Postmenopozal dönemdeki kadınlarda kemik mineral yoğunluğunu etkileyen bazı risk faktörlerinin ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırma; postmenopozal dönemdeki kadınların kemik mineral yoğunluğunu etkileyen bazı risk faktörlerinin ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesine yönelik tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırma örneklemini Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nin Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Polikliniği'ne başvuran araştırma kriterlerine uygun 172 kadın oluşturmaktadır. Araştırmada verilerin toplanmasında Bireysel Bilgi Formu, DSÖ Kırık Riski Değerlendirme Anketi (FRAX) ve SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği olmak üzere toplam üç form kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, ortalama, frekans, yüzde, ki-kare ilişki analizi ve sürekli değişkenler için korelasyon analizi yapılmıştır.Çalışma kapsamındaki kadınların yaş ortalaması 56.545.24 olup %51.2'si ilköğretim mezunu, %73.8'inin gelir getiren bir işte çalışmadığı, %75.6'sının evli, %91.3'ünün il merkezinde yaşadığı ve %62.2'sinin ekonomik durum algısının orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Kadınların %42.4'ünün KMY'si osteopenik, %29.1'inin normal, %28.3'ünün osteoporoz veya yerleşmiş osteoporoz şeklinde dağılım gösterdiği belirlenmiştir. Majör osteoporotik kırık riski yüzde ortalaması 5.153.47 iken, kalça kırığı riski yüzde ortalaması 0.901.45'dir.Çalışma kapsamında kadınlarda, kahve içimi, laktasyon süresi, boy kısalma durumu, ailede osteoporoz öyküsü ile kemik mineral yoğunluğu arasında bir ilişki olduğu belirlenmiştir (p<0.05).Kadınların yaşam kalitesi SF-36 toplam ölçek puan ortalaması 55.9221.07 olarak belirlenmiş olup, ölçek alt boyutlarının çoğunun puan ortalamasının orta düzeyde olduğu görülmektedir. Majör osteoporoz kırık riski ve kalça kırığı riski artıkça yaşam kalitesi düşmektedir (p<0.05). Bunun yanısıra lomber vertebra (LV1-4) ve femur boynu t-skorları artıkça yaşam kalitesi de yükselmektedir (p<0.05).Bu kapsamda, erken yaş döneminden itibaren kemik kütlesini artıracak ve kemik kaybını önleyecek davranışlar geliştirmeleri konusunda kadınlara eğitim ve danışmanlık yapılması, farkındalık düzeyinin artırılması önerilir.Anahtar kelimeler: Postmenopozal osteoporoz, yaşam kalitesi, risk faktörleri, hemşirelik

This study was implemented descriptively and methodologically in connection with evaluation of life quality and some risk factors, affecting bone mineral density of women during post menopausal period. Research population is composed of 172 women, who applied to Physical Treatment and Rehabilitation Polyclinic of Ankara Atatürk Training and Research Hospital and comply with the research critria. An overall of three forms, composed of Personal Data Form, WHO Fracture Risk Assesment Questionnaire (FRAX) and SF-36 Life Quality Index, were used during data collection in the research. Average, frequency, percentage, chi-square relation alayses and correlation analysis for permanent variables are employed during data assessment.It was determined that Average age of women within the study was 56.545.24, and 51.2 % of them were graduated from primary school, 73.8 % of them were not employed with a wage, 75.6 % of them were married, 91.3 % of them were living at the city center and 62.2 % of them has intermediate level economical perception. It was determined that KMY distribution of 42.4 % of the women was osteopenic, 29.1 % of them was normal, and 28,3 % of them was osteoporosis or residential osteoporosis. Whereas major osteoporosis fracture risk percentage is 5.153.47, femur fracture risk percentage average is 0.901.45.It is determined that there was a relation between bone mineral density and coffee consumption, lactation period, shortening height status, osteoporosis history in family for the women under study (p<0.05).Life quality of women SF-36 total scale point average was determined as 55.9221.07, and it was seen that point average of most of the sub-dimensions of the scale were at intermediate level. As major osteoporosis fracture risk and femur fracture risk increase, life quality decreases (p<0.05). Furthermore, as lumbar spine (LV1-4) and femur neck t-scores increase, life qulity also increases (p<0.05).In this respect, it is recommended to train and supervise women on developing behaviors, preventing bone loss and increasing bone mass, by early ages, and to incrase their awarenesses.Key Words: Postmenopausal osteoporosis, quality of life, risk factors, nursing