Sosyal ve beşeri sermayenin karar verme davranışı ile ilişkisi: Bilişim sektöründe görgül bir araştırma

Abstract

Bireyler karşılaştıkları problemlere çözüm bulmak için hem deneyimlerinden hem de sosyal ilişkilerinden faydalanarak kendileri açısından en etkin kararı vermeye çalışırlar. Benzer şekilde, yöneticiler de kendi sosyal ve beşeri birikimlerinden faydalanarak organizasyonları için doğru tercihler yapma ve etkin kararlara ulaşma amacı güderler.Literatürde karar verme davranışında sosyal ve beşeri etkiye ait daha önceki çalışmalara bakıldığında, karar veren kişinin sahip olduğu bilgi ve birikim (tecrübe); kararın rasyonalitesi ve rasyonel karar tercihleri; sınırlı seçenekler arasından en etkin karar tercihleri gibi karar davranışlarının kendisine odaklanıldığı görülmektedir. Sosyal ve beşeri sermaye konuları hakkındaki literatür de bu kavramların farklı acılardan ele alındığını göstermektedir. Sosyal sermayenin ekonomik hayata etkisi, sahip olunan beşeri ve sosyal ilişkilerin bilgiye erişim ve yeni bilgi yaratmadaki rolü, ve bu tur ilişkilerin boyut, yön, nitelik gibi çeşitli yönleriyle çalışılması incelenen konular arasındadır.Bu çalışmanın amacı, hızlı ve değişken bir sektör olarak bilinen bilişim sektöründeki üst düzey yöneticilerin, karar verme davranışlarındaki sosyal ve beşeri sermaye etkisini anlamaya çalışmak ve karşılaşılan çeşitli durumlarda yöneticilerin karar tercihlerini ortaya çıkarmaktır. Yöneticilerin karar vermesi gereken durumlar, rutin ve rutin olmayan, sorun türleri için programlanmış veya programlanmamış, karar türü açısından da kurumsal – stratejik, yönetsel – operasyonel kararlar olarak ve sosyal sermayenin boyutları açısından içsel – dışsal, yatay – dikey, mikro – makro, güçlü – zayıf ilişki şeklinde tanımlanmaktadır. Beşeri sermaye ise, bireyin (yöneticilerin) tecrübe ve deneyimleri ile sahip oldukları yetenekler olarak betimlenmektedir. Bu araştırmada, karar verme davranışında sosyal ve beşeri sermaye etkilerinin incelenmesi amacıyla nicel bir çalışma yapılmış ve ilgili ağ düzeneğinde aktörlerin merkezilik konumları (merkezde veya merkezden uzakta olmaları) belirlenmiştir. Daha sonra ise karar davranışlarındaki tercihleri derinlemesine analiz yapabilmek amacıyla yarı – yapılandırılmış görüşme tekniği aracılığıyla nitel bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Yapılan bu çalışma ile gündelik hayatta sık sık karşılaşılan ekonomik hayattaki sosyal ilişkilerin karar davranışına etkisini daha iyi anlamlandırmak ve literatüre katkı sağlamak amaçlanmıştır. Ayrıca yeni araştırmacılar için karar verme davranışında yerleşik ilişkilerin sınırları belirlenmiş, değişkenlerini daha iyi izole etmeleri ve karar verme davranışına ilişkin modeller geliştirebilmelerine yardımcı olmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Sosyal sermaye, beşeri sermaye, karar verme, sosyal ağlar, bilişim sektörü

To find solutions to the problems they encounter, individuals try to make the most effective decision that is in their best interests by employing their individual experiences and social relations. Similarly, managers aim to make the right choices and effective decisions that are in the best interests of their organizations by using their social and human capital.Examination of the literature on the impact of social and human capital on decision making indicates that previous studies focus on various aspects of decision-making behavior, such as the knowledge and experience of the decision maker, the rationality of decision, rational decision preferences, and the most effective choice preferences among limited number of decision options. Examination of the literature on social and human capital also indicates that previous studies investigate different aspects of these concepts. Among the topics investigated are the impact of social capital on economic life, on the access to information, on creating new information, and the dimensions, directions, and qualifications of social capital relations.The aim of this study is to understand the effects of social and human capital in decision making behavior of senior top managers in the fast changing IT sector and to identify their decision choices in the face of different circumstances (e.g., routine vs. non-routine), different problems (e.g., programmed vs. non-programmed), different type of decisions (e.g., corporate-strategic vs. managerial-operational), and different dimensions of social capital (e.g., internal-external, horizontal-vertical, micro-macro, and strong-weak). Human capital is defined by individual's (managers') experiences, practices and skills.To achieve the above study aim, a quantitative study was carried out and the centralized position of actors (e.g., at the center or far from the center) in the relevant network mechanism was determined. Following this quantitative study, a qualitative study was carried out through semi-structured interviews in order to conduct an in-depth analysis of decision making behavior preferences. This study contributes to the literature by providing a better understanding of the impact of social relations on decision-making and determining the boundaries of established relationships in decision-making behaviors under different circumstances as described above, which should help new researchers better define their study variables and develop research models related to decision-making behavior.Key Words: Social capital, human capital, decision making, social network, information technology sector