Dual enerji kantitatif bilgisayarlı tomografi yöntemiyle normal popülasyonda kemik mineral dansite ölçümü

Abstract

ÖZET Direk röntgenogramların kemik kaybını saptamada sensitivitelerinin düşüklüğü nedeniyle iskelet sistemini kantitatif olarak incelemek amacıyla birçok yöntem geliştirildi. Bu yöntemlerden en çok klinik kullanım alanı bul ani ar `SPA`, nDPA`/`DXA` ve `QCT` 'dir.`SPAn,`DPA` ve`DXA` çalışma prensipleri birbirine benzer. Üçü de trabeküler ve kortikal kemikte integral ölçüm yaptıkları için sensitiviteleri düşüktür. l,DXA`'nın precision hatası (%) düşük olduğu için klinik kullanım için en uygun modal itedir. `QCT` kortikal kemiğe oranla metabolik olarak 8 kat daha aktif olan trabeküler kemikte izole ölçüm yapabilen tek modalitedir. Ancak precision hatası(%2) ve radyasyon dozu(500- 1000m REM) yüksektir. `QCT` ile n single` ve `dual` enerji olmak üzere iki yöntemle ölçüm yapılabilir. Çalışmamızda `dual`enerji `QCT` yöntemini kullandık. Çalışmamızın amacı normal Türk popülasyonundaki trabeküler ve kortikal KMD değerlerini saptamaktır. Bu amaçla 110 erkek, 145 kadın toplam 255 olgu çalıma kapsamına alındı. Her olguda L1,L2,L3 vertebranın ortasından birer kesit alındı. Hesaplamaları üç vertebranın ortalama trabeküler ve kortikal KMD değerleri üzerinden47 yaptık. Lineer regresyon analizi ile yaş ve KMD, kadınlarda buna ilave olarak menapoz süresi ile KMD değerleri arasındaki ilişkiyi araştırdık. Trabeküler kemikte erkeklerde 1.37 mgr/ml, kadınlarda 1.97mgr /mi, kortikal kemikte sırasıyla 1.04mgr/ml ve 1.95mgr/ml'lik yıllık kemik kaybı saptadık. Kayıplar her iki cinste de trabeküler kemikte kortikal kemiğe oranla daha yükse bulundu. Sağlıklı bir erkek 70 yaşına geldiğinde 20 yaşındaki maksimum trabeküler ve kortikal kemik kitlesinin sırasıyla %41 ve %15'ini, kadınlar %56 ve %29'unu kaybetektedir.Dekatlara göre düşündüğümüzde kayıp miktarı kadınlarda trabeküler kemikte ortalama %15 kortikal kemikte %6 olarak belirledik. Erkeklerde kayıp oranlarını sırasıyla %10 ve %3 olarak saptadık. Kadınlarda kemik kaybının daha fazla olmasını menapoza bağladık. Postmenapozal dönem olgularında yaşa bağlı yıllık kayıp 1.68mgr/ml iken manapoz yaşma göre kayıp 3.8 mgr/ml idi. Kadınlarda trabeküler kemik kaybının %63'ünün 40 yaşından sonra görülmesi menapozun kemik kaybında önemli bir faktör olduğunu göstermektedir. Erkeklerde kemik kaybının sadece %39'u 40 yaşından sonra gerçekleşmektedir.48 `QCT` kemik kaybının büyük boyutlarda meydene geldiği trabeküler kamiği kantitatif olarak ölçmesiyle kemik kaybını erken tanımada duyarlı ve değerli bir yöntemdir. Normal popülasyonda yaşa ve menapoz süresiyle ilişkili kayıpları saptayabilmesi, elde ettiğimiz verilerin literatürle uyum göstermesi nedeniyle `QCT` kemik kaybını saptama danscreeningn modalite olarak kullanılabileceği kanısındayız.