Aile hekimliği asistanları, aile hekimleri ve uzman aile hekimlerinin online kılavuz kullanım tutum ve davranışları

Abstract

Giriş ve Amaç: Bireysel tecrübe ile karar verme davranışını içeren geleneksel tıp; sağlık alanında çalışmaların artması, yeni bilgi takibinin zorlaşması nedeniyle yerini kanıta dayalı tıp (KDT) uygulamalarına bırakmıştır. Kanıta dayalı tıp; hekimlerin karar verme aşamasında, mevcut en iyi kanıtların, hekim tecrübeleri ve hastanın seçimleriyle birlikte entegre edilmesi için oluşturulmuş bir yaklaşımdır. Hastaları, en doğru ve güncel bilgi ile değerlendirmek gerektiği için doğru ve kaliteli bilgi arayışında olmak bir alışkanlık olmalıdır. Bu tür kanıtlara ulaşmanın da en hızlı ve kolay yolu teknolojinin de etkisiyle online kaynaklardır. Çalışmadaki amacımız, aile hekimlerinin online kılavuz tutum ve davranışlarının tespit ederek, mevcut durumu ve gerekli ihtiyaçları ortaya çıkarabilmektir.Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya; Ankara merkez ilçelerinden olan Mamak, Çankaya ve Etimesgut'taki aile sağlığı merkezleri (ASM), Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi ve ortak mail grubu ile, aile hekimliği asistanları, aile hekimleri ve uzman aile hekimleri olmak üzere 102 kişi katıldı, formlardaki yanlış işaretleme nedeniyle 2 kişi çalışmadan çıkarılarak 100 kişi ile çalışmaya devam edildi. Katılımcılara hazırlamış olduğumuz 22 soruluk anket uygulandı ve veriler SPSS for Windows 20.0 programı ile analiz edildi. Gruplar arasındaki niteliksel verilerin karşılaştırılmasında Ki kare testi kullanıldı. Değişkenlerden herhangi birisi ordinal veri olduğunda ya da parametrik koşulları taşımayan gruplardaki korelasyon analizleri için Spearman korelasyon analiz testi kullanıldı. İstatistiksel anlamlılık için tip-1 hata düzeyi p<0.05 olarak belirlendi. Çalışmamız Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tıp Fakültesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulu'nun 16.03.2016 tarih ve 95 sayılı kurul kararı ile etik ve bilimsel açıdan uygun bulundu. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu'ndan yazılı izin alındı.Bulgular: Çalışmamıza 100 hekim katılmış olup; %36'sı (n=36) erkek, %64'ü (n=64) kadındır. Günlük bakılan ortalama hasta sayısı olarak en fazla hekim sayısı ile (%37), 41-60 hasta baktıklarını belirtmişlerdir. Katılımcı hekimlerin %82'si online kılavuz kullandıklarını belirtmişlerdir. Online kılavuz kullanan hekimlerin kullanma sıklıkları %31.1'i ayda 1-2 kez olarak bulundu. Hekimlerin baktıkları günlük ortalama hasta sayısı ile online kılavuz kullanma sıklıkları arasında önemsiz derecede negatif korelasyon mevcuttu ve bu sonuç istatistiksel olarak anlamlı değildi (r= -0.12 p=0.28). Hekimlerin meslekteki süreleri ile online kılavuz kullanma sıklıkları arasında önemsiz derecede negatif korelasyon olup, bu sonuç istatistiksel olarak anlamlı değildi (r= -0.024 p=0.83). Çalışmamıza katılan katılımcılarda uzmanlık eğitimi alanlar ile almayanlar arasında kılavuz kullanım yönünden oluşan farklılık istatistiksel olarak anlamlı bulunmadı (p=0.764). Hekimlerin %68.3 ile en sık bir hastayla ilgili problemle karşılaştıklarında online kılavuzları kullandıkları tespit edildi. Ulaşılan bilginin hastayla ilgili kararlarında değişiklik oluşturma durumuyla ilgili olarak; hekimlerin %74.4'ü (n=61) `bazen` olarak yanıt vermişlerdir. Hekimlerin en sık dahiliye, aile hekimliği ve pediatri konularında online kılavuz kullandıkları bulundu. Online kılavuz kullanmayan hekimlerin kullanmama nedeni olarak en fazla %66.7 ile mevcut basılı rehberleri kullandıkları bulundu. Katılımcı hekimlerin %36'sı; Türk Kardiyoloji Derneği Ulusal Kılavuzları, Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği kılavuzları ve Türk Toraks Derneği kılavuzlarını bazen takip ettiklerini belirtti. Bu ulusal kılavuzların birinci basamak sağlık uygulamalarına uygunluğu sorusunu hekimlerin %60'ı(n=60) `Evet` olarak cevaplandırdı. Hekimlere Türkiye'de aile hekimliğine yönelik kullandıkları kılavuz durumu sorusuna; %89'u (n=89) `hayır` olarak cevap verdi. Anketimize katılan hekimlerden, kanıta dayalı tıp uygulamalarının klinik tecrübeyi göz ardı ettiği düşüncesi sorusuna; %63'ü (n=63) `hayır` şeklinde yanıtlandırdı. Çalışmamızda online kaynak olarak en sık Pubmed (%87) kullanıldığı bulundu.Sonuç: Hekimlerin; poliklinik şartlarında, tıbbi karar verme sürecinde hızlı, güvenilir ve erişimi kolay kaynak kullanmaları önemlidir. Bu yüzden de ülkemizde ihtiyaca uygun, güncellenen, ulaşımı kolay veri tabanlarının oluşturulması ve tanıtımının sağlanması; bu konudaki açığın giderilerek birinci basamakta çalışan hekimlere geçerli kaynaklar sunulması gerekmektedir. Anahtar Kelimeler: kanıta dayalı tıp, online, veri tabanı

