Beliren yetişkinlikte algılanan ebeveynlik stili ve ilişki doyumu arasındaki ilişkide kişilik özelliklerinin aracı rolü

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye'de 19-26 yaş arasında karşı cinsle romantik ilişkisi olan (flört, söz, nişan) beliren yetişkinlerin algıladıkları ebeveynlik stilinin doğrudan ve kişilik özellikleri aracılığıyla ilişki doyumlarını ne ölçüde yordadığı incelenmiştir. Araştırmanın verileri, karşı cinsle en az 6 aydır devam eden romantik bir ilişkisi olan 19-26 yaş arasındaki 417 beliren yetişkinden toplanmıştır. Katılımcılara yaş, cinsiyet, devam eden ilişkinin süresi ve yaşadığı romantik ilişkinin türü bir kişisel bilgi formuyla birlikte sorulmuştur. Bunun yanında Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi, her iki ebeveyn için ayrı uygulanan Çocuk Yetiştirme Stilleri Ölçeği, İlişki Doyumu Ölçeği verilmiştir. Veriler, araştırmanın amaçlarına göre bağımsız örneklem t-testi, Pearson Korelasyon Katsayısı ve regresyon temelli bootstrap yöntemi kullanılarak değerlendirilmiştir. Bu araştırmada, beliren yetişkinlerde algılanan ebeveynlik stili, kişilik özellikleri, romantik ilişki doyumu cinsiyete göre incelendiğinde, duygusal dengesizlik ve ilişki doyumu dışında kalan tüm ölçek ve alt boyutlar arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Araştırma sonuçlarına göre, anneden algılanan kabul/ilgi/sevginin, deneyime açıklık dışındaki tüm kişilik özellikleri üzerindeki etkisi anlamlıdır. Babadan algılanan kabul/ilgi/sevgi ise duygusal dengesizlik dışındaki kişilik özelliklerini pozitif yordamaktadır. Anneden ve babadan algılanan sıkı denetim/kontrolün duygusal dengesizlik üzerindeki etkisi anlamlı bulunmuştur. Araştırma kapsamında incelenen modellerde deneyime açıklık ve duygusal dengesizlik ilişki doyumunu yordamaktadır. Anneden algılanan kabul/ilgi/sevgi ile ilişki doyumu arasındaki ilişkide duygusal dengesizlik; babadan algılanan kabul/ilgi/sevgi ile ilişki doyumu arasındaki ilişkide duygusal dengesizlik ve deneyime açıklık kişilik özelliklerinin aracılık etkilerinin anlamlı olduğu görülmüştür. Anne ve babadan algılanan sıkı denetim ve kontrolün ilişki doyumu üzerindeki doğrudan ve toplam etkilerinin istatistiksel olarak anlamsız olduğu ve bu ilişkilere kişilik özelliklerinin aracılık etmediği görülmüştür.

In this research, to what extent the perceived parenthood style of emerging adults who are involved in a romantic relationship with the opposite sex (flirt, dating, engagement) in Turkey between the ages of 19-26 directly and via personality traits predict relationship satisfaction is studied.The data of the study was gathered from 417 emerging adults between the ages of 19-26 who are in a romantic relationship with the opposite sex for at least 6 months. Participants were asked about their age, sex, the duration of their continuing relationship and the type of the relationship they have via a personal information form. Besides, they were given a personality test based on adjectives, Child Raising Styles Scale which is applied separately to the father and the mother and Relationship Satisfaction Scale. Data was evaluated implementing independent sampling t-test, Pearson Correlation Coefficient and Bootstrap based on Regression according to the objectives of this study. In this study, when the perceived parenthood style of emerging adults, personality traits and romantic relationship satisfaction were examined according to sex, no meaningful difference between all scales and sub-dimensions that are outside of emotional instability dimension and relationship satisfaction. The effect of acceptance/care/love that is perceived from the mother over all personality features except the openness to experience is considered meaningful. When the effect of acceptance/care/love perceived from the father over personality traits examined, it is observed that it has a positive effect on agreeableness, conscientiouness, extraversion and openness to experience and a negative effect on emotional instability. The effect of strict supervision/control perceived from the mother over agreeableness is negative and ıts effect over emotional instablity is positive. The effect of strict supervision/control perceived from the father is considered meaningful only on emotional instability amongst personality features. In models examined in context of the research, openness to experience and emotional instability is seen to perceive the relationship satisfaction in emerging adults. According to the results of mediation analysis of personality features in the relationship between acceptance/care/love perceived from the mother and relationship satisfaction in emerging adulthood, the mediation effect of emotional instability between acceptance of emerging adults which is perceived from the mother and relationship satisfaction is revealed to be statistically important. According to the results of regression-based bootstrapping analysis which is carried out to test the mediation of personality features in the relationship between acceptance/care/love perceived from the father and relationship satisfaction in emerging adulthood, the mediation effects of emotional instability and openness to xperience are seen to be statistically important. Yet, the direct effects of acceptance perceived from the father and the mother on relationship satisfaction are found to be statistically unimportant. The direct and total effect of strict supervision and control on relationship satisfaction is seen to be statistically unimportant and that the personality features are not mediating this relationship.