Ormanardı araştırma ve uygulama sahası topraklarının mesafeye bağlı değişkenliğinin modellenmesi ve haritalanması

Abstract

Günümüzün en büyük sorunlarından biri toprak gibi yenilenemeyen doğal kaynakların tükenmesidir. Bu çalışmanın amaçları; yaklaşık 67 ha genişliğindeki Bingöl Üniversitesi araştırma ve uygulama arazisinin fiziksel ve kimyasal özelliklerinin belirlenmesi, mesafeye bağlı değişkenliklerinin modellenmesi ve haritalanmasıdır. Çalışma alanında tanımlanan tipik toprak profiline göre Ap-Bt-CB ve C şeklinde bir horizon dizilimine sahip olan topraklar Toprak Taksonomisine göre Mollisol olarak sınıflandırılmışlardır. Çalışma alan 100x100 m genişliğinde gridlere ayrılmış ve gridlerin köşe noktalarından toplam 64 noktada0-30cm derinliğinden toprak örnekleri alınmıştır. Daha kısa mesafelerde toprak özelliklerindeki değişkenliği analiz edebilmek ve semivariogramları modelleyebilmek amacı ile 5, 25 ve 60 m ara mesafelerden 24 adet daha toprak örneği alınmıştır. Toprak analizi sonuçlarına göre çalışma alanı toprakları kireçsiz, pH ve tuzluluğu düşük, organik madde düzeyi iyi, yarayışlı potasyum konsantrasyonu fazla iken yarayışlı fosfor konsantrasyonu ise az olduğu belirlenmiştir. Çalışmada kil, silt, kum, kireç, organik madde(OM), elektriksel iletkenlik (EC), yarayışlı potasyum (K2O), yarayışlı fosfor (P2O5), kalsiyum ve magnezyum (Ca+Mg), katyon değişim kapasitesi (KDK), değişebilir sodyum (Na) ve pH değerlerinin mesafeye bağlı değişimi hesaplanmış ve alansal değişimleri modellenerek haritalanmıştır. Elde edilen veriler hem klasik istatistik hem de jeoistatistik kullanılarak değerlendirilmiştir. Değişkenliğin göstergelerinden biri kabul edilen varyasyon katsayısı (VK) değeri en yüksek toprak özelliği (%63,6) ileP2O5 iken en düşük VK %2,98 ile pH olduğu belirlenmiştir. Yarayışlı P2O5'in bu denli yüksek değişkenlik göstermesi çalışma alanında önceden gerçekleştirilen tarım faaliyetleri ile araziye uygulanan ve bitkisel üretimle kaldırılan miktarları olduğu düşünülmektedir. Belirlenen her bir toprak özelliği için semivariogramlar oluşturulmuş ve uygun modeller çapraz değerlendirme sonucu belirlenerek krigleme haritaları oluşturulmuştur. Çalışma alanında kuzey-batıdan güney-doğuya gidildikçe kum içeriği ve pH değerinin de artığı görülmüştür. Uzaysal modelleme sonuçlarına göre, kireç, OM, EC, K2O,P2O5, Ca+Mg ve Na kuvvetli uzaysal bağımlılık gösterir iken, pH orta derecede uzaysal bağımlılık göstermiştir.

One of the biggest problems today is the depletion of non-renewable natural resources such as soil.The objectives of this study; Determination of physical and chemical properties of about 67 ha wide land Bingol University research and practice, the distance-dependent variability modeling and mapping.According to the typical soil profiles identified in the study area in the form of Ap-Bt-CB and C soils are classified as having a horizon lineup Mollisol according to Soil Taxonomy.Workspace 100x100 m soil samples from a depth of 0-30cm total of 64 points in the corners and grid points to the grid were separated.Shorter distances to analyze the variability in soil characteristics and the aim to model the semivariogram 5, 25 and 60 m more soil samples were taken from 24 intermediate distance.Soil analysis of soils According to results of studies lime, pH and salinity is low, a good level of organic matter, available potassium concentrations than when it was determined that the concentration of available phosphorus less.On the clay, silt, sand, lime, organic matter (OM), electrical conductivity (EC), available potassium (K2O), available phosphorus (P2O5), calcium and magnesium (Ca + Mg), cation exchange capacity (CEC), subject to change sodium (Na) and pH values of calculated changes depending on the distance and spatial modeling changes have been mapped.The obtained data were analyzed using both classical statistics geostatistics. One of the variability of the indicators adopted by the coefficient of variation (VK) soils of the highest value P2O5 (%63.6) while the lowest VK was determined to be pH %2.98. It is thought that the plant-available form of P2O5 show such a high variability previously applied to land with agricultural activities conducted in the study area and the amount that was removed with vegetable production. Built semivariogram for each identified land property and appropriate models Krigla but maps were generated by determining the cross-evaluation results. In the study area north-west south-east hinterland sand content and the pH was no longer visible. According to the results of spatial modeling, lime, OM, EC, K2O, P2O5, Na and Ca + Mg show strong spatial dependence, while pH showed moderate spatial dependence.