Introduction: Traditional medicine including the individual experience with decision-making behaviour, increasing the health studies, due difficult to track of new information, has given place to evidence-based medicine practices. Evidence- based medicine; at stage of decision making by physicians, is an approach that was created to be integrated with the physicians' experience and patients' elections. Searching accurate and quality information should be a habit to evaluate the patients with the most accurate and current evidence. The fastest and easiest way to achieve this kind of evidence, with the help of technology, are online sources. Our aim in this study, to identify family physicians' attitudes and behaviors of the online sources and reveal the current situation and necessities.Materıal and methods: 102 family medicine residents, family physicians and family medicine specialists participated in this survey from Ankara's central districts Mamak, Çankaya, Etimesgut and Ankara Atatürk Research and Training Hospital and family medicine mail group. Due to incorrect markings on the survey, 2 people were removed from the study and continued to work with 100 people. We applied 22-item questionnaire to participants and data were analyzed with SPSS for Windows 20.0 program. Chi-square test was used for the comparison of qualitative data between groups. Spearman correlation analysis was used for any ordinal data or the groups correlation analysis with the nonsporting parametric conditions. Accuracy rate was presumed p<0,05 when result was critizing. Our study was found ethical and established in 16.03.2016 by Yıldırım Beyazıt University School of Medicine Clinical Research Ethics Committee with the decision no 95. A written permission was taken by Public Health Agency Of Turkey.Results: In our study, 100 physicians participated and 36% (n = 36) were male, 64% (n = 64) were female. Looking at the average daily number of patients with the highest number of physicians (37%) indicated that they see 41-60 patients in a day. 82% of physicians indicated that they use online guidelines. The frequency of physicians' using online guidelines found as 31.1% at 1-2 times per month. There was insignificiant negative correlation at between the average daily number of patients and using online guidelines frequency was insignificant negative correlation and this result was not statistically significant (r = -0.12 p = 0.28). There was insignificiant negative correlation at between the profession time of physicians and using online guidelines, and this result was not statistically significant (r = -0.024 p = 0.83). In our study, among to be or not to be major of family medicine were not statistically significant (p = 0.764). About changing mind in the decision about the patient with reached the current information; 74.4% of the physicians (n = 61) have responded as `sometimes`. As the reason for not to use online guidelines found that they use existing printed guidelines with up to 66.7%. 36% of physicians said that they sometimes follow Turkish Society of Cardiology national guidelines, Turkey Endocrinology and Metabolism Society guidelines and Turkish Thoracic Society guidelines. 60% of physicians stated that those guidelines applicable at primary health care. 89% of physicians said that there isn't guidelines for family medicine in Turkey. 63% of physicians said that the evidence-based medicine doesn't ignore the physician experience. In our study, PubMed is the most used online resource (%87). Conclusion: In outpatient, during medical decision-making, it is important that to use fast, reliable and easy access to resources. Therefore, according to the needs of our country, it is necessary to establish and promotion updated, easily accessible guidelines. Also, by eliminating the deficit in this area, available resources should be provided to physicians working in primary care. Keywords: evidence-based medicine, online, database