Seküler bir ortam olarak üniversitede dindar öğrencilerin var olma pratikleri: ODTÜ örneği

Abstract

Bu çalışma, Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ)'nde kamusal alan ve dindarlık arasında yaşanan gerilim biçimleri ve sonuçlarını konu edinmektedir. Din ve kamusal alan arasında sorunlu ve gerilimli bir ilişki bulunmaktadır. Bunun nedeni dine karşı modern bir yaşama biçimi olarak ortaya çıkmış olan sekülerizmin kamusal alanın idare ve denetimini elinde bulundurmak istemesidir. Kamusal alanda hakimiyeti ele geçirmiş olan sekülerizm her ne kadar dini ve dinî sembolleri sadece özel alanlara hapsetmek istese de dini yaşama biçimi olan dindarlık, eğitim ve kentleşme ile kendisine çizilen sınırları aşmakta ve kamusal alana bir şekilde dahil olmaktadır. Bu dahil olma beraberinde birçok sorun ve gerilim getirmektedir. Günümüzde din ve kamusal alan arasındaki bu sorunlu ilişkinin en iyi örneklerinden bir tanesi, seküler kamusal nitelikler taşıyan üniversite kampüslerinde görülmektedir. Üniversite kampüsleri hazcı gençlik kültürüne ev sahipliği yapan mekânlardır. Bu hazcı ve seküler kültüre üniversitenin akademik gereksinimleri de eklendiğinde `dinî takvim-akademik takvim` ve `kitabi İslam-yaşanan İslam` gerilimleri ortaya çıkmaktadır. Bu gerilimlerin sonucunda da sahip olunan dinî ve kültürel sermayeye göre `ötekiyle` etkileşimlerle birlikte yeni dindarlık formları ortaya çıkmaktadır. Buna göre de bireyler kamusal alanda Merkez, Çevre ve Yarı-Çevre olmak üzere bir bölgede kimliklerini var etme yoluna gitmektedirler. Eylem ve bağlam bazlı değişen bu kültürel yerleşim bazen geçici bazen de kalıcı olabilmektedir. Bu çalışmada, seküler kamusal alana dinî kimliklerin yerleşimi radikal seküler nitelikler taşıyan ODTÜ'de dindar öğrenciler ile yapılan derinlemesine mülakatlar ile betimlenmeye çalışılmıştır. Kamusal alan etkileşimler alanı olması nedeniyle çalışmamıza temel oluşturması amacıyla sembolik etkileşimcilik kuramı kullanılmıştır. Anahtar Kelimeler: ODTÜ, Kamusal alan, Dindarlık, Sekülerizm, Sembolik etkileşim

This study discusses the tensions between religiosity and public sphere at Middle East Technical University (METU). There is a problematic and under tension relationship between religion and public sphere. It is because of that seculerism which emerged as a modern way of life wants to manage and control the public sphere. Although seculerism controls the management of the public sphere and wants to confine religion only to the private spheres, the religion transcends the boundaries drawn by seculerism through education and urbanization, and somehow incorporated into the public sphere. This inclusion is accompanied by many problems and tension. Today, one of the best examples of this problematic relationship between religion and the public sphere is seen on university campuses which have secular public qualifications. University campuses are places that host hedonist youth culture. When the academic needs of university are also added to these hedonist and secular culture, some tensions emerge between `the religious calendar-academic calendar` and `Islam in theory-Islam in practice`. As a result of these tensions, new forms of religiosities are emerged from the interactions with the other in terms of the religious and cultural capital possessed. So individuals reestablish their identities in the public domain like Central, Periphery and Semi-Periphery. This cultural settlement, which is based on action and context, can sometimes be temporary and sometimes permanent. In this study, the establishment of religious identities in the secular public sphere has been tried to be described by in-depth interviews with religious students at METU, which has radical secular qualities. Because the public sphere is the domain of interactions, the theory of symbolic interactionism is used as the basis of this study.Key Words: METU, Public sphere, Religiosity, Seculerism, Symbolic interaction