory was tested by structural equation modeling. Study design was a correlational survey model which is a quantitative research method. The correlational survey model is a general survey model in which a variable is examined or the relationship between more variables is examined. The sample group of the study was determined with stratified and convenient sampling methods. For the collection of data, the students of Van Yüzüncü Yıl University have formed separate stratified and sampling of the senior students who can be reached easily from the majors belonging to each stratum has been included in the sample. For the first stage in the study, a study group (n = 467) consisting of senior students attending Van Yüzüncü Yıl University faculties during the spring term of 2016-2017 academic year for the Exploratory Factor Analysis of the measurement instruments, for the second stage to determine university students' tendency toward cheating ANOVA and t-test analysis, confirmatory factor analysis and Path analysis was used with the sample included 1220 students. The data was collected with 'Tendency Toward Cheating Scale`, 'Attitude Toward Cheating Scale', 'subjective norms for cheating scale', 'Perceived behavior control for cheating scale', 'moral responsibility for cheating scale' and 'Intention for cheating scale' which was collected by the researchers Memduhoğlu and Koç. The data was analyzed with descriptive statistics (frequency, percentages, average, standard deviation), difference statistics (ANOVA, t-test), Exploratory Factor Analysis (EFA), Confirmatory Factor Analysis (CFA) and Path analysis. Students who read 16 books per year have a lower cheating tendency when they compared with the other students who never read books. Students of dentistry and faculty of education have a high cheating tendency, while the students of theology and medicine faculty differ from other faculties with a low tendency to cheat. Students with frequent absences have a higher tendency to cheat than the students who are rarely absent; students whose ideal post-graduate job is being an academician shows lower cheating tendency than the other students. For cheating, attitude, subjective norms, perceived behavioral facilitators, moral responsibility, and intention variables are in a structure compatible with each other, as outlined by the Planned Behavior Theory. According to the results of Path Analysis; the attitude towards cheating has a meaningful and powerful effect on the cheating intention. In other words; the cheating intention is predicted the attitude towards cheating. Furthermore, the result suggested that perceived facilitators for cheating and subjective norms for cheating have no significant effect on the cheating intention. Students have reached a high level of moral responsibilities for cheating and the students' intent to cheat is not influenced by the level of ethical responsibility for cheating. It is concluded that there is a positive but not significant relationship between moral responsibility and subjective norms. Also, there is negative but not significant relationship was forum between the variables perceived behavioral facilitators and intention. Considering the findings and results obtained from the research have generated some suggestions for university institutions, lecturers and new researchers.