Bingöl ekolojik koşullarında bazı adi fiğ (Vicia sativa L.)hat ve çeşitlerinin verim ve bazı tarımsal özelikllerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma

Abstract

Bingöl kuru şartlarında 2014 yılında yürütülen bu çalışma ile Adi Fiğ (Vicia sativa L.) bitkisinin verim ve bazı tarımsal özellikleri incelenmiştir.Çalışmada bitki materyali olarak 21 adet adi fiğ (Hat-1, Hat-2, Hat-7, Hat-8, Hat-13, Hat-17, Dicle, Görkem, Kral kızı, Alper, Soner, Selçuk, Cumhuriyet, Kubilay, Gap-61721, Gap-2604, Gap-2490, Gap-59998, Uludağ, Özveren, Alınoğlu) hat ve çeşidi kullanılmıştır. Araştırma tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. İncelenen bazı özellikler arasında (baklada tohum (P≤0.05), bitki boyu, kes verimi, tane verimi, hasat indeksi, ham kül, ham protein ve NDF(P≤0.01)) istatistiki olarak önemli farklılıklar saptanmıştır. Araştırmada; bitki boyu, yaş ot verimi, kuru ot verimi, bitkide bakla sayısı, bitkide tohum sayısı, baklada tohum sayısı, bitkide tohum ağırlığı, bitkide kes ağırlığı, kes verimi, tane verimi, bin tane ağırlığı, hasat indeksi, ham kül ve ham protein oranı, NDF ve ADF gibi özellikler incelenmiştir.Araştırma sonucunda; çeşitlerin bitki boyları 27,87-52,47 cm, yaş ot verimi 504,83-932,53kg/da, kuru ot verimi 92,67-217,80 kg/da, bitkide bakla sayısı 5,57-15,77 adet, bitkide tohum sayısı 22,77-74,67 adet, baklada tohum sayısı 3,01-5,551 adet, bitkide tohum ağırlığı 2,20-8,85 g, bitkide kes ağırlığı 9,61-19,9 g, kes verimi 42,27-215,73 kg/da, tane verimi 9,73-44,73 kg/da, bin tane ağırlığı 33,90-48,13, hasat indeksi %8,20-23,60, ham kül oranı %13,58-9,62, ham protein oranı %17,32-13,53, NDF %45,74-33,57 ve ADF %34,25-27,25 arasında belirlenmiştir. Bitki boyu, yaş ot verimi ve kuru ot verimi Dicle çeşidinde, bitkide bakla sayısı, NDF ve ADF Kral kızı çeşidinde, bitkide tohum sayısı, tohum ağırlığı ve bitkide kes ağırlığı Uludağ çeşidinde, baklada tohum sayısı Gap-2604 hattında, kes verimi Soner çeşidinde, tane verimi Selçuk çeşidinde, bin tane ağırlığı Gap-2490 hattında, hasat indeksi Hat-8, ham kül Gap-59998 hattında, ham protein Görkem, çeşitlerinden en yüksek değerler elde edilmiştir.Bitki boyu ile kes verimi arasında önemli ve olumlu; yaş ot verimi ile kuru ot verimi, bitkide bakla sayısı ve bitkide tohum; bin tane ağırlığı ile kes verimi; tane verimi ile bin tane ağırlığı ve hasat indeksi; kes verimi ile tane verimi ve bin tane ağırlığı arasında önemli ve olumlu; kes verimi ile hasat indeksi arasında önemli ve olumsuz ilişkiler saptanmıştır.Bu çalışma sonuçlarına göre, Dicle ve Uludağ çeşitlerinin Bingöl'e benzer ekolojiler için uygun olduğu kanaatine varılmıştır.

With this study, yield and some agronomical characteristics of some common vetch (Vicia sativa L.) were investigated under dry conditions of Bingol during the 2014 growing season.In the study, 21 different common vetch lines and varieties (Hat-1, Hat-2, Hat-7, Hat-8, Hat-13, Hat-17, Dicle, Gorkem, Kral kizi, Alper, Soner, Selcuk, Cumhuriyet, Kubilay, Gap-61721, Gap-2604, Gap-2490, Gap-59998, Uludag, Ozveren, Alınoglu) were used as plant material. Research was established as a randomized complete block experimental design with three replications.The results of variance analyses showed that there were statistically significant differences among some characters (seed number per pod (P≤0.05), plant height, straw yield, seed yield, harvest index, crude ash, crude protein and NDF (P≤0.01)). In the study; several hay quality traits such as plant height, green herbage yield, dry herbage yield, pod number per plant, seed number per plant, seed number per pod, seed weight per plant, straw weight per plant, straw yield, seed yield, 1000 grain weight, harvest index, crude ash ratio, crude protein ratio, neutral detergent fibre (NDF) and acid detergent fibre (ADF) were analyzed.Research; plant height of the lines and varieties from 27.87 to 52.47 cm, green yield 504,83-932,53 kg-1, dry matter yield 92.67 to 217.80 kg-1, pod number per plant 5.57 to 15.77, seed number per plant 22.77 to 74.67, seed number per pod 3.01 to 5.55, seed weight per plant 2.20 to 8.85 g, straw weight per plant 9.61 to 19.9 g, straw yield 42.27 to 215.73 kg da-1, seed yield 9.73 to 44.73 kg da-1, 1000 seed weight 33.90 to 48.13 g, harvest index 8.20-23.60%, crude ash ratio 13.58-9.62%, crude protein ratio 17.32-13.53%, NDF 45.74-33.57% and ADF 4.25-27.25% were obtained. Dicle variety was determinate to the highest plant height, green yield and dry herbage yield. Others; pod number per plants, NDF and ADF (Kral kizi), seed number and straw weight per plant and straw weight (Uludag), seed number per pods (Gap-2604), straw yield (Soner), grain yield (Selcuk), 1000 seed weight (Gap-2490), harvest index (Line-8), crude ash (Gap-59998), crude protein (Gorkem), respectively.The Plant height was correlated positively and significantly with the straw yield, Moreover, the green yield was associated significantly and positively with dry herbage yield; The pod number per plants with seed number per plant; 1000 seed weight with straw weight per plant; seed yield with 1000 seed weight and harvest index; straw weight with seed yield and 1000 seed weight; straw weight not with harvest index.Based on this study, Dicle and Uludag varieties were determined the best genotypes for Bingol and similar ecological regions.