Telif Hukukunda işlenme eserler

Abstract

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na göre eser, sahibinin hususiyetini taşıyan ve ilim ve edebiyat, musiki, güzel sanatlar veya sinema eserleri olarak sayılan her nevi fikir ve sanat mahsulleridir. Görüldüğü üzere Kanun, eser türü olarak dört kategori belirlemiştir. Bir fikri ürünün eser sayılabilmesinin şartlarından biri, bu dört kategorinden birine dâhil olmaktır. Eserler üzerinde eser sahibine tanınan haklar da Kanun'da hüküm altına alınmış olup, mali haklardan bir tanesi işleme hakkıdır. İşleme hakkının kullanımı, Kanun'da işlenme eser denilen ve asıl eserden ayrı yeni bir eserin meydana getirilmesine yaramaktadır. Zira Kanun gereğince, diğer bir eserden istifade suretiyle vücuda getirilip de bu esere nispetle müstakil olmayan ve işleyenin hususiyetini taşıyan fikir ve sanat mahsulleri işlenme eserdir. Bu halde, Kanun'un eser tanımına uygun olan bir fikri ürün hususiyet katılarak değiştirilmektedir. Kanun, işlenme eserlere örnek teşkil eden başlıca halleri 6'ncı maddesinde sıralamıştır. Çalışmamızda eser ve eser sahibi kavramları ile eser sahiplerine tanınan haklar temel konuyu izah etmek amacıyla değerlendirilecek; işleme hakkı, işlenme eser, işlenme eser türleri ve işlenme eser sahibi mevhumları gibi hususlar ise çalışmanın odak noktası olduğundan derinlemesine incelenecektir. İşlenme eserin ve işlenme eser sahibinin ne anlama geldiği anlatıldıktan sonra; iş ilişkisi içerisinde meydana getirilen işlenmelerin eser sahipliği meselesi, birden fazla kimsenin birlikte meydana getirdiği işlenmeler ve aynı eserin farklı kimseler tarafından işlenmesi hali irdelenmiştir. Diğer yandan, işlenme eser üzerindeki hakların ne şekilde devredilebildiği ile bu hakların ihlal edilmesi halinde işlenme eser sahibine tanınan kanun yolları da konunun devamını teşkil ettiğinden irdelenecektir.Anahtar Kelimeler: `eser`, `işlenme eser`, `işlenme eser sahibi`, `sözleşme`, `hukuk davaları`.

According to Code on Intellectual and Artistic Works (No. 5846) a work is any intellectual or artistic product bearing the characteristic of its author, which is deemed a scientific and literary or musical work or work of fine arts or cinematographic work. As can be seen, the Code divides work into four categories. An intellectual product must be included in one of these four categories to be accepted as a work. Economic rights of copyright owners are ensured in the Code and one of these rights is right of adaptation. Usage of right of adaptation results in occurrence of a new intellectual product which is called as adaptation (derivative work) by the Code. Because adaptation is intellectual and artistic product bearing the characteristics of the adaptor, which is created by benefiting from another work but which is not independent of such work. In case of adaptation, a copyrighted work is transformed into a different copyrighted work by adding some new intellectual characteristics. The main types of adaptations are listed in article 6 of the Code. In this dissertation, we will evaluate the subjects of work, author and exclusive rights of authors with regards to adaptations. Then, we will focus on the concepts of right of adaptation, adaptation as a copyrighted work, main types of adaptations and adaptor as an author in detail, since they are the focal points in our study. After the description of derivative works and adaptor as an author, we will have talked about works that are created as a job duty, works that are created by co-authors and works that are created by separate authors. In addition to that, other important topics that will be examined in this thesis are transfer of the exclusive rights on adaptations and legal remedies in case of infringements.Keywords: `work`, `derivative work`, `derivative work owner`, `contract`, `civil lawsuits`.