Bingöl Merkez Aşağıköy ve Yelesen köylerinde tohumdan yetişen bazı ceviz genotiplerinin meyve özelliklerinin belirlenmesi ve seleksiyonu

Abstract

Ceviz genotipleri bakımından zengin bir çeşitliliğe sahip olan Bingöl Merkez Aşağıköy ve Yelesen köylerinde 2015-2016 yılları arasında yürütülen bu çalışmada, tohumdan yetişmiş ve mevcut iklim şartlarına adapte olmuş meyve kalitesi bakımından üstün özellikli ceviz tiplerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.Araştırma tohumdan yetişmiş 47 ceviz genotipinden meyve örnekleri alınarak laboratuvar ortamında incelenmiştir. Örnek alınan tüm genotiplere ait meyvelerde; kabuk pürüzlülüğü, kabuk rengi, süturu içine alan dikine kesit şekli, süturdan dikine kesit şekli, meyve alt kısmının şekli, meyve apikal kısmının şekli, meyve apikal uç çıkıntısı, sütur üzerindeki çıkıntıların sütur boyunca durumu, sütur üzerindeki çıkıntıların büyüklüğü, sütur üzerindeki çıkıntıların genişliği, meyve eni, boyu ve yüksekliği, meyve boyu indeksi, meyve ağırlığı, iç ağırlığı, kabuk kırılma değeri, iç sertlik değeri, kabuk kalınlığı, primer ve sekonder ayırıcı zarların kalınlığı, iç ceviz üzerindeki zarların kalınlığı, iç ceviz üzerindeki damarlılık durumu, iç dolgunluğu, primer ve sekonder ayırıcı zarların rengi, iç ceviz üzerindeki zarın rengi, iç cevizin zarsız rengi ve iç oranı tespit edilmiştir.Seçilen tiplerin meyve ağırlıkları 7,90-15,80 g iken 6 tip 14,58-15,80 g arasındadır. İç ağırlıkları 2,64-7,07 g iken 9 tip 6,05-7,07 g olarak tespit edilmiştir. İç oranları % 30,16-56,77 arasında değişirken 13 tipte % 50'den fazla bulunmuştur. Seçilen tiplerde iç dolgunluk oranı % 49,94-83,89 arasında değişiklik gösterirken 13 tipte bu oran % 75'ten fazla çıkmıştır. Hunter renk değerlendirmesine göre L* değeri (60 ve üzeri) ile yapılan ölçümlerde 9 tane tipin kabuk rengi ve 11 tipin zarlı iç rengi açık renkli olarak bulunmuştur. Tiplerin iç zarındaki damarlılık genellikle yüksek olurken (8 ve üzeri) 13 tane tipte 8'in altında kalmıştır. Yedi tane tipin yan dallarda meyve verdiği saptanmıştır.Anahtar Kelimeler: Bingöl, ceviz meyve kalitesi, genotip, Junglas regia, seleksiyon.

This study aimed to determine superior walnut types of some walnuts grown from seed and well-adopted to the existing climatic conditions in point of nut and kernel quality in Asagikoy and Yelesen villages of Bingol City where bear a rich diversity in terms of walnut genotypes during 2015-2016.Nuts collected from 47 walnut genotypes grown from seed were analyzed in the laboratory in the present study. The flowing observations and analyses were made in/on nut and kernel of the samples; shell smoothness, shell color, nut shape in lateral view, nut shape in cross section, nut shape of base in lateral view, nut shape of apex in lateral view, nut length of tip, extend of pad around suture, prominence of pad on suture, width of pad on suture in lateral view, nut width, nut length, nut depth, nut length index, nut weight, kernel weight, shelling value, kernel firmness, nut thickness, pellicle and cotyledon thickness, kernel vein, kernel plumpness, pellicle and cotyledon color and finally kernel percentage.Nut weight of the genotypes ranged from 7.90 to 15.80 g, kernel weight did from 2.64 to 7.07 g, kernel percentage did from 30 to 57 % and kernel plumpness from 49.94 to 83.89 %. There were 6 genotypes weighed over 14 g and one of them weighed 15.80 g. There were 9 genotypes weighed over 6 g and one of them weighed 7.07 g. There were 13 genotypes having 50 or more kernel percentage. Thirteen genotypes had 75 or more kernel plumpness percentage. According to Hunter color scale of L*, 9 genotypes had a light shell color (L* vale 60 or over) and 11 did a light pellicle color. Vein number on pellicle was 8 or over but 13 genotypes had a number of 8 or lower. Seven genotypes carrying lateral fruiting branches was also determined.Keywords: Bingöl, genotype, Junglas regia, selection, walnut nut and kermel quality.