Eşleri cezaevinde olan kadınların yaşam durumlarının sosyal hizmet bakış açısı ile incelenmesi

Abstract

Yakınları cezaevinde olan kişilerin; ekonomik, psikolojik ve sosyal açıdan birçok soruna sahip oldukları bilinmektedir. Eşleri cezaevinde olan kadınlar, bu sorunları yaşayan mahkûm yakınlarının başında gelmektedir. Türkiye'de mahkûm yakınları ile ilgili yapılmış az sayıda çalışmaya rastlanmıştır. Bu nedenle bu çalışma, literatüre katkı sağlamak ve eşleri cezaevinde olan kadınların yaşam durumlarıyla mevcut sorun ve ihtiyaçlarını belirleyerek, ilgili sosyal politikaların oluşmasına rehberlik edebilmek amacıyla hazırlanmıştır. Çalışma, nitel araştırma yaklaşımıyla tasarlanmıştır. Çalışma kapsamında, İstanbul ve Ankara illerinde yaşayan ve eşleri cezaevinde olan toplam 17 kadın ile derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Görüşmecilere kartopu örnekleme yöntemiyle ulaşılmıştır. Görüşmelerde eşleri cezaevinde olan kadınların; çocukluk yaşamları, evlilik süreçleri, evlilik yaşamları, eşlerinin suça karışma süreçleri, eşlerinin cezaevine girmesi sonrası yaşamlarında meydana gelen değişimler ve ne tür hizmetlere ihtiyaç duydukları hakkındaki görüşleri alınmıştır. Görüşmecilerin çoğunluğu ilkokul mezunu ya da hiç okula gitmemiş kişilerdir. Birçoğu çalışmamakta ve devletten aldıkları sosyal yardımlarla geçinmektedirler. Çoğu görüşmecinin ekonomik durumu, eşlerinin cezaevine girmesinden önce iyi değildir, ancak eşlerinin cezaevine girmesi ile birlikte daha da kötüleşmiştir. Birçok görüşmeci, eşinin cezaevine girdiği ilk dönemde psikolojik açıdan sorunlar yaşadığını, ancak zamanla özellikle de çocukları olduğu için kendilerini toparladıklarını ifade etmişlerdir. Görüşmecilerin birçoğu eşlerini iyi özellikleri ile tanımlamaktadırlar, ancak çoğunun evliliğinde; aldatma, alkol-madde kullanımı, eş sorumsuzluğu, şiddet gibi ciddi yapısal problemler mevcuttur. Görüşmeciler açısından eşlerini cezaevinde ziyaret etmek; ekonomik açıdan maliyetli, ulaşım açısından zorlayıcı ve psikolojik açıdan yıpratıcıdır. Görüşmeciler, eşleri cezaevinde olduğu için toplum içerisinde bir kadın olarak çeşitli zorluklarla karşılaştıklarını ifade etmişlerdir. Görüşmecilerin eşlerinin yokluğu sürecindeki destek mekanizmaları; çocukları, aileleri, eşlerinin aileleri, arkadaşları ve devlettir, ancak hiçbirisi aldığı desteği yeterli görmemektedir. Görüşmecilerin ekonomik ve psikolojik açıdan daha fazla desteklenmeye ihtiyacı vardır. Görüşmecilerin geleceğe dair en temel beklentileri eşlerine kavuşmak ve sorunların olmadığı yeni bir hayata başlamaktır.

Prisoners' families are known to have many economical, psychological, and social problems. Wives of imprisoned men are the leading ones within the family having such problems. Few studies, conducted in Turkey regarding prisoners' families, are encountered in the literature. Therefore, the present study aims to contribute to the literature and be a guidance for the development of related social policies by pointing out the current issues, needs, and the life situations of the wives of imprisoned men. The study is designed with a qualitative research approach. In depth interviews are done with 17 women in total, all being wives of imprisoned men, living in İstanbul and Ankara. The interviewees are reached by the use of the snowball method. In the interviews, the interviewees' childhood experiences, marriage period, married life, spouses' interference with crime, life changes after the incarceration, social work needs are discussed.Majority of the interviewees are either primary school graduate or unschooled people. Many of them do not work and live on with the social aids given by the state. Economic conditions of many interviewees had not been good before their spouses' incarceration, but have gotten even worse after the incarceration. A good few interviewees had psychological difficulties right after the incarceration, but they have gotten better by time especially for their children. Many of the interviewees define their spouses' with good traits and none of them think of divorcement even though they have serious structural problems such as deception, alcohol-substance abuse, spouse irresponsibility, violence in their marriage. According to the interviewees, visiting their spouse in prison is economically costly, transportationwise hard, and psychologically wearing. Interviewees have stated that they had been facing several difficulties as a women within the society because of having an imprisoned spouse. Children, family, spouses' family, friend and state are the support mechanisms for the interviewees during absence of their spouse, even though none of them see themselves with sufficient support. Respondents are required to have more economical and psychological support. The main expectations of the respondents from the future are coming together with their spouse and starting a new life without issues.