Türk yargılama hukukunda maddi gerçeğin araştırılması

Abstract

Bu çalışmada temel alınan düşünce, yargılama sonunda adil bir sonucun ortaya çıkması için uyuşmazlık konusu olayların maddi gerçeğe uygun olarak ele alınması gerekliliğinin vurgulanmasıdır. Bunun için öncelikle yargılama kavramının çeşitli yönleriyle açıklanması gerekir. Yargılama etimolojik kökeni itibariyle bir değer atfetme eylemidir. İnsanlar kişileri, eylemleri ve hatta nesneleri bazı değerler üzerinden anlamlandırmaya çalışırlar. Yargılama, ihlal eylemini gerçekleştiren kişinin hukuk normları bakımından değerlendirilmesidir. Sosyolojik açıdan yargılama ise haksızlığın cezalandırma yoluyla giderilmesidir. Bu tanım yargılamanın amacı sorununa yakından bakmayı gerekli kılar. Yargılamanın amaçları arasında gösterilen maddi gerçeğe ulaşma, adalete ulaşma amacına hizmet etmesi yönüyle önemlidir. Yargılama hukukunda maddi gerçek, geçmişte yaşanmış bir olayın deliller vasıtasıyla hiçbir şüpheye yer bırakmayacak şekilde mahkeme önüne getirilmiş hali olarak tanımlanabilir. Yargı ayrılığı rejiminin uygulandığı ülkemizde farklı yargılama kollarında yer alan farklı usul kuralları nedeniyle maddi gerçeğe ulaşma noktasında bazı sorunlar yaşanmaktadır. Özellikle medeni yargılama usulüne hâkim olan ilkeler nedeniyle yargılamanın maddi gerçeğe ulaşma amacına hizmet etmediği söylenebilir. Bu durum çalışmamızda tüm yargılama kollarına hâkim olan ilkelerin mukayeseli şekilde incelenmesi ve bazı yüksek mahkeme kararlarının değerlendirilmesi yoluyla ele alınmıştır.Anahtar kelimeler: maddi gerçek, yargılama, yargılamanın amacı, hak, yargılamaya hâkim olan ilkeler

The idea underlying this study is to emphasize the necessity of handling dispute-related events in accordance with factual truth in order to bring about a fair result at the end of the trial. First of all, it must be explained in various aspects of the concept of trial. Judgment is the act of attributing a value in terms of etymological root. People try to make sense of people, actions, and even objects through some values. Judgment is the evaluation of the person who carried out the act of violation in terms of legal norms. In sociological perspective, judgment is the elimination of injustice through punishment. This definition makes it necessary to look closely at the question of the purpose of the judgment. Achieving the factual truth shown among the purposes of the trial is important because it serves the purpose of achieving justice. The factual truth in procedure law can be defined as an event which brought before the court in such a way as to leave no doubt in the past by means of the evidence. In our country where the principle of seperation in trial is exercised, there are some problems at the point of reaching factual truth because of different procedural rules in different branches of judiciary. Particularly because of the principles ruling in the civil procedure, it can be said that the trial does not serve the purpose of achieving factual truth. This situation has been addressed in our work through a comparative examination of the principles ruling all jurisdictions and the evaluation of some supreme court decisions.Key words: material fact, judgment, purpose of judgment, right, principles ruling in judgment