Değişik depresyon tiplerinde ve sağlıklı deneklerde karşılaştırmalı olarak deksametazon supresyon testi

Abstract

Bu çalışma, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Psiki yatri AnaMlim Dalı'na müracaat etmiş bulunan, ayaktan ya da yatanı 1. 25-71 (Ort: 45. 05) yaşları ar asında, 0.07 -30 (0rt:6.66) yıl hastalık süresi olan 19 Major Depresyon (7 erkek, 12 kadın); 2. 18-34 (Ort:26.06) yaşları arasında, 0.33-16 (Ort: 5. 49) yıl hastalık süresi olan 15 Şizofrenik Depres yon (6 erkek, 9 kadın); 3. 22-55 (0rt:38.82) yaşları arasında, 0.21-30 (Ort: 8. 91) yıl hastalık süresi olan 34 Nörotik Depresyon (5 erkek, 29 kadın);-57- 4. 20-25 (Ort:22.96) yaşları arasında, 24 intörn doktordan oluşan sağlıklı kontrol (16 erkek, 8 kadın); grubları üzerinde deksametazon supresyon testinin uygulanması ile yapılmıştır. Her denek grubunun, rutin kan tetkikleri,hemogram, fizik muayeneleri, EEG leri değerlendirilmiş, yanlış pozi tif ya da yanlış negatif sonuç verebilecek bulgusu olan lar çalışma dışı bırakılmışlardır. Major Depresyon, Ş iz of r enik Depresyon ve Nörotik Depresyon tanıları, DSM-III VE IOD-9 tanı ve hastalık se yir kriterleri kullanılarak konulmuştur. Deksametazon supresyon testi (DST),test öncesi saat:23.00'te kan örneğinin alınmasını takiben 1 mg.dek- sametazonun peroral verilmesi ile başlatılmış ve ertesi gün saat: 16. 00 ve 23.00'te post-deksametazon kan örnekle rinin alınması ile tamamlanmış t ir, Al man kan örneklerin den kortizol konsantrasyonları RIA tekniği ile ölçülmüş tür. Post-deksametazon 5 ııg/dl ve üzerinde kortizol değeri supresyondan kaçış ya da nonsupresyon olarak değerlendi rilmiştir. Her grup için test sonuçlarını şöyle özetlemek mümkündür : Çalışmaya alınan 19 Major Depresyonlu hastanın pre -deksametazon olarak saat: 23. 00' t eki kontrolda 18' i (% 94.74), post-deksametazon olarak saat:16.00'daki kont rolda 14» ü (% 73.68) ve saat: 2 3. 00' teki kontrolda 16 «sı {% 84.21) supresyondan erken kaçış (nonsupresyon) gös termiştir. Bu hastaların ortalama serum kortizol konsant--58- rasy onları, pre-deksametazon 13.65 + 8.52 ug/dl, post-dek sametazon saat:16.00'da 10.13 + 7.02 ug/dl ve saat:23.00,te 11.37 + 9.17 ug/dl olarak bulunmuştur. 15 Şizofrenik Depresyonlu hastadan,pre-deksameta- zon olarak saat: 23. 00 'teki kontrolda 13*ü (% 86. 67), post- deksametazon olarak saatzlö.OO^dakl kontrolda 8' i (% 53.33) ve saat: 23. 00' teki kontrolda 11' i (% 73.33) supresyondan erken kaçış göstermiş t ir. Bu hastaların ortalama serum kor- tizol konsantrasyonları ise pre-deksametazon 12.63 + 7.32 ug/dl, post-deksametazon saat: 16. 00' da 7.96 + 7.79 îıg/dl ve saat: 23.00'te 9.31 + 8.97 ug/dl olarak bulunmuştur. 34 Nörotik Depresyonlu hastadan, pre-deksametazon olarak 23. 00' teki kontrolda 15 'i (% 44.11) »post-deksame- tazon saat:l6.00'da l'i (% 2.94) ve saat:23.00*te 2'si {% 5.88) supresyondan erken kaçış göstermiş tir. Bu hastala rın ortalama kortizol konsantrasyonları ise şöyledir? Pre-deksametazon 5.87 + 4.60 ug/dl, post-deksametazon saat: 16.00'da 1.68 + 1.42 ug/dl ve saat:23.00'te 1.82 + 1.52 ug/dl dir. 24 Sağlıklı Kontrol deneğinin, pre-deksametazon olarak saat:23.0Q'te 12'si (% 50.00), post-deksametazon olarak saat:16.00'da 3'ü (% 12.50) ve saat:23.O0»te 2'si (% 8.33) supresyondan erken kaçış göstermiştir. Normallerin-59- ortalama kortizol konsan trasyonları,pre-deksametazon saat:23.00*te 7.75 + 6.06 jig/dl,post-deksametazon saat: 16.00'da 2.96 + 2.79 )ig/dl ve saat:23.00' te 2.49 + 1.48 ug/dl olarak bulunmuştur. Bu bulgular, depresif semptomatolojinin ön planda olmasına rağmen, Major Depresyon, Şizofrenik Depresyon ve Nörotik Depresyon gruplarında biyolojik yönden farklı mekanizmaların olduğunu düşündürmektedir. Muhtemelen, Major Depresyon' da noradrenalin, Şizofrenik Depresyon1 da dopamin ve Nörotik Depresyon'da da serotonin azlığı rol oynamaktadır.