Hemşirelerin genetik danışmanlık rollerine ilişkin farkındalıkları ve yetkinliklerinin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma, hemşirelerin genetik danışmanlık rollerine ilişkin farkındalıkları ve yetkinliklerinin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır.Araştırmanın evrenini, GATA Eğitim ve Araştırma Hastanesinde çalışan 600 hemşire oluşturmaktadır. Araştırmaya katılmayı kabul eden ve ulaşılabilen 451 hemşire araştırma grubunu oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak; araştırmacı tarafından literatür incelemesi sonrasında geliştirilen anket formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde ise frekans, yüzde, Mann-Whitney U testi, Kruskall-Wallis testleri kullanılmıştır. Çalışmada anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak kabul edilmiştir.Çalışma kapsamında yer alan hemşirelerin yaş ortalaması 30.8±5.5'tir. Hemşirelerin %54.6'sıının bekar, %94.4'ünün lisans ve üzerinde eğitim aldığı, %87.1'inin servis hemşiresi olarak görev yaptığı belirlenmiştir. Hemşirelerin %57.7'sinin genetik konusunda bilgi aldıkları, %81.6'sının genetik bilimindeki gelişmeleri önemsediği, %32.6'sının ülkemizde genetik danışmanlık hizmetlerini yeterli bulmadığı tespit edilmiştir. Çalışmamızda hemşirelerin genetik bilgi testi puan ortalamalarının 8.25±2.65 (min=0, max=13) ve genetik hasatalıklar bilgi testi puan ortalamalarının ise 6.52±1.83 (min=0, max=10) olduğu belirlenmiştir. Yapılan analizlere göre, genetik bilimindeki gelişmeleri önemseyenlerin, hasta değerlendirme formunda genetik bilgileri kullananların, mevcut genetik danışmanlık hizmetlerini yeterli bulmayanların ve genetik danışmanlık yapmayı isteyenlerin genetik ve genetik hastalıklar bilgi puan ortalamalarının daha yüksek olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Bunun yanında lisans ve üzerinde eğitim alan hemşirelerde genetik hastalıklar bilgi puan ortalamasının, yoğun bakım deneyimi olan ve yönetici konumunda çalışan hemşirelerde ise genetik bilgi puan ortalamasının daha yüksek olduğu saptanmıştır (p<0.05). Bu araştırmada, hemşirelerin genetik danışmanlık rollerine ilişkin farkındalıkları ile yetkinliklerinin yeterli olmadığı saptanmıştır. Bu konuda mezuniyet öncesi ve sonrası eğitim programları ile hemşirelerin yetkin hale getirilmesi ve konuyla ilgili daha ileri çalışmaların yapılması önerilmektedir.

This research has been done descriptively in order to determine the awareness of the nurses regarding their genetic counselling roles and determination of their capacity.The sample of the research is constituted by 600 nurses working at Gülhane Military Medicine Faculty and Training and Research Hospital. 451 nurses have been reached due to the reasons such as not accepting to participate in the research and be on the maternity leave. The questionnaire form developed by the researcher after the literature examination has been used as the data collection tool. In the analysis of the data, frequency, percentage, Mann Whitney U test, Kruskall – Wallis test have been used. The significance level has been accepted as p<0.05. It has been determined that the average age of the nurses in the scope of the study is 30.8±5.5, 54.6 % are single, 94.4 have bachelors or above degree, 87.1 % work as service nurse, besides, it has been determined that 57.7 % of the nurses acquired knowledge about genetics in any term of their professional life, 81.6 % care about the developments in genetics science, and 32.6 % considers the genetics counselling services in our country as insufficient. It has been determined that the knowledge test average point of the nurses regarding their basic genetics knowledge is 8.25±2.65 and 6.52±1.83 regarding the genetic diseases. At the same time, the units that the nurses work, working statuses, their care about the developments in genetics science, their will whether or not they want to work as genetics counselors (p<0.05) the situation that the genetic counselling services are considered to be sufficient in our country and the inclusion of genetic diseases in the data collection form revealed that there is a significant relation among the average of the basic genetic knowledge test points (p<0.05). In the research, it has been seen thar the genetics knowledge of the nurses and their awaresness about genetic counseling and role responsibilities are insufficient. Therefore, it has been recommend that the nurses be made capable by the pre and post-graduation training programs and further research regarding the subject be done.