Liderlik tarzının astların performansına etkisinde lidere duyulan güvenin ve liderin cinsiyetinin rolü

Abstract

Kadınların işgücüne katılım oranının her geçen gün artmasının neticesi olarak lider pozisyonunda bulunan kadınların sayısı da artmaktadır. Ancak ilgili alanda sınırlı sayıda çalışmada kadın liderlerin araştırıldığı görülmektedir. Kadın liderlerin astları üzerindeki etkisinin erkeklerden farklı olup olmadığının açıklanmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Kadın liderlerin yönetsel manada erkek liderlerden daha etkin olduğu iddia edilmektedir. Ancak alan yazında yapılan araştırmalarda kadın ve erkek liderlerin astları üzerindeki olumlu etkisi, kendilerinden beklenen rol davranışı ve sergiledikleri liderlik davranışı arasındaki tutarlılığa bağlı olarak değişmektedir. Silahlı Kuvvetler gibi erkek egemen örgütlerde amir pozisyonunda çalışanlardan daha çok eril liderlik davranışları sergilemeleri beklenmektedir. Ancak toplumsal rol beklentileri gereği kadın liderlerin eril liderlik davranışları astlarını olumsuz etkilemektedir. Askeriye gibi eril bir örgütte amir pozisyonunda çalışan kadın liderlerin astları üzerindeki etkisinin ortaya konulmasına ihtiyaç vardır. Yazında, liderlik tarzı-performans-liderin cinsiyetine dair sınırlı sayıda çalışma olmasına rağmen aktif askeri personeli hedef alan çalışmaların kısıtlı olduğu görülmektedir. Ayrıca değişkenler arasındaki ilişkide lidere duyulan güvenin aracı etkiye sahip olması beklenmektedir. Ancak, bu çalışmanın yapıldığı tarih itibarıyla liderlik tarzı-astların performansı-lidere duyulan güven ve liderin cinsiyeti değişkenlerinin görgül bir araştırma deseni içerisinde inceleyen bir araştırmaya rastlanılmamış olması araştırmanın en önemli sorunsallarından birisini oluşturmaktadır.Bu çalışmanın temel amacı; Rol Uyum Teorisinden hareketle, liderlik tarzı- performansı ilişkisinde liderin cinsiyetinin düzenleyicilik rolü, lidere duyulan güvenin de aracılık rolü olup olmadığını ortaya koymaktır. Ayrıca lidere duyulan güvenin aracılık etkisinin, liderin cinsiyeti tarafından düzenlenip düzenlenmediği test edilecektir. Liderlik tarzı olarak dönüştürücü ve etkileşimci liderlik bağımsız değişken, performans çıktısı olarak görev performansı ve bağlamsal performans bağımlı değişken, lidere duyulan güven aracı değişken ve liderin cinsiyeti de düzenleyici değişken olarak ele alınmıştır. Değişkenlere ilişkin oluşturulan hipotezler Kara Kuvvetlerinde görev yapan aktif askeri personel üzerinde test edilmiştir. Veriler, Ankara' da görev yapan toplam 261 kişilik bir örneklemden toplanmıştır. Yapılan analizlerde kontrol değişkeni olarak cinsiyet, yaş, tecrübe, mevcut birlikte çalışma süresi, liderle çalışma süresi ve liderin cinsiyeti kullanılmıştır. Toplanan veriler için geçerlilik ve güvenilirlik analizi yapılmış, hipotezler hiyerarşik regresyon analizi ile test edilmiştir.Analizler sonucunda dönüştürücü liderliğin astların görev performansını ve bağlamsal performansı olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir. Ancak etkileşimci liderliğin görev performansına etkisi istatiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. Ayrıca lidere duyulan güvenin hem görev performansını hem de bağlamsal performansı olumlu yönde etkilediği ortaya konulmuştur. Lidere duyulan güvenin aracılık etkisi test edilerek, lidere güvenin dönüştürücü liderlik-görev performansı ve bağlamsal performans ilişkisinde tam aracı; etkileşimci liderlik-bağlamsal performans ilişkisinde de kısmı aracı etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Liderin cinsiyetinin dönüştürücü liderlik ile görev performansı, bağlamsal performans ve lidere duyulan güven üzerine etkilerini düzenlediği raporlanmıştır. Ayrıca dönüşümü liderlik-görev performansı ve bağlamsal performans ilişkisinde lidere duyulan güvenin aracı etkisinin de liderin cinsiyetine göre değiştiği tespit edilmiştir.

As a result of increase in women participation to workforce, number of women in leader position is increasing. However, there is limited amount of research about issue in literature. Therefore, there is a need to explain that effects of male and female leaders' on subordinates' performance are different or not.Researchers claimed that managerial abilities of female leaders are better than their male counterparts. On the other hand, effect of leader's on subordinates depends on consistency between gender role expectation and leader's behaviors. It is expected from leaders who work in a male dominant environment, indicating masculine leadership behavior. However, because of gender role expectation, female leaders with masculine leadership style will influence their subordinates negatively. Thus, there need to clear understanding about effect of female leader in male dominant organizations like military. In literature there are limited number of studies examined leadership style-performance-trust in leader-leader's gender, but there is no study investigate the relationship between these variables on military work setting. The main purpose of this study is to investigate the moderating effect of leaders' gender on leadership style and performance. Moreover, trust in leaders will be examined as a potential mediator on leadership style and performance relationship. In this study, transformational and transactional leadership were our independent variables; task and contextual performance were independent variables. Morover trust in leader was mediator and leader's gender was moderator in the research model. We tested our hypothesis on 261 active duty Land Force personnel from Ankara. In the analysis, gender, age, tenure, organizational tenure, relationship tenure and leader gender were used as control variables. The validity and reliability analyses of the scales were conducted. We utilized, Pearson correlation and regression analyses to test the research hypotheses. Also, moderating role of the leader's gender and mediating role of trust in leader were tested.The study results indicated that transformational and leadership has effects on task and contextual performance. Moreover, these relationships were mediated by trust in leader. However transactional leadership has effect on only contextual performance. We found that their trust in leader has full mediating role on relationship between transformational leadership and task and contextual performance; partial mediating role on relationship between transactional leadership and contextual performance. Furthermore, it was found that leader's gender has the moderating effect on the relationship between transformational leadership-performance and trust in leader relationships. Moreover, we found that mediating effect of trust in leader on transformational leadership - performance relationship depends on leader's gender.